به گزارش
خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، ظهر دلنشین استاد محمدکاظم نداف، قاری پیشکسوت و مدرس قرآن کریم عصر 24 آبانماه در سالن اجتماعات
ایکنا با اجرای حبیب مهکام، پیشکسوت قرآنی کشورمان و با حضور جمعی از مدرسان و قاریان بینالمللی و پیشکسوتان چون هادی فروزان، علی سیاح گرجی، جهانبخش فرجی، سیدحسین موسویبلده، علیرضا نداف و نیز شاگردان این استاد از استان قزوین برگزار شد.
در ابتدای این مراسم تلاوت علیرضا نداف، برادر محمدکاظم نداف از آیات 144 به بعد سوره آل عمران و سپس سوره کوثر طنین انداز شد. سپس هر کدام از دوستان به بیان خاطراتی از حضورشان در جلسات این استاد قرآن و همچنین از خلقیات و مشی این مدرس قرآن پرداختند.
محمدکاظم نداف از قاریان بنام استان قزوین است که در سال 1333 در خانوادهای مذهبی دیده به جهان گشود. وی که 63 بهار از عمرش میگذرد بیش از 46 سال را در راه تعلیم قرآن سپری کرده است.
در ابتدا جهانبخش فرجی، مدرس و قاری بینالمللی کشورمان با اشاره به خاطراتی از سفر به مکه مکرمه و مدینه منوره که طی سال 1361 با نداف داشته است، گفت: خاطرم هست که فردی به نام حجتالاسلام طباطبایی که لبنانی بود به عنوان رئیس کاروان ما بود و چون جایی برای برپایی محافل قرآنی به کاروان قرآنی نداده بودند هر جا که میرفتیم در مسجدالحرام و یا مسجدالنبی(ص) و ... میگفت که همین جا جلسه و محفل قرآنیمان را برپا کنیم.
در تمام عمرم صدایی به مانند صدای ملکوتی نداف نشنیدهام
وی ادامه داد: یکی از محافل در کنار دیوار حرم حضرت رسول(ص) بود که هر کدام از قاریان آیاتی را تلاوت کردند تا اینکه نوبت به استاد نداف رسید. در تمام عمرم صدایی به مانند صدای ملکوتی وی نشنیدهام. صدایی در عین دارا بودن اوج اما با احساس. تمام وجود استاد در تلاوت، خلاصه در احساس میشود آن چیزی که در خیلی از تلاوتهای قاریان دیده نمیشود و این گوهری هست که خیلی از قاریان به آن توجه نمیکنند.
این قاری بینالمللی کشورمان با گریزی به معنای هنر تلاوت، اظهار کرد: اما هنر تلاوت ،عبارت است از توازن در خواندن و پردازش لحنی، زیبا و مناسب با تسلط کامل بر جملات قرآن و وجود حس در صدا که استاد نداف هر سه این را به عنوان قاری شاخص دارا هستند.
وی تأکید کرد: اگر بیشتر از این به این افراد توجه میشد، شاید از افراد صاحب سبک میشدند. اوج حس را در صدای تلاوت استاد نداف میتوان شنید. حس یعنی اینکه ضربان بسیار بسیار ریز و عمیق قلب در صدا تأثیر میگذارد، یعنی فرد با قلب میخواند یعنی در این صدا ضربان قلب را به صورت ریز میشنویم. این باید باشد یعنی شما باید چنین دیدگاهی داشته باشید که قلبت با صدا همراه شود.
فرجی با تأکید بر اینکه داستان هنر تلاوت، پیچیدهتر از این است که بخواهیم آن را در معیارها و جزئیاتی چون مسابقات آن را ببینیم، بازمیگردد به بخش دیگری از خاطراتش و بیان میدارد: آن تلاوت ناب استاد نداف در مدینه منوره و آن صدا، موجی از مردم را به آن محفل قرآن آورد که باعث شد پلیس عربستان ما را محاصره کند و با ماشین آب جوش از ما پذیرایی کردند.
وی با تأکید بر اینکه استاد نداف از این کارها زیاد کرده است، اظهار کرد: در محافل قرآنی در مکه مکرمه نیز آنقدر صدایش زیبا بود که موجب جمع شدن پلیس و همچنین کتک خوردن از آنها میشد.
