جایگاه «مشورت» در تعالیم قرآنی/ نقش شوراها در تحقق گام دوم انقلاب چیست

نهم اردیبهشت‌ماه در تقویم رسمی جمهوری اسلامی به عنوان «روز شورا» نام‌گذاری شده است، اهمیت مقوله شورا و مشورت در تعالیم نورانی قرآن کریم و روایات ائمه معصومین(ع) برجسته است، از طرف دیگر هنگامی که در سخنان و فرمایشات امام راحل و مقام معظم رهبری تدبر می‌کنیم، به اهمیت کار شورائی و مشورت در امور و تصمیم‌گیری‌های مهم پی می‌بریم؛ بر همین اساس و به مناسبت فرارسیدن روز شوراها، با دعوت از علیرضا مرادی عضو شورای اسلامی کلانشهر اراک با وی به گفت‌وگو نشتیم که در ادامه می‌‌خوانید.

علیرضا مرادی، عضو شورای اسلامی کلانشهر اراک در دوره پنجم در تشریح معنای شورا در گفت‌وگو با ایکنا استان مرکزی، گفت: شورا در قالب اندیشه و عمل تعریف می‌شود، قطعاً با اندیشه و گفتار به تنهایی نمی‌توان کشور را اداره کرد و در کنار اندیشه صحیح باید طرح و برنامه داشت. اندیشه شورایی در نظام خلقت کاملاً پذیرفته شده است و نبی مکرم اسلام‌(ص) این موضوع را به بهترین شکل ممکن برای مردم عملیاتی فرمودند.

وی ادامه داد: معنا و مفهوم «اسوه» همچون امام حسین(ع) آن است که شخصیت و سیره ایشان در تاریخ حضور داشته و اتفاق افتاده و ما به عنوان اندیشه زنده و کاملاً مترقی از آن یاد کرده و سرلوحه زندگی قرار می‌دهیم. قطعاً هر اندیشه‌ورز دینی و قرآنی باید به شورا احترام بگذارد چراکه در آیاتی از قرآن مجید خداوند به مشورت اشاراتی داشته و در اصول کافی، عیون اخبار الرضا‌(ع) و بحارالانوار نیز احادیثی در این خصوص موجود است که شورا باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد، همچنین در پایان آیات آمده است که در مشورت از همه اندیشه‌ها استفاده شود اما در نهایت و در تصمیم‌گیری یک نفر اعمال‌نظر کند و حرف آخر را بزند.

اظهار نارضایتی از فعالیت شوراها
این مقام مسئول از فعالیت شوراها در طول ۲۰ سال فعالیت اظهار نارضایتی کرد و گفت: شورا در مقام عمل در کشور ما بسیار بسیار بد عمل کرده است و این مهم معضلی برای حاکمان کشور است. در هیچ نقطه شاهد نیستیم مردم از عملکرد شورای راضی باشند، زیرا شوراها از زمان شکل‌گیری در مسیر ترفندهای سیاسی فعالیت کرده و خدمت‌رسانی داشته‌اند و شورا خدماتی را در مقام خدمت‌رسانی صورت نداده است. شورا در عمل کارش به جایی رسیده است که برخی از مسئولان اذعان دارند که معضل اصلی سیستم اجرایی ما در استان شورا است و به نظر می‌رسد در برخی مواقع خلاف هم نیست.
مرادی با اشاره به اینکه پیشرفت و توسعه در سایه همدلی و اتحاد ایجاد می‌شود، اضافه کرد: تا مواقعی که مدح و ستایش و تشویق مردم را خواهان باشیم نمی‌توان به توسعه دست یافت. اندیشه خرد‌جمعی در ایران در طول ۲۰ سال اخیر جواب‌گو نبوده است، عدم شناخت شیوه و اجرایی کردن اندیشه مشورتی و هدایت شورا در مسیر تثبیت قدرت‌‌ها باعث شده تا موفقیت‌های لازم را نداشته باشیم.

