نقد گذشته رقابت‌های قرآنی سازمان اوقاف و تأکید بر شفاف‌سازی/ تعیین تکلیف بنیاد مسابقات قرآن در آینده
گروه مسابقات ــ در نشست هم‌اندیشی رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه با اساتید و پیشکسوتان این عرصه از وجود بقاع متبرکه به منزله ظرفیتی یاد شد که می‌تواند باعث شکل‌گیری نهضت حقیقی قرآن شود و در ادامه نقدهای صریحی از مسابقات قرآن در سال‌های اخیر بیان شد.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ سومین نشست از سلسله نشست‌های مهدی قره‌شیخلو، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه با جامعه قرآنی، شامگاه روز گذشته 18 آذرماه با حضور جمعی از اساتید و پیشکسوتان قرآنی کشورمان برگزار شد.
در ابتدای این نشست مهدی قره‌شیخلو، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در سخنانی کوتاه به برگزاری نشست‌های روزهای گذشته با فعالان قرآنی اشاره کرد و گفت: در نشست‌های گذشته مطالب مفیدی در مورد مسابقات و نیز داوری گفته شد، همچنین بحث‌های خوبی در مورد اعزام قاریان و حافظان به مسابقات بین‌المللی قرآن در دیگر کشورها مطرح شد.
وی افزود: بحث اعزام نمایندگان ایران به مسابقات بین‌المللی به تنهایی موضوعی است که نیاز به نظام‌سازی و استانداردسازی دارد که شاید تاکنون چندان به آن توجه نشده است. این موضوع در اعزام، بدرقه و استقبال از آنها نادیده گرفته شده است. لذا نظام تعریف شده مشخصی لازم است که به احتمال زیاد یا وجود نداشته و یا اگر هم وجود داشته است با وجود گذشت یک ماه از حضور در مرکز امور قرآنی متوجه این نظام نشده‌ام.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به اینکه در این یک ماه تلاش شده تا اسناد، مدارک و سوابق مورد بررسی قرار گیرد، تصریح کرد: برخی از این اسناد موجود بوده و پس از جمع‌آوری مورد مطالعه قرار گرفته است، برخی دیگر هم متأسفانه موجود نبوده است.
قره‌شیخلو به اعزام نماینده کشورمان به مسابقات بین‌المللی قرآن کشور تونس در هفته گذشته اشاره کرد و گفت: مشکلات زیادی برای این اعزام به وجود آمد، اما با وجود مشکلات عدیده سرانجام این اعزام صورت گرفت. اینها نشان می‌دهد مشکلاتی در اینجا وجود دارد. بعد از اعزام نیز مشکلات وجود دارد که نیاز به ساماندهی و رسیدگی دارد.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه اظهار کرد: درخواست دارم نوع تعامل دوستان با ما تنها از طریق چنین جلساتی باشد، ما نیاز به کمک داریم؛ چرا که تبدیل شدن مباحث نظری به عملی نیاز به یک سری چارچوب‌سازی و آیین‌نامه‌نویسی دارد. اصلی‌ترین کاری که در این حوزه می‌توانیم انجام دهیم و باید بر روی آن سرمایه‌گذاری کنیم این است که هنوز بعد از سی و شش دوره مسابقات بین‌المللی و چهل و دو دوره مسابقات سراسری قرآن کریم یک استاندارد و چارچوب برای برگزار نداریم و معمولاً تابع سلایق بوده است و همین سلیقه‌ها هم طرفداران و مخالفانی داشته است.
قره‌شیخلو گفت: اینکه سالن مسابقات، داوری‌ها و ... چه ویژگی‌هایی داشته باشند یا اینکه این عوامل براساس چه چارچوبی انتخاب شوند و بسیاری موارد دیگر، باید مدون و قانونمند شود.
وی با اشاره به اینکه احساس می‌شود تا کنون توجه بیشتر بر روی مرحله سراسری مسابقات و نیز مرحله بین‌المللی آن بوده است، بیان کرد: مراحل استانی و شهرستانی که پایه و اساس کار هستند چندان مورد توجه قرار نگرفته و بر روی آن سرمایه گذاری نشده است. به صورت اجمالی برگزار می شوند. این روزها که حدود هشت ماه از مراحل شهرستانی و استانی گذشته است هنوز جوایز مسابقات استانی که بسیار ناچیز هم هست پرداخت نشده است.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه بیان کرد: همین موارد باعث شده است مسابقات استانی که زمانی بسیار باشکوه برگزار می‌شد، به سطح بسیار ضعیفی چه از لحاظ اجرا و چه از لحاظ شرکت‌کنندگان برسد. همچنین تکرار شرکت‌کنندگان موضوع دیگری است که طی این سال ها وجود داشته است. طی این سال ها خروجی مسابقات یک‌سری شرکت‌کنندگان ثابت بوده که گاه جابه‌جا شده‌اند. ورودی های ما به مسابقات در این سال ها در حد چندان مطلوبی نبوده است.
