خواب؛ برادر مرگ
از منظر قرآن کریم، موقع خواب، نفس از بدن جدا مى‌شود؛ یعنی ارتباط حواس ظاهرى با بدن از بین می‌رود یا بسیار ناچیز می‌شود، از این رو خواب بى‌شباهت به مرگ نیست و برادر مرگ شمرده می‌شود.
حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین، به مناسبت ماه مبارک رمضان سلسله یادداشت‌هایی را با محور «دینداری در قرآن» نوشته که هر روز از رسانه ایکنا منتشر می‌شود. مشروح یازدهمین یادداشت را در ادامه می‌خوانید؛
قبل از بیان مصادیق تجربه خواب در قرآن توضیحاتی درباره خواب ارائه می‌شود.
یکی از تجربه‌های مشترک بشری خواب است. هر انسانی کم و بیش این پدیده را تجربه کرده است. گاه آنچه در خواب می‌بیند، مایه نگرانی او می‌شود و درصد چاره‌جویی برمی‌آید، گاهی هم بشارتی در خواب به او می‌رسد، و در پی تعبیر آن است. از این رو موضوع خواب از دیرباز محل توجه و تأمل انسان بوده است، با وجود این هنوز ابعاد این پدیده، برای انسان‌ها چندان روشن نیست و این پدیده در ردیف موضوعات کمتر شناخته شده در زندگی مردم قرار دارد.
از منظر علمی درباره ماهیت و تعبیر یا تاویل خواب رویکرد‌های واحدی وجود ندارد. هر یک از مکاتب فکری و نظری درباره ارتباط خواب با عالم واقعیت، میزان تغییرات و تصرفاتی که نفس در عالم خواب دارد، تعبیر و تفسیر خواب، همچنین اینکه خواب به گذشته یا آینده ارتباط دارد، نظر‌ها و دیدگاه‌های مختلفی دارند، که پرداختن به آن‌ها خارج از هدف این کوتاه گفتارهاست. آنچه در ذیل می‌آید، مقدمه‌ای برای ورود به بحث خواب از منظر قرآن کریم است. از منظر قرآن کریم، موقع خواب، نفس از بدن جدا مى‌شود؛ یعنی ارتباط حواس ظاهرى با بدن از بین می‌رود یا بسیار ناچیز می‌شود، از این رو خواب بى‌شباهت به مرگ نیست و برادر مرگ شمرده می‌شود. خواب‌های متفاوتی در سوره‌های قرآن کریم روایت شده است؛ اما در هیچ سوره‌ای به میزان سوره یوسف درباره خواب، گفته نشده است.
در این سوره سه تجربه مجزا درباره خواب آمده است؛ که هیچ یک بی‌ارتباط با حوادث و وقایع عالم بیرون نیست به عبارت دیگر راه انکار رابطه خواب با واقعیت‌های عالم بیرون را نفی می‌کند؛ درباره هر یک از خواب‌ها واژه «رویت» بکار رفته است که خود گواهی بر مشاهده واقعیت است!
افزون بر آنکه از پیامبر(ص) نقل شده است که خواب با واقعیت رابطه‌ای سه گانه دارد؛ بشارت؛ اندوه یا مشکلات روزمره انسان است.
در سوره یوسف سه خواب روایت شده است:
۱. در آغازین آیات سوره یوسف، آیه۴، سجده یازده ستاره، خورشید و ماه به یوسف (ع).
۲. آیه ۳۶، خواب دو جوان زندانی هم بند یوسف.
۳. آیه ۴۳ این سوره، خواب پادشاه مصر آمده است.
پوشش خواب در این سوره، به‌گونه‌ای که می‌توانیم مدعی شویم که «احسن القصص/ زیباترین روایت ها» قرآن با محوریت تجربه خواب مرتبط است. در گفتار بعد به تجربه خواب‌های مذکور و آموزه‌های مرتبط با آن می‌پردازیم.
در آستانه دومین شب جمعه از ماه مبارک رمضان با دادن خیرات و صدقات، نسبت به گذشتگان و حق داران، ادای دین کنیم!
انتهای پیام
