شورای تحول در علوم انسانی باید خودش متحول شود

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام رضا غلامی، رئیس شورای سیاست‌گذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، در گفتگو با مهر تأکید کرد: تاکنون برای جلوگیری از سو تفاهم از اظهارنظر صریح و بی پرده درباره عملکرد شورای تحول در علوم انسانی اجتناب کرده ایم، اما تصور من این است که سکوت و بی تفاوتی درباره وضعیت نامعقول و شکست خورده این شورا ظلم به نظام است. واقعیت این است که شورای تحول از ابتدای تأسیس هیچ تفکر روشن و منسجمی درباره تحول علوم انسانی نداشت و حتی کار خود را با نفی علوم انسانیِ اسلامی و تلاش‌های به جایی ای که در این عرصه شروع شده بود آغاز کرد.

وی افزود: پس از سالهای متمادی که از راه اندازی شورای تحول در علوم انسانی گذشته است، این شورا هنوز صاحب یک اندیشه نقدشده و پخته درباره علوم انسانی نیست و اجازه بروز و ظهور این اندیشه را به اعضای خود نداده است.

رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا در ادامه گفت: تغییر سرفصل‌های درسی آن هم بدون یک مبنای فکری صحیح نمی‌تواند مسیر تحول شناخته شود چراکه مهم‌تر از تغییر سرفصل‌ها و کم و زیاد کردن‌های کلیشه‌ای آنها، تولید محتوای قوی و قابل رقابت برای تحول و سپس تربیت مدرس بر اساس این محتواست که تا این تاریخ کاری در این عرصه صورت نگرفته است؛ ضمناً هیچ برنامه تحولی بدون در نظر گرفتن مشارکت خود اساتید به جایی نخواهد رسید و نباید تصور نمود که با بخش نامه و دستورالعمل‌هایی که در اتاق‌های در بسته تهیه می‌شود، کسی به سرفصل‌های ابلاغی شورای تحول عمل می‌کند.

حجت الاسلام غلامی افزود: قدم اول برای یک تحول بنیادین، گفتمان سازی است چراکه بخش مهمی از تحول باید در ذیل یک گفتمان قوی به صورت خودجوش توسط خود اساتید اتفاق بیفتد اما این شورا نه تنها دیدگاهی درباره گفتمان سازی ندارد، بلکه علی الظاهر وظیفه خود را در مانع تراشی برای شکل گیری گفتمان‌های همسو تعریف کرده است.

رئیس مرکز صدرا ادامه داد: متولیان شورای تحول در علوم انسانی در سالهای اخیر از هر اقدامی برای توقف حرکت‌های مبنایی و البته خودجوش و انقلابی در عرصه علوم انسانی و برچسب زنی به آنها دریغ نکرده و به توصیه‌های مکرر رهبر بزرگوار انقلاب در خصوص هماهنگی و هم افزایی میان مجموعه‌های فعال و اثرگذار در این میدان عمل نکرده اند.

غلامی گفت: امروز شورای تحول باید کارنامه خود را در معرض ناقدین تیز بین قرار بدهد تا مشخص شود در این سال‌ها چه اتفاق ملموسی در این زمینه افتاده و چرا در این دو سال اخیر، عمده فعالیت‌های شورا صرف نظر از مؤثر بودن آن تعطیل شده است؟

حجت الاسلام غلامی تأکید کرد: کار به جایی رسیده که گفته می‌شود در ماه‌های اخیر برخی عناصر جریان روشنفکری سکولار حتی کسانی که در گذشته گرایشات مارکسیستی داشته اند به نفوذ در این شورا و استفاده از آن در جهت تحقق منویات خود امیدوار شده و بر همین اساس، بعضی اساتید دلسوز نسبت به امکان تبدیل شدن شورای تحول به ضد خود به شدت اظهار نگرانی می‌کنند.

غلامی افزود: چرا باید کار را آنقدر مبهم و بی مبنا جلو ببرند که مرز بین جریان اسلام و جریان مقابل آن روشن نباشد و بعضی به چیزی طمع کنند که شورای تحول از اساس برای مقابله با اینها تأسیس شده است؟ برای من از سال‌ها قبل این پرسش وجود داشت که چه ارتباطی بین شورای تحول و سایت و مجله فرهنگ امروز که یک مجموعه بی ارتباط با تفکر اسلامی و عمدتاً تریبونی برای روشنفکران سکولار شده، وجود دارد اما هیچکس تاکنون به این پرسش من پاسخ نداده است و حالا وقتی گفته می‌شود که بعضی از عناصر سکولار به شورا چشم طمع دارند خیلی تعجب نمی‌کنم.