اصول‌گرایی و اصلاح‌طلبی در حفاظت از ارزش‌ها
وی افزود: اصلاح‌طلب یا اصول گرا بودن در شورا معنا ندارد، همه به بنده می‌گویند اصول‌گرا هستم ولی در واقع اینطور نیست من بلد نیستم اصول‌گرا یا اصلاح‌طلب باشم اما اگر دفاع از ارزش‌های دینی و انقلابی اصول‌گرایی محسوب می‌شود به جرأت می‌گویم بله اصول‌گرا هستم. ورود به جبهه سیاسی اصول‌گرا و اصلاح‌طلب به بدنه اصلی نظام و کشور ضرر می‌رساند. اصول‌گرایی و اصلاح‌طلبی در حفاظت از ارزش‌های دینی بالاترین مراتب است کما اینکه امام حسین(ع) فرمودند من برای اصلاح شیوه زندگی امت جدم قیام کردم، اصول‌گرایی نیز همین است؛ سیدالشهداء(ع) در جای دیگر فرمودند اگر من قطعه قطعه شوم حلال خدا حلال و حرام خدا حرام است؛ اما برخی افراد جهت سودجویی برچسب اصلاح‌طلب یا اصول‌گرایی بر خود زده‌اند؛ لذا نتوانستیم این مفاهیم را تبیین کنیم.

رئیس سابق کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی اراک از عدم راه‌اندازی شوراهای محلی خبر داد و گفت: یکی از وظایف شوراها راه‌اندازی شوراهای محلی است که از این امر مهم غفلت شده است، شوراها در طول عمر ۲۰ ساله خود توفیقی در تسهیل امور مردم نداشته‌اند. اگر شوراهای محلی راه‌اندازی می‌شد نخبگان و معتمدین هر محله مشکلات و مطالبات را مطرح می‌کردند اما به جای آن اعضا هر هفته در محله‌ای حضور دارند. گرایش به چپ و راست و عدم تسلط بر امورات و خدمات شهری باعث شده عملکرد شورا قابل قبول نباشد، ضمن اینکه مدیریت شهری ما تکه‌تکه شده است که در ارائه خدمات اصولی ضربه می‌‌زند.

مردم پاسخگوی انتخاب خود باشند
وی در تشریح روند کاری ایران و سایر کشورها گفت: در برخی کشورها مجوزهای دریافتی حداکثر ۴ ساعت طول می‌کشد اما در اراک ارائه سند گاه شش‌ماه به طول می‌انجامد و مابه‌التفاوت قیمت در واگذاری اسناد به ضرر مردم تمام می‌شود. قرار براین بوده است که شورا ناظر و یا تسهیل کننده باشد اما به دلیل گرایشات و نگاه‌های زاویه‌دار سیاسی تاکنون موفق نبوده است. وقتی تخصص لازم نباشد اتفاقات غیرتخصصی را شاهد هستیم، البته این موارد به انتخاب مردم نیز باز می‌گردد و مردم باید برای انتخاب خود پاسخگو باشند. مردم به افراد غیر متخصص رآی ندهند، بنده ۶۰ درصد شوراهای شهر کشور را رصد کرده‌ام و متوجه شدم شوراها اطلاعاتی از برنامه‌ها و وظایف نوع بودجه‌ریزی شهرداری‌ها نداشتند و برای آشنایی ۲ سال فرصت نیاز دارند که متاسفانه ۵۰ درصد وقت شورا صرف آشنایی می‌شود.

 معضل مدیریت
مرادی افزود: ما در کشور معضل مدیریت داریم و از همه مهم‌تر اینکه مردم ما احساسی تصمیم می‌گیرند و برای رأی دادن به جای تخصص افراد به ظاهر توجه می‌کنند‌. مردم برای انتخابات احساسی تصمیم نگیرند در حال حاضر نیاز به انقلاب فکری عملی داریم، شوراها اسیر سیاست شدند و نه تنها هیچ باری از مردم بر نداشتند بلکه خود در اجرا دچار مشکل شدند. شورا در اندیشه بسیار خوب است و باید روی آن کار کرد اما شورا در عمل خوب نبوده است. بنده خودم از مسؤل ارشدی شنیدم که گفت اگر شوراها منحل شوند ما راحت‌تر به امورات شهری می‌رسیم؛ لذا بهتر است برای رسیدن به نتیجه مطلوب شیوه‌ها عوض شود برای این کار نباید نگاه کرد فرد مورد‌نظر با ما یا علیه ماست باید لیاقت‌ها را دید و انتخاب کرد. هنگام انتخاب ملاک‌ها باید واقعیت‌ها، حقانیت‌ها، شایسته‌سالاری‌ها و توانمندی‌ها باشد که با نهایت تأسف باید بگویم شوراها نتوانستند به وظایف خود عمل کنند.