فرجی با اشاره به اینکه من هم با سبک مصطفی اسماعیل میخواندم اما اگر دوبار میخواندم، بار سوم توان خواندن نداشتم، تصریح کرد: اما استاد نداف صدای ملکوتی دارد که هر چقدر هم میخواند باز خستگی در صدای او مطرح نبود.
این قاری بینالمللی کشورمان بیان کرد: استاد نداف، دارای طنین خاص همراه با قدرت پردازش بالا و توانایی گرفتن الحان مختلف را دارد و این موجب ارائه تلاوتی منحصر به فرد میشود.
وی تأکید کرد: خدا را شاکریم که در برههای از این صدا بهرهها و انرژیها گرفتیم و ای کاش مسئولان بدانند اگر امثال این صداها در مملکت چهره میشدند، هرگز گوشهای ضعیف جوانان را امروزه در کشور نداشتیم.
جلسه گردانی استاد
سپس علی آقاحسینی از دیگر شاگردان استاد نداف که از سال 1364 در محضر وی زانوی تلمذ زده است و علت آشناییاش با جلسات این مدرس قرآن را از طریق اخوی وی، علیرضا نداف دانست به بیان مطالبی پرداخت و گفت: نخستین موردی که در استاد نداف شنیدم و باعث شد این جلسه را ترک نکنم، اخلاق حسنه و فروتنی و تواضع استاد بود. چیزی که در بین قاریان قزوینی همیشه زبان زد بوده. افرادی که به نوعی با استاد آشنایی دارند، از خلقیات وی چون چهره متبسم وی و خلق خوی ایشان میگویند.
وی ادامه داد: من سوم راهنمایی بودم که در مسجد ملاوردی خان قزوین، جلسهای چهارشنبهها برپا میشد که حضور پیدا میکردم و آن شب قرار نبود، تلاوت کنم و ساعت نزدیک 22 میشد و چون بچه مدرسهای بودم، باید زودتر به خانه باز میگشتم و از دیگر سو خجالت میکشیدم، جلسه را ترک کنم و از استاد اجازه بگیرم، بالاخره دستم را بالا بردم که اگر اجازه دهید از کلاس خارج شوم که استاد با چنان روی خوب و تبسم و دست به سینه گذاشتن گفت خوشآمدی که من از آن به بعد جلسه را ترک نکردم.
آقاحسینی با تأکید بر اینکه تلاوتهای استاد نداف در محافل قرآن چه آنجا که سه نفر نشسته و چه آنجا که 300 نفر نشسته متفاوت نیست، اظهار کرد: از دیگر مواردی که میتوان به آن اشاره کرد تبحر و توان بالای استاد در اداره جلسه است. جلسه گردانی او متفاوت با تمام جلسه گردانیها است و منحصر به بیان ایراد تجویدی نیست، بلکه حاوی بیان نکات اخلاقی و بیان ترجمه و تفسیر آیات است.
وی ادامه داد: خیلی از افراد به دلیل دیدن جلسه گردانی استاد و بهرهمندی از مطالب استاد در میان مکث آیات تلاوت شده، در جلسه حضور پیدا میکنند. نوع جلسه گردانی استاد و ایجاد زمینههای تشویقها و ایجاد انگیزه در شاگردان او به شکلی است که طرف، خود را ملزم به ادامه این مسیر میداند.
آقاحسینی همچنین با اشاره به توانمندی استاد نداف بر تلاوتهایی با سبک خاص خودشان، اضافه کرد: وی همچنین توانایی تقلید از سبکهای مرحوم مصطفی اسماعیل، عبدالباسط و منشاوی و شحات محمد انور را هم دارد.
وی با اعتراض از اینکه چرا با وجود حائز رتبه برتر شدن استاد نداف در مسابقات اذان، اما یکبار اذان منحصر به فردش از صدا و سیما جمهوری اسلامی پخش نشده است، عنوان کرد: این واقعا جای گلایه از صدا و سیما و شورای عالی قرآن را دارد.