حجت الاسلام غلامی تأکید کرد: کمبود بودجه مشکل همه مجموعه هاست و این موضوع توجیهی برای کم کاری‌ها یا عدم توجه به فعالیت‌های عمیق و بنیادی نیست، ضمن آنکه وقتی یک شخصیت محترمی که در گذشته رئیس مجلس شورای اسلامی بوده به عنوان مسئول این شورا تعیین می‌شود، به طور طبیعی این توقع وجود دارد که مسئول شورا قدری از نفوذ و ارتباطات خود با دستگاه‌ها برای تأمین منابع مالی استفاده کند. علاوه بر این، جای این سوال وجود دارد که وزارت علوم در این سال‌ها چقدر به تحول در علوم انسانی معتقد بوده و چه گام‌هایی را در عمل برای تحقق وظایف شورای تحول برداشته است، هر چند من معتقدم به میدان آوردن وزارت علوم و ملزم کردن آن به سرمایه گذاری جدی و غیر تشریفاتی در این عرصه کار خود شورای تحول بوده و شورا در این زمینه باید پاسخگو باشد. از طرف دیگر، وجود شورای تحول دلیلی برای عدم ورود مجلس به این عرصه و مطالبه گری از وزارت علوم برای برنامه ریزی های صحیح در این زمینه نیست، اما در این سال‌ها با کمال تعجب، کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هم ورود مؤثری به موضوع تحول نداشته و وزارت علوم را به حال خود رها کرده است.

رئیس مرکز پژوهش‌های صدرا تأکید کرد: تحول در علوم انسانی یک تصمیم راهبردی و حیاتی برای نظام است و بدون تردید سرنوشت نظام در گرو تحقق این تصمیم است، لذا نباید به خاطر ملاحظه افراد و بیم از دلخوری آنها، نسبت به اجرای ضعیف تصمیم نظام مسامحه صورت گیرد. بر همین اساس، جا دارد شورای عالی انقلاب فرهنگی با بررسی کارنامه این شورا و برنامه آن برای آینده، با تغییر در ساختار و ترکیب آن فرصت تحقق این تصمیم حیاتی نظام را به وجود بیاورد.

غلامی ادامه داد: باید جوانگرایی در این شورا اصل قرار بگیرد و شورا به افراد جوان‌تر و پرانگیزه تر که البته صاحب یک تئوری اسلامی مشخص در این ساحت باشند و ضمناً ابوالمشاغل هم نباشند سپرده شود تا این شورا قادر به انجام مأموریت کلیدی خود بشود. در واقع، انتظار از شورای عالی انقلاب فرهنگی این است که کسانی را متولی شورای تحول کند که اهل گفتگو، تعامل و هم افزایی متواضعانه با نیروها و اساتید انقلابی در این میدان باشند و ظرفیت‌های کشور را در خدمت این کار مهم قرار دهند.

حجت الاسلام غلامی در پایان یادآور شد: نباید تصور کرد همه تحول در قلرو شورا و عملکرد آن خلاصه می‌شود؛ امروز به لطف الهی خود اساتید در ذیل یک گفتمان کلان و در قالب مجامع و انجمن‌های گوناگون مجاهدانه در حال تلاش برای تحول بنیادین در علوم انسانی هستند و به توفیقات بزرگی در این زمینه رسیده اند بطوریکه دیگر عصر یکه تازی جریان روشنفکری سکولار در علوم انسانی به پایان رسیده است.

غلامی افزود: امروز؛ چه کسی خوشش بیاید و چه خوشش نیاید علوم انسانی اسلامی به سرعت در حال تکامل است و روز به روز نفوذ طبیعی خودش را در دانشگاه‌ها افزایش می‌دهد، لذا من معتقدم برنامه نظام در عرصه تحول در علوم انسانی با شرایط شورای تحول گره نخورده است، هر چند شورا از حیث قانونی خصوصاً در ایجاد زیرساختها نقش و سهم منحصربه فردی دارد.