احتمالات درباره اصالت قرآن منسوب به امیرالمومنین(ع)/ «قرائت» اثر نامشخص است

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ طیار آلتی قولاچ، نسخه‌شناس ترکیه در مراسم رونمایی از قرآن منسوب به امیرالمومنین(ع) گفت: در نسخه 458 و قاهره و مشهد مقدس، عبارت «کتب علی بن ابیطالب» وجود دارد. ولی آنچه دور از خرد است، این که امیرالمومنین مسئول حکومت بود و فرصتی برای نوشتن نداشت.

وی با بیان اینکه در انتهای نسخه عبارت «کُتِب» قابل مشاهده است، اظهار کرد: انتساب قرآن به امیرالمومنین را این‌گونه می‌فهمیم که احتمال زیاد، فردی از روی نسخه بصره این قرآن را در زمان حضرت امیر(ع) نوشته و ایشان آن را نظارت و رویت کرده است.

این نسخه‌شناس عنوان کرد: تصور می‌کنم این نسخه توسط حضرت امیر دیده نشده باشد. اما احتمال زیاد آن است که ایشان کتابت نسخه را مورد تایید قرار داده است و این قرآن منسوب به ایشان است.

در ادامه این جلسه، محمدعلی خواجه‌پیری، رئیس کارگروه قرآن بنیاد خاتم الاوصیاء(عج) با بیان اینکه در کتابت قرآن حضرت علی(ع) تردیدی نیست و ایشان در زمان نزول قرآن به کتابت می‌پرداختند، افزود: بر این اساس ایشان زمان کافی برای کتابت قرآن در اختیار داشته‌اند. مدت 20 سال ایشان را از امامت دور نگه داشتند و در این مدت احتمال آن که ایشان کتابت کرده باشد، وجود دارد.

وی گفت: احتمال اینکه کتاب بعدی از روی کتابت ایشان انجام شده و حفظ امانت کرده باشد، وجود دارد، به طوری که کاتب نخواسته باشد در متن حضرت دست ببرد.

قولاچ در این باره اظهار کرد: این حرف می‌تواند افق جدیدی روبروی ما باز کند که کاتبان دیگر به همین دلیل این قرآن را به حضرت علی(ع) منسوب می‌کنند. اگر این موضوع اثبات شود، جای خوشحالی دارد.

وی گفت: این موضوع ما را به این نتیجه می‌رساند که نسخی که در زمان خلیفه سوم ارسال شده است، با نسخه نوشته شده توسط حضرت امیر فرق ندارد. در این باره با کارشناسان ایرانی هم‌فکر هستم که برخی صحابه مصحف اختصاصی دارند؛ پس چرا حضرت نتواند چنین مصحفی را داشته باشد؟

خواجه‌پیری عنوان کرد: ائمه شیعه به اتفاق تایید می‌کردند که آنچه بین دو جلد قرآن امروزی و قرآن کتابت شده و آنچه در سیر تاریخی وجود دارد، نشان می‌دهد، این قرآن واحد بوده که مورد تایید آنان قرار گرفته است. بنابراین احتمال اینکه قرآن به خط امیرالمومنین و اصحاب دیگر نیز پیدا شود وجود دارد.

مصطفی زرنگار، کارشناس قرآنی گفت: آیا در تحقیقات استاد قولاچ، روایات و قرائات مد نظر بوده است؟ در نسخ اولیه که تحقیق کرده است، آیا به یک روایت یا چند روایت می‎رسیم؟

قولاچ نیز در پاسخ به این پرسش اظهار کرد: اولویت من قرائت نبود. مشخص نیست که کتابت کدام قرائت را در نظر دارد. ولی می‌توان گفت که قبل از انواع قرائات صورت گرفته است. نمی‌توان گفت این نقاط و اعراب مختص کدام امام است. در عین حال نشانه‌ها حاکی از آن است که قرآن حاضر، پیش از قرائات موجود بوده است، ولی برخی نسخه‌ها با توجه به نظر امامان قاری، نقطه‌گذاری و اعراب‌گذاری شده است. این نسخه را کسی کتابت کرده است که علم قرائت را می‌دانست و بر اساس ترجیحاتی که در ذهنش وجود داشته، نقطه‌گذاری کرده است.

وی تاکید کرد: ضروری است که محققان روی نسخ فعالیت بیشتری داشته باشند. مقصود من این است که موضوعات برای تحقیق بیشتر ارائه شود. من در ترکیه کمکی ندارم و به صورت انفرادی کار می‎کنم. البته تحقیق روی این قرآن را به صورت انفرادی انجام ندادم و استاد مستفید و مرتضی توکلی در این راستا به من کمک کردند. من مواد خام را به آنان دادم و آنها مواد را پخته کرده و قابل استفاده کردند. این اثر در همکاری و وحدت به وجود آمده است.

مرتضی توکلی، مدیر تحقیقات مرکز طبع و نشر قرآن در این مراسم اظهار کرد: علی‌رغم داشتن میراث کهن و پیشینه تحقیقاتی، در مقایسه با سایر کشورها، حتی کشورهای غیرمسلمان و به ویژه مستشرقان در حوزه نسخ خطی، ضعف داشته‎ایم.

وی گفت: در این راستا نکات مهمی یافتیم و در آنچه تحقیق کرده بودیم، طی گذشته به این نتیجه رسیدیم که آنچه در مصاحف آمده مؤید این مطلب است که پیشینه علم را 4 قرن به عقب بر می‌گردانیم. ما مستندسازی و اصالت‌سازی کردیم. آنچه مورد توجه بود، رسم، ضبط، قرائات، اختلاف مصاحف، علم نگارش و ... است. تحقیق روی مصاحف جای کار دارد و مستشرقین گوی سبقت را ربوده‌اند و باید تحقیقات وسیعی صورت گیرد.

توکلی ادامه داد: درباره این مصحف باید گفت که بیش از 85 درصد کلمات آن مطابق نقل ابوعمرو دانی و ابوداود است که آمار قابل توجهی را نشان می‌دهد. در حوزه قرائات از اول تا آخر بر اساس قرائت واحد انجام نشده است؛ چه از نظر نقط الاعجام و چه از نظر نقط الاعراب.

وی گفت: این قرآن مطابق با قرائت سبعه و عشره نیست. به قرائت یعقوب نزدیکی بیشتری دارد و در منطقه بصره کتابت شده است. در حوزه «عد الآی» نیز برای هر آیه علامتگذاری شده است. خطوط کوتاه در پایان آیات نشان از آن دارد که این قرآن به نسل اول کتابت قرآن و قرن اول و دوم مربوط می‌شود. در پایان بسم الله الرحمن الرحیم نیز علامت عد الآی نوشته شده و از ابتدا بوده است. در تعداد آیات نیز باید گفت که مطابق هیچ کدام از عدّها نیست و به عدّ بصری نزدیک است.

انتهای پیام