تغییر سرفصل‌های علوم قرآن روزآمد نیست
گروه اندیشه ــ عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا معتقد است که دغدغه برنامه‌ریزان در تغییر سرفصل‌های درسی رشته علوم قرآن به مسائل روز کمتر بوده است و بیشتر با نگاه گذشتگان و سبک سنتی همراه است.
فتحیه فتاحی‌زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا در گفت‌وگو با ایکنا و در پاسخ به این پرسش که تغییرات اخیر در سرفصل‌های مقطع ارشد و دکتری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: در ارتباط با مقطع دکتری مسئله‌ای که نسبت به مسائل دیگر در اولویت است، بحث کارآمد و روزآمد نبودن برخی از واحدهای پیشنهادی است.
فتاحی‌زاده ادامه داد: در برنامه اخیر یک سری از درس‌ها که از نظر ما الزامی بوده به عنوان درس اختیاری معرفی شده است، مانند درس نقد و برسی آرا معاصران درباره قرآن و نقد و بررسی آرا معاصران درباره حدیث و طبیعی است که آشنایی با نظریات مطرح، شبهات و نگرش‌های نواندیشانه در این واحدها ارائه می‌شود و قرار دادن آنها در میان واحدهای اختیاری قدری از روزآمدی و کارآمدی رشته کاهش می‌دهد.
وی تصریح کرد: ما واحدی برای دانشجویان دکتری ارائه می‌کردیم تحت عنوان زبان قرآن که کلیدی و مهم بود و دانشجو بدون آشنایی با این مباحث نمی‌تواند با خیلی از مباحث در بررسی آرا معاصران آشنایی پیدا کند و پایه آن مطالب آشنایی با زبان قرآن بود که کلا نادیده گرفته شده و حذف شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا ادامه داد: درس دیگری که حذف شده بررسی مسائل و موضوعاتی در خصوص قرآن و عهدین و مطالعات تطبیقی است که حذف شده و به نظر می‌رسد نیاز به بازنگری و تحول جدی دارد.
وی افزود: البته مواردی که عرض می‌شود در واقع مربوط به برنامه پیشنهادی است که با توجه به توضیحاتی که تاکنون داده شده است، در دانشگاه تهران برای خودشان پیشنهاد شده بود که وقتی به وزارت علوم رسیده، تصمیم گرفته شده تا در کل کشور اجرایی شود و برای همه دانشگاه‌ها از سال 96 لازم الاجرا خوانده شده و ما با مشکلاتی روبرو شدیم.
فتاحی‌زاده با بیان اینکه بحث‌های نقد قرائات و اعجاز قرآن که در واحدهای ارشد و کارشناسی دیده می‌شود، در مقطع دکترا جز واحدهای الزامی دکتر دیده شده است، گفت: پیشنهاد ما این بود که به همان روند مقطع کارشناسی عمل شود که این بود.
وی در پاسخ به این پرسش که روند اعمال شده در مقطع کارشناسی به چه نحو بوده است، گفت: آن روند از این قرار بود که از دانشگاه هایی که بیشتر در دسترس بودند، به مرکزیت تهران، نمایندگانی دعوت شده و در جلسات متعددی طی چند سال، بخش مرکز توسعه مطالعات قرآنی وزارت علوم این مسئله مورد واکاوی قرار گرفت تا از تنوع رشته‌ها در کارشناسی کاسته شود و تجمیع شوند. البته نتیجه نهایی مطابق نظر تک تک افراد نبود که طبیعی است همه نظرات اعمال نشود، اما اختلافات به رای گذاشته می‌شود و نظر اکثریت نهایی می‌شد و آن روند بهتر بود.
فتاحی‌زاده افزود: به نظر می رسد وضعیت کارشناسی نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است، هرچند ایراداتی هست اما این اشکالات به اندازه مسائل اساسی مقطع دکترا نیست.
وی افزود: در مقطع ارشد نوع واحدهای درسی آنقدر تغییرات اساسی نداشته است. البته همان نکته‌ای که عرض شد، یعنی توجه نکردن به مسائل مطرح و نگرش‌های مطرح باز در این مقطع نیز دیده می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا ادامه داد: باز فرض کنید واحد مشابه بررسی آرا معاصران در خصوص قرآن جز واحدهای اختیاری در نظر گرفته شده که نشان می‌دهد دغدغه برنامه‌ریزان به مسائل روز کمتر بوده است و بیشتر با نگاه گذشتگان و سبک سنتی همراه بوده و مسائل را مطرح می‌کنند، جهت را پیش برده‌اند.
