«اعطای مدرک تخصصی به حفاظ»؛ آزمونی سخت در سکوت خبری

آزمون مرحله کتبی هفدهمین دوره «ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به حفاظ» با رعایت تمامی شیوه‌نامه‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی روز جمعه، 23 اردیبهشت در دو حوزه اراک و ساوه با حضور 186 شرکت‌کننده در رشته‌های حفظ ۱۰ جزء، ۲۰ جزء و کل برگزار شد. خوشبختانه امسال شاهد رشد نسبتاً خوبی در این مرحله هستیم، هرچند با توجعه به تعداد بسیار بالای آمار حفاظ استان در رشته‌های مختلف این تعداد رقم قابل توجهی نیست.

صبح روز جمعه، 23 اردیبهشت حفاظ با در دست داشتن کارت شناسایی و کارت ورود به جلسه راهی مکان برگزاری آزمون شدند که در این میان برخی از حفاظ که از شهرستان‌های مجاور بودند با خانواده در محل برگزاری آزمون حضور داشتند. بازدید فرزاد مخلص‌الائمه، استاندار مرکزی از این برگزاری این مرحله از آزمون نشان از اهمیت این رویداد مهم قرآنی دارد و ای کاش این بازدید‌ها فقط به یک بازدید دوستانه ختم نشده و مشکلات این قشر از جامعه با حمایت نماینده عالی دولت در استان و معاونان برطرف شود.

شنیده‌ها حاکی از آن است که نامه رسمی برای مدیران کل دستگاه‌های متولی امر فرهنگ و قرآن و رؤسای ادارات قرآنی آنان برای بازدید از برگزاری این مرحله از آزمون ارسال شده بود، اما نه تنها هیچ‌یک از مدیران از روند برگزاری بازدید نکردند، بلکه رؤسای ادارات قرآنی خود را به این امر توصیه نکردند و این آزمون نیز همچون سال‌های قبل در سکوت خبری و قرآنی برگزار شد. کاش همانقدر که برای بازدید وزیری از کارخانه دغدغه‌مند بودیم همان میزان برای انعکاس اخبار قرآنی دغدغه داشتیم.

حجت‌الاسلام مهدی عباسی، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان مرکزی در حاشیه بازدید از برگزاری مرحله کتبی هفدهمین دوره «ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به حفاظ»، روند برگزاری این دوره از آزمون را مثبت ارزیابی کرد و گفت: توسعه فرهنگ قرآنی یکی از دغدغه‌های اصلی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان است که در اولویت کاری قرار دارد.

وی ضرورت تشویق حافظان جهت شرکت در آزمون ارزیابی و اعطای مدرک به حافظان را مورد تأکید قرار داد و افزود: شرکت در این آزمون در صورت کسب امتیاز لازم دارای مزایایی است که افراد می‌توانند از آن بهره‌مند شوند. یکی از امتیازات این طرح این است که افراد با خودشان مقایسه می‌شوند و در صورت کسب شاخصه در نظر گرفته شده می‌توانند در مرحله شفاهی شرکت کنند.

عباسی با اشاره به برگزاری «جام حافظان»، نتیجه این دوره از آزمون یاد شده را مطلوب‌تر از سال‌های قبل دانست و تصریح کرد: اجرای این طرح در اراک دارای برکات بسیاری است و استمرار این طرح با رفع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت به قوام آن و فراگیری آن در استان و دیگر استان‌ها کمک می‌کند.

توانمندسازی فعالان قرآنی در قالب برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت

حجت‌الاسلام جواد فراهانی، رئیس اداره امور قرآنی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان مرکزی نیز در حاشیه برگزاری این آزمون به خبرنگار ایکنا گفت: هفدهمین دوره طرح «ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به حفاظ» همزمان با سراسر کشور جمعه، ۲۳ اردیبهشت در دو حوزه اراک و ساوه آغاز شد.

وی با اشاره به حضور 186 نفر از حافظان ۱۰ جزء، ۲۰ جزء و کل در مرحله کتبی هفدهمین دوره از آزمون «ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به حفاظ» در دو حوزه اراک و ساوه، اظهار کرد: امسال رشد قابل قبولی را نسبت به مشابه سال قبل در مشارکت حافظان در آزمون شاهد هستیم، حضور این تعداد از حافظان خوب است، اما کافی نیست و برای مشارکت حداکثری حافظان استان در آزمون باید سطح اطلاعات و آمادگی آنان را با اجرای طرح‌های قرآنی همچون «جام حافظان» ارتقا بخشید.