در جلسه استاد نداف هیچکس حوصلهاش سر نمیرود
براساس گزارش
ایکنا، حبیب مهکام، پیشکسوت قرآنی کشورمان در بخش دیگر این برنامه گفت: در جلسه استاد نداف، هیچکس حوصلهاش سر نمیرود اما معتقدم جنس صدایش عبدالباسط است. وی دارای چنان قدرت صوتی است که در اوج از عهده تلاوت برمیآید، صدایش باز است و با قدرت مطلب را ادا میکند.
استاد نداف، بیش از صدها شاگرد در قزوین تربیت کرده است
محمود فتاحی از دیگر شاگردان استاد نداف که سابقه شاگردیاش به جلسات وی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و حدود سال 56 میرسد، گفت: استاد، جمعهها برای حضور در جلسات قرآن استاد مولایی به مسجدالرضا(ع) خیابان بهار تهران میآمدن و در آنجا تلاوتهایی ارائه میکردند و همگی لذت میبردند.
وی ادامه داد: استاد نداف بیش از صدها شاگرد در قزوین تربیت کرده است و به طور کل خانواده قرآنی دارد.
صدای وی در تلاوت، صدایی منعطف است
علی سیاح گرجی، پیشکسوت قرآنی کشورمان با اشاره به سفرهایی که با استاد نداف همسفر بوده و بیان خاطراتی از آنها، اظهار کرد: صدای وی در تلاوت، صدایی منعطف است، معتقدم اجرایش به نوعی سبک منشاوی و مصطفی اسماعیل است و استاد بدون ریا کار میکند.
حنجره طلایی در استاد نداف استثنایی است
در ادامه حامدفر از دیگر شاگردانش، گفت: حنجره طلایی در استاد نداف، استثنایی است که این نظر افرادی است که استاد را میشناسند و صدایش را شنیدهاند و دارای علم و شناخت صدا هستند و ایشان بِرندی برای استان قزوین و حتی ایران ما است و خدا را شاکرم که در خدمت او بودیم و برای قرآن قزوین و ایران تلاوت میکند.
وی با تأکید بر تلاوت تأثیرگذار استاد نداف، اظهار کرد: برخی از لحنها را به گونهای تلاوت میکند که آن حس و ضربان قلب در زبان، جاری میشود که به مخاطب ارائه میشود و خوشحالیم که در قزوین یکی از 26 چهره ماندگار مطرح، استاد نداف هستند.
حامدفر با اشاره به اینکه استاد نداف بیش از 40 سال به امر تدریس قرآن پرداخته است، اضافه کرد: جلسه قرآن وی یک روز نیز تعطیل نشده است؛ چرا که نگهداری و پایداری جلسات در حال حاضر سخت است.
وی با ابراز گلایه از پخش نشدن اذان استاد نداف که با صدایی در اوج همراه بوده است، عنوان کرد: اذان گیرای ایشان یکبار نیز از صدا و سیما پخش نشده است که جای تأسف دارد.
حامدفر با اشاره به اینکه بسیاری از افراد و قراء بینالمللی استان از شاگردان استاد نداف بودهاند، بیان کرد: همچنین خیابانی در قزوین به نام وی نامگذاری شده است.
وی با تأکید بر اینکه نام استاد را نباید برای هر فردی در جامعه قرآنی بکار برد، اظهار کرد: مگر اینکه فرد در آن فن واقعا استاد باشد و از سوی دیگر باید طرف پیشکسوت قرآنی باشد و تجربه زیادی داشته باشد. استاد نداف هم در فن و هم در اخلاق استاد است و شیوا و شیرین صحبت میکنند به گونهای که اطرافیان به دلیل همان لحن و بیان خوبی که دارند، جذب وی میشوند و از سوی دیگر استاد نداف به دلیل مطالعات قوی که دارند با علم و درایت نیز صحبت میکنند و بحثهای تفسیری قوی انجام میدهند و با شیرینی و حلاوت این لحن را ارائه میکنند.
حامدفر تصریح کرد: ان شاءالله خداوند حنجره طلایی ایشان را با آن حس معنوی که به افراد منتقل میکند، حفظ نماید.
