نقدی بر سازوکار تعیین قاری برتر در ایران/ مسابقاتی با استقبال میلیونی

محمد فهمی عبدالسید عصفور، قاری مصری که طی برپایی مرحله نهایی مسابقات سراسری قرآن در بخش آقایان در اصفهان حضور پیدا کرده بود در سالن محل برگزاری مسابقات در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره این رقابت‌های مهم ایران، گفت: آنچه که من در مدت کمی که در سالن رقابت‌ها بودم، مشاهده کردم، قاریان و حافظان خوب و مسلطی حضور دارند و سوال‌هایی که طراحی شده است نیز با دقت لازم و کمیت خوبی همراه است.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در مورد سازوکار ارزیابی قاریان در ایران بیان کرد: سازوکار مسابقات و روش‌های معرفی قاری برتر در ایران خوب است، اما نیاز به کار دارد به اعتقاد من باید شورایی برای بررسی بیشتر این سازوکار تعیین شود. یکی از اشکالات این است که گاهی به برخی ظلم می‌شود. احیاناً کسی که استحقاق رتبه یا جایگاه بالاتر است با چنین سازوکاری شاید نتواند توانمندی خود را به ظهور برساند. اگر اینها اعمال شود پیشرفت خوبی حاصل می‌شود. توانمندی هر فردی باید در جای خود لحاظ شود و کار باید به اهل و متخصص سپرده شود.

قرائت هدف نباشد

عصفور در ادامه با اشاره به اینکه قرائت هدف اصلی نیست، گفت: بر این موضوع که قرائت نباید هدف اصلی شرکت‌کنندگان باشد، تأکید دارم، قرائت باید دری برای ورود به قرآن کریم باشد. امام سجاد(ع) می فرمایند: قرآن، چهار سطح دارد که شامل عبارت، اشاره، لطائف و حقایق است. عبارت برای عوام است، اشاره برای خواص، لطائف برای اولیاء و حقایق برای انبیاء است. همه علوم قرائت از تجوید تا سایر علوم آن همه در سطح عبارت است. باید از سطح عبارت بالاتر برویم. قرائت، فقط شروع است. احساس می‌کنم در ایران، قرائت هدف است که این غلط است، باید نیت‌ها را درست کنیم و فقط دنبال قاری بودن نباشیم.

عصفور در پاسخ به این سوال که آیا در مصر نیز شاهد چنین مسابقاتی هستیم، تصریح کرد: در کشور مصر در طول سال مسابقات مختلفی برگزار می‌شود که با حضور تعداد بسیار زیادی از مردم همراه است. این استقبال گاهی بسیار عجیب و غریب است و به یک میلیون نفر هم می‌رسد.

دلیل حضور میلیونی در مسابقات قرآن مصر

این قاری برجسته مصری با تأکید بر اینکه در مصر مسابقات برای کسب رتبه نیست، اظهار کرد: در این کشور مراکز دولتی برای استخدام‌های خود شرط حفظ یا قرائت قرآن کریم را در نظر گرفته‌اند و به همین دلیل تعداد کسانی که برای استخدام در مسابقات حضور می‌یابند، بسیار زیاد است.

اولین ملاک قاری برتر حافظ بودن است

عصفور در بخش دیگری از این گفت‌وگو در مورد ملاک‌ تعیین قاری برتر در کشور مصر نیز اظهار کرد: این ملاک‌ها در مصر بسیار زیاد است، اولین معیار برای قاری برتر این است که حافظ قرآن باشد، یعنی تا قرآن را حفظ نکند، وارد عرصه قرائت نمی‌شود، در مرحله دوم عرضه قاری بر شیخ یا اجازه قرائت است، لذا بدون این مرحله هم قاری به جایی نمی‌رسد؛ چرا که یک قاری برای تأیید شدن باید حتی قرائت خود را بر استاد معتمد ارائه کند و او هم اجازه دهد.

بالاترین رتبه برای قاری مصری؛ جواز تلاوت در رادیو و تلویزیون

وی افزود: معیار آخر نیز مسابقات قرآن است که در آن قاری دارای صوت خوب تعیین می‌شود که البته معیارهای دیگری هم هست، بعد از طی شدن این مراحل یک قاری در کشور مصر می‌تواند در رادیو و تلویزیون تلاوت داشته باشد.

این قاری مصری با تأکید بر اینکه مسابقات قرآن در کشور مصر دارای سطوح مختلفی است، گفت: برخی از رقابت‌ها فقط مختص حفظ است و برخی هم حفظ علوم دیگر است، مانند حفظ روایات؛ حفظ نیز سطوح مختلف دارد یک‌نوع مسابقات حفظ با وصل است که در آن شرکت‌کننده همه آیات را به هم وصل می‌کند تا بدانند حرکت آخر آیات چه حرکتی است.

یادآور می‌شود، مرحله نهایی چهل و دومین دوره مسابقات سراسری قرآن طی 6 تا 19 مهرماه در بخش آقایان و بانوان در شهر اصفهان برگزار می‌شود.