قره‌شیخلو با تأکید بر اینکه در چنین حوزه هایی نیاز به همفکری و هم اندیشی داریم، گفت: تصویری که از سازمان اوقاف و امور خیریه در ذهن همه مطرح است تصویر سازمان متمولی است که هیچ مشکل مالی برای اجرای برنامه ها ندارد، در صورتی که اینگونه نیست. اوقاف سازمان پولداری است اما هزینه‌ای که صورت می‌گیرد ریال به ریال آن بر اساس قانون است و لذا نمی توان هر کاری با این بودجه‌ها انجام داد. تمام بودجه قرآنی سازمان اوقاف امسال 17 میلیارد تومان بوده که 10 میلیارد آن برای مسابقات و بقیه برای برنامه‌های جاری در نظر گرفته شده است.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به بدهی چهار میلیارد و سیصد میلیون تومانی مرکز اشاره و تصریح کرد: در این یک ماه تلاش بسیار زیادی صورت گرفت تا این بدهی پرداخت شود که خوشبختانه تا کنون یک میلیارد آن پرداخت شد و باید تلاش کنیم تا سایر این مبلغ نیز پرداخت شود. هر چند نسبت به حوزه های دیگر وضعیت بهتر است اما کماکان جریان مالی جریان با حجم بالایی نیست.
قره‌شیخلو تصریح کرد: اعتقاد شخصی دارم اگر در انجام کارها خودمان را ملاک قرار ندهیم و منافع جمع را بر شخص ترجیح دهیم بسیاری از مشکلات قابل حل خواهد بود. ما به تنهایی در مرکز امور قرآنی کار خاصی نمی توانیم انجام دهیم مگر اینکه کمک شما وجود داشته باشد.
وی در ادامه به خارج شدن مجموعه عملیات و تصمیم گیری ها از مرکز امور قرآنی و نیز ساختارسازی های جدید اشاره کرد و گفت: در کنار آن به جهت تسهیلاتی که مد نظر دوستان بوده است، بحث مالی نیز از مجموعه سازمان اوقاف بیرون رفته و برون سپاری شده است. بر همین اساس باید سیاستی بینابین داشته باشیم در عین اینکه مرکز متولی حوزه مسئولیت های سپرده شده باشد از ظرفیت های دیگر نیز که کم هم نیستند استفاده کنیم اما حد و حدود هر کسی مشخص شود.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه به صدور حکم خود برای ریاست ستاد برگزاری مسابقات بین المللی قرآن و دبیری «کریم دولتی» در این ستاد اشاره و تأکید کرد: در حکم صادر شده بر صرفه‌جویی تأکید شده است. خواسته‌ای که در این راستا هم مطرح کرده‌ام بحث پرداخت به موقع مطالبات مسابقات بوده است که قول داده شده موانع به حداقل برسد تا مسابقات با نظم خاص و کیفیت مطلوبی برگزار شود.
قره‌شیخلو به بحث بنیاد مسابقات سراسری قرآن نیز اشاره کرد و گفت: در مورد آینده این بنیاد نیز در آینده و پس از بررسی های که به عمل خواهد آمد تصمیم‌گیری می شود. اگر قرار باشد بنیاد نداشته باشیم با چه استدلالی و اگر هم باشد با چه استدلالی فعالیت داشته باشد.
وی در پایان تأکید کرد: من با این نگاه آمده ام که اگر شرایط را مهیا نبینم خیلی راحت می توانم عذرخواهی کنم و به جلسه داری یا کارهای دیگر برسم.
در ادامه این نشست عباس سلیمی، مشاور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه نیز در سخنانی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره استاد سیدقاسم موسوی قهار، گفت: اگر بتوانیم از ظرفیت موجود در این کشور در شرایطی که خداناباوران و اسلام ستیزان و قرآن ستیزان از هیچ حرکتی در جهت مقابله با این حرکت نورانی فروگذار نمی کنند، استفاده کنیم به بخشی از وظایف خود عمل کرده ایم.