فراهانی با بیان اینکه نتایج آزمون مرحله کتبی این دوره تیرماه سال جاری اعلام و نفرات راه یافته مردادماه در مرحله شفاهی حضور خواهند داشت، ادامه داد: توانمندسازی فعالان قرآنی در حوزه‌های مختلف یکی از رویکردها و اولویت‌های اصلی تبلیغات اسلامی در سال جدید است که با اجرای برنامه‌های کوتاه مدت و بلندمدت در داخل و خارج از استان اجرایی خواهد شد.

امسال آزمون ارزیابی حفاظ در اراک با همکاری دانشگاه آزاد برگزار شد و تلفیق دو نهاد فرهنگی و انقلابی قطعاً می‌تواند سرآغاز رویدادهای خوب باشد. در قسمت فضای سبز دانشگاه مادرانی را شاهد بودم که نگران و پر از استرس برای موفقیت فرزندان خود دعا می‌کردند که دیدن این صحنه‌ها ذهن هر بیننده‌ای را متوجه کنکور می‌کند. فاطمه حسن‌نژاد، معلم مقطع ابتدایی و مادر حدیثه بابایی، 14 ساله و حافظ کل قرآن از شازند از جمله مادرانی است که زیرلب برای فرزند خود دعا می‌کرد، برای چند لحظه خلوت این مادر را برهم زده و با او به گفت‌و‌گو نشستم که اینگونه پاسخ داد.

ایکنا - فرزندتان از چه زمانی حفظ قرآن را شروع کردند؟

حدیثه از کلاس اول حفظ را آغاز کرد و پس از گذشت هشت سال موفق به حفظ کامل کلام وحی شد. من و پدرش اصراری به حفظ زیاد در طول روز نداشتیم و اعتقادمان بر این بود که کودک هم باید بازی کند هم به قرآن بپردازند و برای همین دلیل سخت‌گیری نکردیم. شاید روزی دو یا سه خط حفظ می‌کرد و گاهی روزها نیز بیشتر. همه چیز بستگی به حال روحی خودش داشت.

ایکنا - نحوه ورود فرزندتان در رشته حفظ را بیان بفرمایید؟

من و پدرش به فعالیت قرآنی فرزندانم علاقه‌مند بودیم، اما جرقه اصلی از یکی از همسایگان ما خورد که فرزند خود را در کلاس حفظ ثبت‌نام کرده بود، من نیز به همراه او دخترم را در کلاس آموزش قرآن ثبت‌نام کردم و با یاری خدا این اقدام به ثمر نشست. پسرم نیز کلاس دوم است و پنج جزء قرآن را حفظ است. به نظر من استعداد بچه‌ها برای حفظ بسیار مهم است، اما مهم‌تر اینکه والدین و سایر اعضای بستگان مشوق باشند تا از دلسردی و خستگی جلوگیری شود.

ایکنا - چندمین باری است که فرزندتان در آزمون شرکت می‌کند؟

سال گذشته تا لحظه آخر ثبت‌نام از برگزاری چنین آزمونی مطلع نبودیم و از طریق یکی از دوستان متوجه شدیم و ثبت‌نام انجام شد و بدون آمادگی شرکت کردیم، اما امسال با آمادگی بیشتر در این آزمون شرکت کرده است و امیدوارم که بتواند موفقیت لازم را کسب کند اگر هم موفق نشود برای سال بعد تمرین بیشتری خواهد گرفت.

ایکنا - مشکل آموزش قرآن در شهرستان شازند را بیان بفرمایید؟

مشکل ما این است که در این شهرستان فقط یک مهد قرآن بدون حامی و امکانات قرآنی وجود دارد. این فضای قرآنی شاید 60 متر هم نباشد، در صورتی که محیط برای آموزش بسیار مهم است و باید مورد توجه قرار گیرد. فقدان مربی حاذق قرآنی یکی دیگر از مشکلاتی است که در این شهرستان وجود دارد و امید است مسئولان نسبت به این مهم توجه لازم را داشته باشند. سال گذشته یک مربی از قم به‌صورت مجازی و مربی دیگر به‌صورت حضوری آموزش قرآن‌آموزان شازندی را برعهده داشتند. دارالقرآنی نیز در این شهرستان فعال است، اما مربی مجربی در این مرکز وجود ندارد.

با توجه به شرایط اقتصادی مربیان نیاز به حمایت مالی و معنوی دارند و نمی‌توان انتظار داشت مربیان فقط برای رضای خدا آموزش دهند؛ مسئولان باید مربیان را از نظر منابع مالی مورد حمایت قرار دهند و بخشی از این حمایت‌ها نیز می‌تواند از طریق خانواده‌ها تأمین شود. روزی که دختر من ثبت‌نام کرد کلاس متشکل از 40 نفر بود و امروز این تعداد به چهار نفر رسیده است و این امر حاکی از ریزش قرآن‌آموزان و راهی شدن دانش‌آموزان به کلاس‌های غیرقرآنی دارد.

