مرحوم عبدالصمد بن داوود در برج طغرل شهر ری
به گزارش ایکنا؛ فتحالله ذوقی، معاون پژوهشی بنیاد مطالعات اسلامی روسیه که از دوستان نزدیک عبدالصمد بنداوود بوده است، در مطلبی اختصاصی برای ایکنا آورده است: سالهای گذشته یک دانشمند طب سنتی و عالم و محقق بزرگ دینی، از مسلمانان اویغور چین به ایران آمده و ضمن ملاقات با بسیاری از علما و دانشمندان ایرانی، کتابهای ایرانی بسیاری را خریداری و به چین ارسال کرده بود. این عالم بزرگوار، پس از بازگشت به چین زندانی شد و ماهها در زندان ماند و او را وقتی آزاد کردند که توان تکلم و راه رفتن نداشت. وی بر اثر شکنجه سخت بیمار شده و پس از تحمل یک دوره بیماری از دنیا رفت.
پس از آنکه مجبور میشوند وی را از زندان آزاد کنند، دو برادرش را به عنوان گروگان میگیرند که اکنون در زندان هستند و هنوز آزاد نشدهاند.
حکیم داملا عبدالصمد بن داوود، عالمی کتابشناس و تراجمنگار بود. وی فارغ التحصیل طب سنتی و پزشکی نوین و استاد دانشگاه «اورومچی»(مرکز منطقه خودمختار سینکیانگ) بود. دروس سنتی را در کاشغر(شهری در ناحیه خودگردان «سینکیانگ» چین) نزد عالمان و حکیمان بزرگ آن شهر خوانده بود. افسوس میخورد که چرا در ایران «الحاوی» زکریای رازی و «قانون« ابنسینا را تدریس نمیکنند. وی در آخرین سفر، حدود دو ماه در ایران اقامت داشت و به شهرهای مختلف ایران سفر و با اساتید طب سنتی دیدار و گفتگو کرده بود.
عبدالصمد بن داوود معتقد بود که ایران به لحاظ داروهای گیاهی، بسیار غنی است اما به دلیل عدم توسعهیافتگی در تولید و مصرف، بیشتر مردم از ارزش اقتصادی آن نیز غافل و محرومند. وی میگفت تنها در کوههای گرگان، 160 داروی گیاهی را دیده و مشخصات علمی آنها را ثبت کرده است.
به واسطه یکی از دوستان فرهیخته(آقای بیات)، با حکیم عبدالصمد آشنا شدم و روزهای کوتاهی در سفر به ایران ایشان را همراهی نمودم. وی، بسیار متخلص و متواضع بود. در شبانهروز سه ساعت میخوابید و دیگر اوقات خود را مشغول مطالعه و نگارش و عبادت بود. به امور معنوی بسیار اهمیت میداد، اهل سیر و سلوک و محب اهل بیت علیهم السلام بود. در ایران به زیارت بسیاری از مشاهد مشرفه و مقابر عرفا و بزرگان مشرف شده بود.
مخالفت با افراطگرایی
این حکیم چینی مخالف افراطگرایی و جریان وهابیت بود و این مطلب را هم بارها در سخنرانیها و مصاحبههای خود اظهار کرده بود. وی در سخنرانی خود در نماز جمعه زاهدان بر لزوم اتحاد بین شیعه و سنی تأکید کرده بود.
عبدالصمد بن داوود به اهل بیت(ع) بسیارعشق میورزید و میگفت که در منزل خود ختم حضرت زهرا(س) را برگزار میکنم.
وی بسیار علاقمند به گسترش روابط فرهنگی بین ایران و اویغورستان بود و خود نیز علاوه بر قم و تهران، به شهرهای گرگان و زاهدان، اصفهان، تبریز، مشهد، همدان و مراغه نیز سفر کرده بود و از اینکه توانسته بود شهرهای ایران را ببیند، خیلی خوشحال بود.
در سفر به گرگان ضمن دیدار با علما، در مراسم عمامهگذاری طلاب اهل سنت شرکت و در منبر به زبان ترکی خطبه خوانده و وعظ کرده بود.
اهدای کتاب در عروسی
یکی از عادتهای حکیم، اهدای کتاب بود. از چین که میآمد کلی کتاب با خودش میآورد و به دانشمندان و علما اهدا میکرد. وی تعریف میکرد که دهها سال قبل عروسی یکی از بستگانشان بود و وی برای هدیه عروسی، یک مجموعه کتاب برایشان برده بود و از آن زمان به مناسبتهای مختلف، فقط کتابهای خوب و ارزشمند هدیه میداد. معتقد بود دیگر اشیاء، به مرور زمان مصرف و از بین میروند اما کتاب در خانه میماند و مورد استفاده خود خانواده و میهمانان آنها خواهد بود و با کهنه شدن، از ارزش آن کاسته نمیشود. او به معنای واقعی، دانشیمرد(اهل علم) و کتابدوست بود.
این دانشمند طب سنتی در سفرهای اخیرش به ایران، دهها هزار جلد کتاب از کتابفروشیهای مختلف ایران خریداری کرده بود و بسیاری از کتابفروشهای تهران و قم وی را میشناختند. مشخص نیست آیا توانست کتابهایی را که جان خود را بر سرشان نهاد به شهر و دیار خود برساند یا نه. وی معتقد بود که برای فهمیدن تاریخ و فرهنگ مسلمانان چین، باید به منابع اصیل اسلامی دسترسی داشت. علاوه بر کتابهای طبی، از ایران کتابهای بسیاری در تاریخ، ادبیات، جغرافیا و هنر به زبانهای مختلف خریداری کرده بود. وی حامی و حامل فرهنگ اسلامی در منطقه سینگ کیانگ چین بود.
عبدالصمد بن داوود، شناخت بسیار خوبی از علمای معاصر و کهن منطقه اویغورستان داشت. شناخت وی مبتنی بر مطالعه عمیق آثار علمای آن دیار بود. وی پرورشیافته مدارس کاشغر بود و دهها اثر، در علوم مختلف تألیف کرده بود. میگفت که در حال تدوین تراجم علمای کاشغر است. افسوس و هزار افسوس، که اراده کارگزاران چینی، ادامه حیات طبیعی را از او گرفت و جهان علم را داغدار فرزانهای دیگر از حکمای ترکستان کرد که از مصادیق این بیت حکیم سنایی بود که سرود:
زیثرب علم دین خیزد، عجب این است در حکمت
که صاحب همتان آیند از بنیاد ترکستان.
إنا لله و إنا الیه راجعون
وسیعلم الذین ظلموا أی منقلب ینقلبون
گفتنی است، در حال حاضر صدها هزار نفر از مسلمانان اویغور به بهانهها و اتهامات واهی در زندان هستند. (این آمار را بی بی سی 184000 نفر و خود اویغورها یک میلیون نفر میدانند)، بسیاری از علمای مسلمان در زندان هستند. افراد و شخصیتهایی که میمیرند معمولا خبر فوتشان به خارج درز نمیکند. تنها افراد شاخص و شناخته شده، خبری میشوند.
پیشتر «محمد صالح حاجیم ۸۲ ساله» یکی از مترجمان قرآن در بازداشتگاه چین در اثر آزار و شکنجه دار فانی را وداع گفت که خبرش در ایکنا منتشر شد.
انتهای پیام
عکس یادگاری با حسین متقی، کتابشناس و پژوهشگر نسخ خطی
عکس در کنار هجران قاضی اوغلو، مترجم شیعی قرآن به زبان ترکمانی عراق
عبدالصمد بن داوود در جمع نمازگزاران ایرانی