سلیمی به وجود بیش از هشت هزار بقعه و امامزاده در کشور اشاره کرد و افزود: با وجود این بقاع و در صورتی که هر کدام از اینها یک پایگاه آموزش قرآن شود، بدون نیاز به حتی یک کلاس و بدون نیاز به هیچ ساخت و ساز دیگری شاهد یک شکل گیری یک نهضت حقیقی قرآنی در کشور ایجاد می شود. تمام زیرساخت ها آماده است و حمایت جدی ریاست محترم سازمان اوقاف و امور خیریه را برای صدور یک بخشنامه کلی به همه متولیان مبنی بر همکاری داریم. با وجود اینکه خود شخص ریاست سازمان انگیزه دارند و همکاری می کنند این پشتوانه قانونی اداری نیز وجود دارد.
مشاور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در ادامه به بحث موقوفات قرآنی نیز اشاره و اظهار کرد: در این زمینه هر چه بیشتر مطالعه می کنیم بیشتر متأثر می شویم. یکی از معتبرترین مراکز علمی دانشگاهی در سطح جهان دانشگاه «هاروارد» است که بیش از 20 میلیون متر مربع سطح زمین تحت مالکیت آن است و سالانه پنج میلیارد دلار درآمد دارد، این دانشگاه نمونه یک موقوفه است. یعنی زمانی چراغ اول روشن شده و در ادامه رفته رفته این تشکیلات رشد کرده است. ما در کشور نتوانسته ایم در بحث موقوفات قرآنی تلاش و موفقیتی داشته باشیم. اگر بتوانیم با یک تعامل خوب همه نهادهایی که در این عرصه فعالیت دارند و با عدم توجه به اختلافات در این مسئله حرکت کنیم خدا هم برکت خواهد داد و از رهگذر تضارب آرا بین شما مؤمنان نیک اندیش و هوشمند همان نتیجه ای که امام علی(ع) در مورد تضارب آرا فرمودند بهترین راه خدمت به قرآن را خداوند فراهم خواهد کرد.
وی بیان کرد: اگر صلاح دانسته می شود فهرست اصلی ترین مأموریت های مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه مشخص شود و به ترتیب اولویت تا بتوانیم با تقسیم این شاخصها از تضارب اندیشمندان قرآنی برای پیشرفت در این زمینه ها استفاده کنیم و مسئله تعمیق مقوله انس با قرآن را پیش برده شود و به جایگاهی برسیم که قرآن در سبک زندگی نقش برجسته و پررنگی داشته باشد.
بر اساس گزارش ایکنا در ادامه این نشست که بیش از چهار ساعت به طول انجامید هر کدام از حاضران به ترتیب به بیان دیدگاه های خود در مورد فعالیت های قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه پرداختند. در این بخش بیشترین موضوعی که اکثر حاضران در جلسه بر آن تأکید داشتند بحث تکرار در تیم داوری مسابقات، بها ندادن به مرحله شهرستانی و استانی مسابقات قرآن، توجه بیش از حد به مسابقات سراسری و بین المللی از جمله مهم ترین مباحثی بود که تقریباً تمامی شرکت کنندگان به بحث در مورد آن پرداختند. در این بخش به ترتیب محمدحسین سبزعلی، صدرزاده، عبدالرسول عبایی، سیدمحسن موسوی بلده، محمدرضا ابوالقاسمی، علی اکبر حشمتی، محمدرضا خرمیان، حسین اخوان اقدم، احمد لیایی، احمد حاجی شریف، احمد زرنگار، محمد عباسی، عباس میرداماد، ناصر میرداماد، حبیب مهکام، مهدی سیف، عباس امام جمعه و محمد بادپا به بیان مطالبی پرداختند که تیتروار به مهم ترین آنها اشاره شده است.
- تکراری شدن برخی چهره‌ها به منظور داوری در اغلب مسابقات طی ادوار مختلف
- برخی قاریان و حافظان قرآن هستند که رتبه بین‌المللی حتی در مسابقات ایران را دارند، اما حتی یک بار برای داوری مسابقات دعوت نشده‌اند.
- لزوم ارتقای سطح مسابقات بین‌المللی از طریق دعوت از قاریان مطرح
- سطح بسیار پایین جوایز مسابقات بین‌المللی قرآن ایران نسبت به جوایز سایر مسابقات و لزوم ارتقا میزان جوایز
- تأخیر در پرداخت جوایز در عین ناچیز بودن آن
- لزوم برگزاری جلسات هم‌اندیشی و دورهمی‌هایی بین قاریان و حافظان قرآن
- تأکید بر برنامه‌ریزی مدون برای حضور مردم در سالن مسابقات
- چاره‌اندیشی برای موضوع تکراری بودن شرکت‌کنندگان در مسابقات و تأکید بر لزوم ورود چهره‌های جدید در هر دوره از رقابت‌ها
- تأکید بر خروجی بالای جلسات قرآن مردمی در گذشته و لزوم توجه به این جلسات
- جوان‌گرایی به معنای زدودن پیشکسوتان نباشد.