قرآن‌آموزان از نبود کلاس‌های صوت و لحن و تجوید رنج می‌برند، بارها متقاضی اعزام مربی بوده‌ایم و فقط مقطعی خانم تشیعی‌فرد آموزش تجوید را برعهده گرفتند و پس از آن برگزاری دوره به اتمام رسید. احداث دارالقرآن مناسب، تربیت مربیان مجرب یا اعزام مربی از مرکز لستان به این شهرستان بسیار ضروری است. نبود مربی آقا یکی دیگر از مشکلات است و همین عامل باعث می‌شود که دانش‌آموزان پسر از ورود به کلاس‌های قرآنی صرف‌نظر کنند. کلاس‌ها فقط پرسش و پاسخ است و نکته آموزشی به بچه‌ها آموزش داده نمی‌شود و خودم در منزل با فرزندانم مباحثه می‌کنم.

مربیان حفظ بخشی از ساعت آموزش را به مفاهیم اختصاص دهند

همچنین سمیرا جعفری، خانه‌دار، حافظ 19 جزء قرآن و شرکت‌کننده در رشته حفظ 10 جزء، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا سطح آزمون را خوب توصیف کرد و گفت: امسال اولین باری است که در آزمون شرکت می‌کنم، برگزاری این آزمون و دیگر طرح‌ها در ایجاد انگیزه حافظان برای به روز نگه داشتن محفوظاتشان بسیار اهمیت دارد. برگزاری این آزمون باعث می‌شود که علاوه بر به روز نگه داشتن محفوظات، ترجمه و مفاهیم دوستان حافظ نیز تقویت شود.

وی ضرورت برگزاری دوره‌های آموزشی در رشته‌های تجوید و صوت و لحن ویژه حفاظ را مورد تأکید قرار داد و افزود: اغلب حافظان و البته مربیان به حسن حفظ توجه بیشتری دارند و این امر به سایر بخش‌ها لطمه می‌زند، بهتر است مربیان از پایه با قرآن‌آموزان تجوید و صوت و لحن نیز کار کنند تا حافظان با همه ابعاد یک آموزش حرفه‌ای آشنا شوند. حافظان در رشته مفاهیم نیز ضعیف هستند که مربیان باید بخشی از ساعات آموزشی خود را به مفاهیم و ترجمه اختصاص دهند.

آمار شرکت‌کنندگان در آزمون ارزیابی رضایت‌بخش نیست

شیما مهرآبادی، شرکت‌کننده در رشته حفظ 20 جزء نیز بر ضرورت اجرای طرح‌های قرآنی در اراک تأکید کرد و گفت: سومین سالی است که در آزمون ارزیابی حفاظ شرکت می‌کنم و امیدوارم برگزاری این آزمون نیز نتایج خوبی منتج شود، این آزمون دارای امتیازات خوبی است که اگر مورد حمایت قرار گیرد می‌تواند به‌عنوان یکی از ابزار انگیزه جهت تربیت حافظان مطرح باشد.

وی از آمار نه چندان مطلوب تعداد شرکت‌کنندگان در آزمون ارزیابی حفاظ گلایه کرد و افزود: از دوستان حافظ انتظار بیشتری است، چراکه در استان تعداد حافظان بسیار است و شرکت فقط 186 نفر راضی‌کننده نیست. باید بررسی کرد چرا افراد انگیزه‌ای برای شرکت ندارند، ممکن است عدم آمادگی یکی از مهم‌ترین دلایل باشد که برای رفع این مهم باید فکری شود. عدم تسلط حافظان به ترجمه و مفاهیم نیز یکی دیگر از دلایلی است که حفاظ رغبتی برای شرکت نشان نمی‌دهند.

ضعف حافظان در ترجمه و مفاهیم

اکرم طیبی، شرکت‌کننده در رشته حفظ 20 جزء با اشاره به اینکه سومین باری است که در آزمون ارزیابی حفاظ شرکت دارد، اظهار کرد: حافظان علاوه بر ترجمه و مفاهیم در بخش تجوید و صوت و لحن نیز ضعیف هستند و مربیان حفظ به این امر مهم توجه لازم را ندارند و همین عامل باعث می‌شود تا نمایندگان ما در مسابقات کشوری اوقاف موفق عمل نکنند. باید از هرگونه دوباره کاری در کار جلوگیری کرد. مربیان پس از تثبیت و اتمام حفظ باز می‌گردند بار دیگر تجوید و صوت و لحن کار می‌کنند که این کار خستگی و دلسردی ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: بنده از جمله حافظانی بودم که سه بار برگشتم از ابتدای قرآن آموزش دیدم، وقتی تجوید را حرفه‌ای آموزش نبینیم، حسن حفظ نیز از دست می‌رود و باید بار دیگر با رعایت اصول حفظ کرد و این نوع آموزش کار را برای حافظان سخت می‌کند. ضروری است مربیان تا از حسن تجوید قرآن‌آموزان آسوده خاطر نشوند اجازه ورود به رشته حفظ را ندهند.