نقش شوراها در تحقق گام دوم انقلاب
این مقام مسؤل در پاسخ به این سؤال که اهمیت و نقش شوراها در  تحقق گام دوم انقلاب چیست؟ گفت: پیشنهاد من برای این مقوله این است که شوراها به دنبال جوان‌گرایی باشند اگر در حوزه شورا دنبال جوان‌گرایی با چاشنی تخصص باشیم مطمئنا بعد از ۱۰ سال با جامعه‌ای متحول مواجه می‌شویم البته از تجربه پیشکسوتان در عرصه‌های مختلف باید استفاده کرده اما کار را به جوانان بسپاریم. در مرحله دوم اگر علاقمند هستیم شوراها در مسیر درست حرکت کنند آنان را درگیر مسایل سیاسی و زاویه‌دار نکنیم و سوم اینکه خط کش‌ها را کنار بگذاریم و به همه عشق بورزیم.

وی افزود: با مطلق‌نگری در کار زمینه نابودی جامعه را فراهم کرده‌ایم؛ لذا باید از توانایی افراد استفاده شود. گاه نقاط تضاد بسیار کمتر از نقاط مثبت است که نگاه مهربانانه به یکدیگر باعث می‌شود قدرت عملیات‌های اجرایی درست چندین برابر شود. برای رسیدن به گام دوم انقلاب باید با هر دیدگاهی باهم مهربان باشیم اگر به این نقطه برسیم کشور را نجات دادیم. رفتار موذیانه دشمن قصد دارد مردم را روبه‌روی هم قرار دهد که بحمدالله مردم هوشیار هستند و اسیر تفکر نادرست دشمن نمی‌شوند. نزدیک کردن دل‌های مردم به یکدیگر رمز موفقیت در گام دوم انقلاب است که در شوراها هم باید همین نگاه را دنبال کنیم.

تشریح مزیت‌های شوراهای محله‌ها
مرادی در پاسخ به این سؤال که با استفاده از مشارکت‌های مردمی و کنش‌گران اجتماعی و سازمان‌های مردم‌نهاد چطور می‌توان در راستای تحقق گام دوم انقلاب قدم برداشت و شوراها در استفاده از ظرفیت جوانان چه اقداماتی داشته‌اند؟ اظهار کرد: از روزهای اول انقلاب هسته اصلی مقاومت در محلات شکل گرفت جوانان از هر کوی و برزن به مبارزه با شاه پرداختند و همین نیروهای جوان انقلابی ۸ سال از مرزهای ایران دفاع کردند. مساجد نیز در این ایام فعال بودند و مردم از همین هسته‌ها به جبهه اعزام می‌شدند. حلقه‌های خودجوش دیروز، امروز با عنوان NGO  با تخصص بیشتر شناخته می‌شوند. از ظرفیت آنان به طور رسمی و غیررسمی تاکنون استفاده شده ‌است، قانون در نظر گرفته تا گروه‌های مردمی در قالب شورای محلات مثمرثمرتر باشند اما تا امروز شاهد نیستیم هسته‌های مردمی در معنای شورای محلات فعالیت داشته باشند. رودررو بودن آنان با مردم و دریافت یافته‌هایی از آنان از مزیت‌های شورای محلات است، در شورای شهر اراک به شدت از سازمان‌های مردم‌نهاد استفاده می‌شود.
عضو شورای اسلامی شهر اراک ادامه ‌داد: اگر در شورای محلات از انسان‌های نخبه استفاده شود می‌توان انتظار داشت سال‌های بعد شوراهای قوی‌تر داشته باشیم. اگر از دل مردم و محلات به شوراها ورود پیدا کنند از روزهای اول تصمیمات حیاتی‌تر، واقعی‌تر و عملیاتی‌تر می‌توانند اعمال کنند، از نظر من تشکیل شورای محلات از ضروریات فوری است.

نقش شوراها در تقویت بنیه معنوی مردم
رئیس سابق کمسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر اراک در خصوص نقش شوراها در تقویت بنیه معنوی و تخصیص بودجه‌های فرهنگی در این خصوص گفت: برای تقویت بنیه معنوی جوانان تبیین ماموریت‌ها ضروری است، بنده نزدیک به نیم قرن فعالیت مذهبی دارم. فعالیت مذهبی بخش کوچکی از فرهنگ است؛ باید مشخص و تفکیک شود و بدانیم مأموریت قرآنی وظیفه کیست؟ ما در شورای شهر باید آسایش فیزیکی و تسهیل زندگی مردم را داشته باشیم. قابل قبول نیست برای مردم کلاس قرآن بگذاریم از سوی دیگر سفره آنان را کوچک‌تر و خالی‌تر کنیم. مأموریت کلاس قرآن برعهده تبلیغات اسلامی و کانون مساجد و مدارس و مهدهای قرآنی است. هرچند شورای شهر نیز در این راستا برنامه دارد اما بنده گمان می‌کنم مأموریت اصلی شورا در حال حاضر رفع گرسنگی مردم است که اگر این اتفاق مبارک رخ دهد ما به آموزه‌های قرآنی عمل کرده‌ایم.