- وجود برخی بی‌عدالتی‌ها در اعزام‌ها
- بالا بودن برخی هزینه‌های غیر لازم در مسابقات
- توجه بیشتر به اعزام به مسابقات بین‌المللی دیگر کشورها
- چنین مطرح نشود که ایرانی و شیعی بودن، تمام دلایل نرسیدن نمایندگان ایران به رتبه در دیگر مسابقات بین‌المللی است.
- برگزاری دوره‌های آمادگی برای نمایندگان اعزامی به مسابقات
- توجیه افراد اعزامی در مورد بیان برخی موارد حساسیت‌زا و لزوم تدوین آیین‌نامه
- توجه به رفتار نمایندگان ایران در مسابقات بین‌المللی و گفت‌‌وگوهای رسانه‌ای آنها پیرامون کسب رتبه‌شان
- تأکید بر ارتقای سطح داوران از طریق برگزاری جلسات آموزشی و به‌روزرسانی علمی
- ضروری بودن آموزش مداوم داوران و برگزاری دوره‌های تربیت داور
- برگزاری دوره‌های هماهنگی داوران برای به حداقل رساندن تضاد دیدگاه‌ها
- تلاش برای ارتقای موقوفات قرآنی سازمان اوقاف
- بی‌اثر بودن روش استودیویی در برگزاری مسابقات قرآن
- استفاده صداوسیما از پخش استودیویی مسابقات و بی‌بهره بودن مردم
- نداشتن تشکل، مشکل اصلی و باعث و بانی سایر مشکلات
- کسب رتبه اول را پایان راه یک قاری و حافظ ندانیم.
- توجه به مباحث اساسی و پایه‌‌ای در آموزش‌ها، رشد قاری و داور را به دنبال دارد.
- برگزاری مسابقات در بقاع متبرکه و تسهیل شدن حضور مردم در سالن مسابقات
- مسابقات در حال حاضر نقش محوری سابق خود را از دست داده و مردم‌زدایی شده است.
- روزهای طلایی اوقاف از سال 1385 به بعد به ندرت دیده شد.
- وتو شدن بسیاری از تصمیمات و نظرات کارشناسان
- شکل مسابقات اخیر به خاطر اعمال نظر شخصی است و نه اندیشه جمع
- عدم کسب رتبه در مسابقات بین المللی دیگر کشورها به دلیل عدم شناخت اعزامی‌ها از نحوه اجرا و آیین‌نامه‌های کشورهای دیگر است.
- برخی نشست‌های هم‌اندیشی در گذشته بدون کارکرد و برای بیلان کاری بوده است.
- تأکید بر سابقه بد از گم شدن اسناد و تأکید بر جلوگیری از آن
- یکی از دلایل کم بودن وقف‌های قرآنی بی‌اطلاعی واقفان از سرنوشت و خروجی وقف‌هاست.
- مسابقات کشوری دچار اعوجاجی در ابعاد شده است.
- رویدادی به اندازه مسابقات ایران نباید هر سال مدل آن تغییر کند به طوری که هیچ‌کس نداند، قرار است سال بعد چه اتفاقی رخ دهد، ثبات باید مبنای عمل قرار گیرد.
- ستاد عالی مسابقات، جایگاه تأثیرگذاری دارد و بنا بود رابط جامعه کارشناسی قرآنی و مسئولان باشد.
- ریشه برخی مشکلات در ورود این ستاد به کارهای اجرایی است.
- سند جامع مسابقات که با راهبری ستاد نوشته شده است در کمیسیون تبلیغ و ترویج مورد بررسی قرار گرفت و دارای اشکالات بسیار جدی در روشمندی تحقیق است.
- سندی که قرار است مسابقات را سازمان دهد با توجه به اینکه هنوز تصویب نشده است، مورد بررسی مجدد قرار گیرد و نظرات اساتید در آن لحاظ شود.
- اعداد و ارقامی که در مورد هزینه مسابقات اعلام می شود به هیچ وجه قابل هضم نیست.
- درخواست شفاف‌سازی در مورد ریز هزینه‌های مسابقات به ویژه در عرصه بین‌المللی
- یکی از دلایل بالا رفتن هزینه‌های مسابقات، پروژه‌ای و شرکتی کردن برگزاری است.