پیش از یادگیری الفبای فارسی، الفبای قرائت را از اخویام فراگرفتم
در ادامه علیرضا نداف، قاری قرآن کریم ضمن سپاسگزاری از برگزارکنندگان این مراسم، به خاطراتی از حضورش در جلسه قرآن مسجد ملاوردیخان قزوین در ماه مبارک رمضان که بعضا در شبهای احیا به 600 نفر میرسید اشاره کرد و افزود: پیش از یادگیری الفبای فارسی، الفبای قرائت را در سن چهار یا پنج سالگی از اخویام با تمرین نغمهها فرا گرفتم.
وی با اشاره به نوارهای قرآنی که از سوی استاد نداف در اختیارش قرار داده میشد، ادامه داد: با وجود اینکه 63 سال از عمر استاد میگذرد اما روزانه برنامه تلاوت ترتیل 10 صفحه قرآن را دارد و این مؤانست وی با قرآن ادامه دارد.
نداف تأکید کرد: عشق به قرآن و تلاوت و رعایت سایر موارد اخلاقی را از وی آموختم و همانطور که میدانید استاد نداف از لحاظ جلسهداری و صدا و محاسن اخلاقی زبانزد است.
محمدکاظم نداف، هادی فروزان، عباس نازدار و غفاری مربع صدای ایران بودند
هاشمیفر از شاگردان استاد مرحوم محمد غفاری و از دوستان استاد نداف، گفت: خوشحالم که این سنت زیبا را
ایکنا به جا میآورد و از اساتید دهه شصت که بیشترین تأثیر و اثرگذاری را در حوزه قرآن داشتهاند، دعوت به عمل میآورد و از آنها تجلیل میکند.
وی ادامه داد: استاد محمدکاظم نداف، به همراه هادی فروزان، حاج عباس نازدار از مشهد و استاد مرحوم محمد غفاری، مربع صدای ایران بودند و هستند. ویژگی صوتی اینها داستانی است که استاد فرجی به خوبی تشریح و تبیین کردند.
هاشمیفر با اشاره به صحبتهایی که با اساتید مصری بر سر حوزه صدا، تلحین، نغمات و ... انجام داده است، گفت: اگر بنا باشد یک نفر شرف تلاوت پیدا کند و لیاقت را داشته باشد که کلام خدا را آنچه که هست و یا نزدیکترین حالت به آنچه که هست بتواند به سایرین و خودش القا کند، اینست که درست درک کند و به فهم اولیه برای خودش برسد که این ویژگی مهمی است که متأسفانه در خیلی از قراء حال حاضر این را نمیبینیم و اگر قاری بناست در این عرصه، موفق باشد باید بر روی این ویژگی کار کند تا فهم درست و رفاقت درست با قرآن داشته باشد.
وی عنوان کرد: استاد نداف از نوادر این جریان هستند که توانستند صدایشان را به خدمت این داستان قرار دهند. تلحین و آهنگسازی، هنر و دانشی است که بدون استفاده از آلات موسیقی و تنها با داشتن صدا، مفاهیم قرآن با رعایت محدودیتهای تجویدی و وقف و ابتدا برای مستمع به شکلی القا کنیم که اثری ماندگار باشد، هیچ راهی نیست الا اینکه قاری بر روی خودش کار کرده باشد و این ویژگی را برای خود کسب کرده باشد. استاد نداف برای این جریان خیلی بر روی خود زحمت کشیده است.
هاشمیفر بیان کرد: وی دارای ویژگی منحصر به فرد صداست که نعمت خداوند است و به وی عطا شده یعنی شرط لزوم است، اما شرط کافی نیست، اما شرط کفایت برای بهرهمندی از این نعمت که خداوند به او داده این ست که کار کند و زحمت بکشد و جمع این توانمندیهای اکتسابی و ذاتی که خداوند به او هبه کرده است، بشود آن اثر زیبا و ماندگاری که قاری در تلاوتهایش به جا میگذارد.
احساس جزو لاینفک اثر هنری است که بارزترین آن تلاوت قرآن است
وی عنوان کرد: هنگامی که طی دهه 60 با 13-14 سال هنگامی که در مسابقات دانشآموزی شرکت میکردیم، هر جا که صدای وی را میشنیدیم در جا میایستادیم. صدای استاد نداف، کریستال و زنگی داشت. استاد نداف این ویژگی را داشتند که همزمان با اینکه صدایش از لحاظ لطافت، ابریشمی و حریری بود، قدرت هم داشت. دو ویژگی متضاد را همزمان با هم داشت که فردی آن ظرافت صدا را با ظرافت کامل شناسایی میکند تا در جاهای دقیق آن را جا بیاندازد.