طراحی سؤالات سختگیرانه است

مجتبی سعیدی، حافظ کل قرآن و شرکت‌کننده در همین رشته در گفت‌و‌گو با ایکنا گفت: سومین باری است که در آزمون شرکت کردم و موفق به کسب مدرک درجه سه شدم و امسال برای کسب مدرک درجه 2 شرکت دارم. با توجه به ترجمه‌های متعدد مقداری سؤالات سنگین است و بهتر است سازمان اعلام کند از کدام ترجمه‌ها سؤالات طرح می‌شود. استفاده از ترجمه‌های گوناگون باعث می‌شود که کار برای حفاظ سنگین باشد.

سعیدی با اشاره به اینکه نتیجه آزمون از برگزاری خود آزمون مهم‌تر است، ادامه داد: امتیازاتی که بعد از آزمون برای حفاظ در نظر می‌گیرند بسیار حائز اهمیت است تا حافظان رغبتی برای شرکت و تلاش بیشتر داشته باشند. برای آنان باید مسجل شود که پس از آزمون و کسب امتیاز لازم مشمول امتیازات مالی، کاری و حتی معنوی می‌شوند.

وی با بیان اینکه سخت‌گیری در آزمون در طراحی سؤالات از ایجاد رغبت جهت حضور می‌کاهد، اظهار کرد: از سختگیری‌های بی‌حد باید کاست، چراکه هدف ایجاد انگیزه است و باید اقدامات در راستای توسعه فرهنگ قرآنی صورت گیرد. اگر حافظان انگیزه لازم برای شرکت را نداشته باشد قطعاً خسته شده و دیگر شرکت نمی‌کند. حافظان بسیاری سال‌های قبل شرکت داشتند که به دلیل فقدان انگیزه کافی دیگر حضور ندارند.

فرصت کافی برای پاسخگویی به سؤالات وجود ندارد

حسن یعقوبی، حافظ کل قرآن و شرکت‌کننده در همین رشته از حضور خود برای دومین بار در این آزمون خبر داد و افزود: سال گذشته موفق به اخذ مدرک درجه سه شدم. سطح برگزاری و طرح سؤالات متوسط بود، اما اگر مدت زمان بیشتری به آن اختصاص دهند از استرس حافظان برای پاسخ‌گویی کاسته می‌شود.

وی با بیان اینکه آزمون ارزیابی، آزمونی چند بعدی است و افرادی که صاحب امتیاز شده و موفق به کسب مدرک می‌شوند باید در همه بخش‌ها سرآمد و بدون اشکال باشند، اظهار کرد: این آزمون دارای آیتم‌های شفاهی همچون صوت و لحن و تجوید است که حافظان باید در این بخش نیز امتیازات لازم را کسب کنند.

با برگزاری مرحله کتبی «ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به حفاظ» پرونده هفدهمین دوره از این آزمون در کشور و استان مرکزی باز شد. افزایش 10 درصدی آمار حفاظ می‌تواند سرآغاز اتفاقات خوب باشد تا در سال‌های آینده شاهد رشد و ارتقای حفاظ در دو بخش کمی و کیفی باشیم. سال گذشته طرحی تحت عنوان «جام حافظان» با مشارکت بیش از 250 حافظ برگزار شد و بنا به نظر داوران ارتقای سطح مطلوبی را بین حفاظ استان شاه بودیم که انتظار می‌رود در آزمون ارزیابی و همچنین مسابقات پیشروی اوقاف محسوس باشد.

هدف از گفت‌و‌گوهای صورت گرفته آشنایی مسئولان با مشکلات فعالان قرآنی است و امیدواریم این سلسله گزارش‌ها دردی از دردهای جامعه قرآنی به‌ویژه جوانان درمان کند. آموزش تخصصی یکی از مشکلاتی است که اکثر حافظان به آن اشاره دارند و امید است متولیان امر بدون موازی‌کاری در سایه هم‌افزایی اقدام به برطرف کردن این مشکلات بگیرند، البته برنامه‌هایی از سوی اداره کل تبلیغات اسلامی استان جهت رفع این مشکلات در نظر گرفته شده است که گزارش این اخبار به‌زودی منتشر می‌شود.