- انتقاد از انتقال مسابقات و بنیاد برگزار‌کننده آن به استانی دیگر
- سازمانی که عنوان امور خیریه را یدک می‌کشد باید در رعایت مصرف از بیت‌المال سرآمد همه باشد.
- بعد از چهل سال و در گام دوم انقلاب بحث گفتمان قرآنی و وجود قرآن در زندگی و استدلال مردم نیاز امروز است.
- گرفتار شدن در پیچ و خم مسابقات و لزوم عبور جدی‌تر از آن و رسیدن به گفتمان قرآنی
- با عملکرد خود شرکت‌کنندگان را درگیر وقف و ابتدا و تجوید و ... کرده‌ایم و از رشد وجوه اخلاقی بازمانده‌ایم.
- تأکید بر تعیین یک راتب قرآنی در بقاع
- در بحث مسابقات تخصصی و حرفه‌ای دغدغه‌ای وجود ندارد، بیشتر دغدغه‌ها متوجه جنبه عمومی موضوع است.
- لزوم تدوین سازوکاری برای حضور عموم مردم در مسابقات قرآن
- عدالت در هزینه‌ها به معنی نادیده گرفتن برخی دیگر نباشد.
- چه اشکالی وجود دارد اگر مسابقات استانی و کشوری و ... در یک جلسه قرآن در یک مسجد برگزار شود.
- تأکید بر شفاف‌سازی در دستورالعمل پرداخت‌ها
- تأکید بر مشخص شدن ارتباط مرکز امور قرآنی با دیگر مجموعه‌های قرآنی سازمان اوقاف همچون مرکز آموزش و بنیاد مسابقات
- لزوم تهیه مکانی ثابت و اختصاصی برای برگزاری مسابقات
- تعیین مدت اعتبار برای آیین‌نامه‌ها و جلوگیری از تغییرات زود به زود
- اعمال نظر بسیار زیاد شبکه قرآن سیما در مسابقات از دکور تا ساعت پخش و بسیاری جزئیات دیگر
- احیای محافل انس با قرآن در حاشیه مسابقات برای گسترداندن چتر قرآنی در استان میزبان
- برای رسیدن به نظرات تخصصی‌تر، جلسات هم‌اندیشی به صورت خصوصی یا عمومی ادامه یابد.
- مسابقات بین‌المللی قرآن در بخش بانوان نیاز به بررسی بیشتر دارد.
- اگر مردم برای شنیدن تلاوت‌ها به سالن مسابقات نمی‌آیند به خاطر از بین رفتن انگیزه‌هاست.
- مرکز امور قرآنی مرکزیت پیدا کند تا جامعه قرآنی و حتی خانواده‌های آنها یک مأمن در مناسبت‌ها داشته باشند و دورهمی‌هایی در این راستا شکل بگیرد.
- اعلام موضع کردن جامعه قرآنی در مورد رخدادهای خاص و ویژه
- نگرانی از خالی شدن جامعه قرآنی از اخلاق
- دعوت از اساتید استانی برای هم‌اندیشی در ادامه این نشست‌ها
- لزوم استانداردسازی در مسابقات و الگوگیری از نمادها در این عرصه
- تشکیل اتاق فکر با حضور برخی افراد خوش فکر
- تبعیض قائل نشدن بین داور ایرانی و خارجی در پرداخت دستمزدها
- بسنده کردن بیش از حد به ظواهر و ملاحظه کاری در برخی موارد که آسیب جدی به همراه داشته است.
- تشکیل بانک اطلاعات و لزوم تدوین آن در زمینه مسابقات، تلاوت ها و آموزش قرآن
- سطح بندی قاریان و حافظان به ویژه برای افرادی که در مسابقات حضور می‌یابند.
- تقسیم بندی مسابقات به تخصصی(برای نخبگان و افراد حرفه‌ای) و عمومی(برای عموم مردم)
- برگزاری مسابقات قرآن بین دارندگان رتبه‌های برتر مسابقات و حتی پیشکسوتان
- توجه بیشتر به لحن بیانی در آیین‌نامه برای نزدیک‌‌تر کردن تلاوت‌ها به تلاوت قاریان مصری
- احیای جلسات جامع قرآن متشکل از برنامه‌هایی همچون آموزش، ابتهال، تلاوت و ... برای دورهمی قاریان و حافظان
برای مشاهده گزارش تصویری این نشست اینجا کلیک کنید.
یادآور می‌شود این نشست‌ها روز چهارشنبه 20 آذرماه و با برگزاری نشست با عوامل اجرا و گروه‌های تواشیح پایان می‌یابد.