هاشمیفر تأکید کرد: احساس جزو لاینفک اثر هنری است که بارزترین آن تلاوت قرآن است، شکی نیست. از خدا میخواهم که یاد بگیرم تمام ویژگیهایمان را به خدمت مکملهایش بگذاریم برای اینکه اکتساب و ذات را با هم جمع کنیم تا خداوند از ما راضی باشد. فردی که در مسیر قرآن قدم برمیدارد عنایتی به او شده است و باید بتوانیم در سپاسگزاری از اساتید پیشگام باشیم. تلاوت قرآن باید اجتهادی باشد نه صرفا تقلیدی.
اساتید و پیشکسوتان قرآنی را غریبانه رها کردیم
در ادامه سیدمحسن حسینیتبار، از دیگر شاگردانش اظهار کرد: استاد نداف با کثیری از شاگردانشان روابط خانوادگی و رفت و آمد دارد که این حاکی از تواضع ایشان است. اساتید و پیشکسوتان قرآنی را غریبانه رها کردیم.
وی با تأکید بر اینکه خط مشی نداف تواضع در عین عزت نفس بود، اظهار کرد: در مقطع تحصیلی دبیرستان بودم که در جلسه مسجد ملاوردی خان در قزوین طی ماه مبارک رمضان حضور داشتم، خاطرم هست که در جلسهای یکی از مسئولان با حدود 15 نفر از همراهان وارد شدند، عدهای برای رعایت احترام بلند شدند، در ادامه استاد روایتی را گوشزد کردن و اینکه احترام به قرآن از همه چیز بالاتر است و نباید در مقابل رحل قرآن بلند شد.
حسینیتبار با اشاره به اینکه هیچ وقت در ذوق شاگردانشان و شرکتکنندگان در جلسه نمیزدند، تصریح کرد: بلکه ایراد آنها را با دقت میگرفتند.
وی با اشاره به آیه 83 سوره مبارکه قصص «تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُها لِلَّذينَ لا يُريدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقينَ»، بیان کرد: این آیه مادام در زبان استاد است و قطعاً در روح و روانش هم جاری و ساری است.
نداف به معنای واقعی خودمونی بیریاست
هادی فروزان، پیشکسوت قرآنی کشورمان در بخش دیگری از این نشست با اشاره به مواردی، اظهار کرد: قرآن در کشور ما در جایگاه خودش نیست، مگر معنای عدل غیر از اینست که هر چه در جای خودش قرار گیرد و در حال حاضر قرآن تنها شعاری بیش نیست و با این شرایط هیچگاه جایگاه اصلیاش را پیدا نمیکند.
وی با اشاره به دوستی دیرینهای که با استاد نداف دارد، ادامه داد: ما را دوقلو میپنداشتند و دوستان صمیمی بودیم. استاد نداف دارای چنان تواضعی است که به معنای واقعی خودمونی خاکی است.
فروزان با ابراز گلایه از بیتوجهی و یا کمتوجهی مردم به جلسات و محافل قرآن، اظهار کرد: در جلسه قرآن سهشنبه شب من در کرج یکی از شرکتکنندگان در جلسه نزدم آمد و گفت یکی از دوستانم که از قاریان بوده است در حال حاضر به سمت مداحی رفته است میگوید پول در مداحی است و نه در قرآن. این جای تأسف دارد. در خیلی از کارها به بیراهه میرویم و کار، در اختیار افرادی است که ما در آن وادی، راهی نمیتوانیم باز کنیم و ماندهایم.