فتاحی‌زاده تصریح کرد: بنده بازخورد این کار را دیده‌ام که در این دانشگاه‌ها که سبک گذشته تدریس می‌شود، واقعا دیگر دانشجو قانع نمی‌شود و احساس می‌کند که در مقطع بالاتر نشسته است و مطالبی راکه روح کلی‌اش را در مقطع پائین‌تر دریافته، تکرار می‌کند و این نوعی نارضایتی ایجاد می‌کند و دانشجوی متخصص در ارشد و دکترا نیازهایی دارد که برآورده نشده است.
وی با بیان اینکه البته تقاضای اعلام نظری در خصوص برنامه‌های ارشد صورت گرفته است و بسته کلی را از مرکز توسعه فعالیت‌های قرآنی فرستادند که ما نظرات خود را گفتهایم، ادامه داد: هنوز نیامدهاند برنامه واحد ها را بررسی کنند و کلیت مد نظر بوده و تنها در خصوص تعداد واحدهای الزامی، اختیاری و پایان‌نامه نظرات اخذ شده و بحث سرفصل‌ها اساسا مطرح نشده است.
فتاحی‌زاده افزود: همچنین بحث پیش نیاز ورود به مقطع ارشد که ما ایرادات و پیشنهاداتی داشتیم، برای مثال تعداد واحدهای الزامی کمتر از اختیاری بوده است. زیرا اگر اختیاری فضایش باز شود، همسانی که در تحصیلات بعدی در دکترا می‌خواهیم محقق نخواهد شد.
وی تصریح کرد: مطلب بعدی آن است که گفته‌اند پیش شرط ورود مقطع بعدی آن است که دانشحو در قرائت و تجوید حد نصاب را بیاورد یعنی دانشجو باید 70 درصد حد نصاب بیاورد که به نظر می‌رسد که شرط خوبی است اما با میزان برنامه‌ای که به دانشجو در کارشناسی می‌دهیم هماهنگی ندارد و ما این میزان اطلاعات به دانشجو در کارشناسی نمی‌دهیم. این میزان تسلط به ترجمه و قرائت مطابق نیست که ما از او انتظار داشته باشیم که هفتاد درصد را کسب کند تا بتواند به ارشد وارد شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا تصریح کرد: ما پیشنهاد دادهایم درصد کم شود و ما آن را به محض ورود از دانشجو نخواهیم و فرصت بدهیم تا دانشجو تا زمان نوشتن پایان‌نامه این امتیاز را کسب کند.
وی در پاسخ به این پرسش که یکی از نواقص تغییرات اخیر در خصوص قرار نگرفتن تاریخ، کلام، فلسفه و فقه و مباحث جدیدی چون زبان‌شناسی، معناشناسی و فلسفه دین در برنامه درسی است، گفت: در ارتباط با کلام، فلسفه و ... معتقدم هرچند خوب و لازم است اما مجالش نیست. با توجه به سیاست وزارت علوم بر کاهش ماندگاری دانشجو در هر مقطعی، رفتن به این وادی از آنجا که ما رفته رفته تخصصی‌تر هم می‌شویم، نادرست است.
وی ادامه داد: اینکه انتظار داشته باشیم دانشجوی ما فلسفه، کلام، منطق و مباحث علوم قرآن و حدیث را نیز بداند، معقول نیست، ولی در خصوص مباحث زبان‌شناسی و معناشناسی واقعا جای خالی احساس می‌شود. این نوع مطالعات برای متخصص علوم قرآن و حدیث ضروری است و جالب است که قدری در کارشناسی دیده شده اما در مقاطع بالا دیده نمی‌شود و انتظار می‌رود با این زوایه دید به دروس نگاه شود. درس زبان قرآن قدری در مباحث زبان شناسی ورود پیدا می‌کند اما خیلی کم است و ما انتظار داریم دانشجوی علوم قرآن و حدیث بتواند از این منظر به تحلیل قرآن کریم و روایات بپردازد.
گفت‌وگو از میثم قهوه‌چیان
انتهای پیام