این مقام مسئول افزود: ما نمی‌توانیم مردم گرسنه را به معنویت دعوت کنیم، اگر سفره‌ها را پررنگ‌تر و رزق آنان را کمی گسترده‌تر کرده و آسفالت خیابان‌ها را سامان بخشیم قطعاً فعالیت قرآنی هم صورت گرفته است. آیت‌الله فاضل لنکرانی(ره) فرمودند واجبات را به موقع انجام دهید اما مستحبات را رها کرده و باری را از دوش مردم بردارید اگر روز قیامت شما را به خاطر مستحبات بازخواست کردند بگویید فاضل گفت مردم را بیشتر دریابید. می‌توان اگر خلوتی دست داد با خدا راز و نیاز کرد ولی ارزش برداشتن بار از دوش مردم بیشتر از اقامه دو رکعت نماز مستحبی است؛ باید همه دست به دست هم دهیم و باری برداریم. شهید بهشتی در سخنی گفتند در جامعه‌ای که عدالت نباشد و فقر باشد و همه جامعه را با آیات قرآن تزئین کنید آن جامعه قرآنی نیست و این اتفاق متأسفانه امروز رخ داده است. شنیدم قاری در صورت گرفتن سکه تلاوت می‌کند یا مداح‌ها به همین شکل در قبال گرفتن مبالغ هنگفت دعوت محفلی را می‌پذیرند، من بیش از ۵۰ سال است مداحی می‌کنم و تاکنون یک ریال برای مداحی دریافت نکرده‌‌ام. فعالیت‌های قرآنی توسط ادارات مربوطه انجام می‌شود باید از مبادی و دستگاه‌ها خدمات و وظایف آنان را مطالبه کرد ولی شورا باید به خدمات و وظایف شهری عمل کنند اما در کنار همین وظایف حوزه فرهنگی هنری فعالیت‌های قرآنی انجام می‌دهند. در اراک ۳۵۰ پروژه کوچک و بزرگ نیمه کاره وجود دارد اگر شورای شهر پنجم ۵۰ درصد آنان را به نتیجه برساند قدم بزرگی برداشته است این در حالی است که شهرداری قریب به ۴۰۰ میلیارد بدهی دارد که برای رسیدن به اهداف کار شبانه‌روزی، خوش‌فکری و سرمایه‌گذاری می‌خواهد که تا امروز در بخش کمی توفیقات حاصل شده است.

جای جدل‌های حزبی در حوزه اجرا نیست
مرادی در خصوص وعده نصب المان قرآنی که سال گذشته با توجه به میزبانی اراک در چهل و یکمین دوره مسابقات سراسری قرآن اوقاف که محقق نشد نیز گفت: این مهم را دنبال کرده و ظرف مدت ۲ روز آینده پاسخ می‌دهد.
مرادی در بخش پایانی سخنان خود گفت: مردم در انتخاب شوراها با علم و بینش به نیروهای متخصص مرتبط و جوان رأی دهند تا شوراها بتوانند کمک‌کار مردم باشند و خدمات شهری ارائه دهند باید حوزه اجرا را از حوزه سیاست جدا کنیم تا کارها بهتر پیش برود. تا زمانی‌که حوزه سیاست و اجرا یکی باشد گرفتاری‌ها زیاد بوده و توان نیروی انسانی و انرژی او از دست می‌رود. جای مباحث و جدل‌های حزبی و سیاسی در حوزه اجرا نیست، در گام دوم انقلاب باید به سمت شایسته‌سالاری حرکت کرد که اولین قدم شایسته سالاری اهمیت دادن به نسل جوان است. در حوزه اجرا دارای ضعف‌هایی هستیم و ضعف اصلی هم آمیختگی اجرا با سیاست است که باید آن را آرام آرام از بین ببریم.

انتهای پیام