وی با اشاره به اینکه قراء بیایند و به فکر چاره باشند تا قرآن از این وضعیت بیرون بیاید و جایگاه خود را پیدا کند با اشاره به دو پیشکسوت قرآنی، اظهار کرد: استاد محمدتقی مروت، عالی بود اما استاد مولایی(پورفرزیب) متعالی و اسوه است از لحاظ اخلاقی، انسانی، رفتاری به گونهای که ظاهر و باطن استاد مولایی یکی است و این ارادت من را نسبت به استاد مروت کم نمیکند و یا استاد مرحوم حسین صبحدل که عارف به تمام معنا بود و باید گفت ظلمی که به استاد مولایی شد، حقاً بزرگ بود.
فروزان در بخش دیگر از سخنانش تأکید کرد: بیایید تصمیم بگیریم و ما ایکنا را تقدیر کنیم چون در این جامعه تنها
ایکنا کار میکند تا کی لا پوشانی و پنهان کاری، بیاییم جلسهای بگذاریم و از
ایکنا تقدیر کنیم چون به قرآنیان به معنای واقعی بها میدهد و برای آنها این نشستها را برگزار میکند.
صدای استاد نداف همراه با اوج
سپس سیدحسین موسویبلده، قاری قرآن اظهار کرد: صدای استاد نداف همراه با اوج است به گونهای که حس نیز به مخاطب القا میشود. وی در کنار خلقیاتی خوب و حسنهای که دارد دارای چنان تواضعی است که زبانزده همه آشنایان با وی است.
وی ادامه داد: اگر دهه 60 استاد نداف در تهران بود، به شخصیتش بیشتر بها داده میشد و تلاوتش بیشتر مطرح میشد و کشور از آن محروم نمیشد. معتقدم در حق اساتیدی چون نداف و مولایی جفا کردیم. چرا در دیگر کشورهای اسلامی چون مالزی و ... هر نفر که در مسابقات قرآن اول شود شهروندان در کوچهها و بازارها او را میشناسند اما در ایران هیچ تبلیغاتی نیست تا قاریان شناخته شود. قاریان را با تبلیغات بیشتر به مردم بشناسانید. چگونه است که هنرمندان و موسیقیدانان را همه میشناسند؟
تعریفی که در مورد حقیر فرمودید در نفس خود شرمنده میشوم
در پایان جلسه محمدکاظم نداف، ضمن تشکر از
ایکنا که این زمینه را مهیا کرد، اظهار کرد: با هر تعریفی که در مورد بنده حقیر فرمودید به همان مقدار در نفس خودم شرمنده میشوم و در درون خود میگریستم که این از لطف خدا و معرفت الهی است و من چیزی نبوده و نیستم.
وی ضمن تشکر از حضور افراد که از راههای دور و نزدیک در این محفل حضور پیدا کردند و ابراز خوشحالی از اینکه به شور و نشاط این جلسه بخشیده شد، تأکید کرد: اینکه پیش از فوت فردی برای او مراسم تجلیل انجام میگیرد، خوب است، چنانکه دکتر شریعتی گفته است «خیلیها مثل من، چوب هنوز نمردنشان را میخورند».
نداف تصریح کرد: خوشحالم که از سال 50 با فعالیتهای قرآنی و برپایی جلسات قرآن در خدمت شهرم و شهرهای تابعه و اطرافش هستم و این بود که 46 سال در خدمت افراد برای تدریس قرآن بودم اگر سنم بالا رفته و به قول آقای هاشمیفرد، صدایم از حالت کریستالی خارج شده است، اما انگیزه تلاوت در وجودم ضعیف نشده است و چنان با شوق تلاوت میکنم؛ چرا که معتقدم این هُل دادن طرف است. اگر صدایم افت کرده است اما تجربهام بیشتر شده است که خدا را شاکرم.
وی با تأکید بر اینکه قاری باید با اشراف بر معنا تلاوت زیبا از خود به یادگار بگذارد، اشاره کرد: بعضا شده است که در خلوت خود به امر تلاوت قرآن میپردازم و آن هنگام است که شماره یکی از دوستان را میگیرم تا بشنود.
حسن ختام این برنامه تلاوت استاد محمدکاظم نداف از آیاتی از سوره مبارکه حدید بود، همچنین قرائت دعای ختم جلسه توسط محمد هاشمیفرد انجام شد و در پایان اعطای هدیه از طرف
ایکنا به وی و گرفتن عکس یادگاری بود.
گزارش تصویری این نشست را
اینجا ببیند.