اسباب آمرزش و مغفرت در قرآن

حبیب‌الله صابری‌نسب، پیشکسوت و پژوهشگر قرآنی، در تشریح نکات و پیام‌های جزء بیست‌و‌چهارم قرآن در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، گفت: این جزء از قرآن از آیه 32 سوره زمر آغاز شده و تا آیه 46 سوره فصلت ادامه دارد.

وی با اشاره به اینکه جزء 24 قرآن در برگیرنده سوره‌های زمر، غافر(مؤمن) و فصلت است، تصریح کرد: با استناد به آیه 33 سوره زمر «وَالَّذِي جَاء بِالصِّدْقِ وَصَدَّقَ بِهِ أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ، و آن كس كه راستى آورد و آن را باور نمود آنانند كه خود پرهيزگارانند» می‌توان دریافت که راستی و پیشه کردن صداقت رمز پرهیزگاری و حرکت در مسیر سعادت است.

صابری‌نسب به آیات 37،36 همین سوره «أَلَيْسَ اللَّهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ وَيُخَوِّفُونَكَ بِالَّذِينَ مِن دُونِهِ وَمَن يُضْلِلِ اللَّهُ، فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ، آيا خدا كفايت‌‏كننده بنده‏اش نيست و [كافران] تو را از آنها كه غير اويند مى‌‏ترسانند و هر كه را خدا گمراه گرداند برايش راهبرى نيست* وَ مَن يَهْدِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِن مُّضِلٍّ أَلَيْسَ اللَّهُ بِعَزِيزٍ ذِى انتِقَامٍ‏، و هر كه را خدا هدايت كند گمراه‌‏كننده‏اى ندارد مگر خدا نيست كه نيرومند كيفرخواه است» اشاره کرد.

وی ادامه داد: خداوند در همه حال برای بندگان کافی است و تنها وظیفه ما در قبال او بندگی مطلق و مطیع فرمان بودن است. نقل است در حدیثی آمده است کسی که تمام تلاش و همتش برای بندگی خدا باشد، خدا حوایج دنیایی و اخروی او را برآورده می‌کند.

امیدبخش‌ترین آیه قرآن

صابری‌نسب آیه 53 سوره زمر «قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ، بگو اى بندگان من كه بر خويشتن زياده‏‌روى روا داشته‏‌ايد از رحمت‏ خدا نوميد مشويد در حقيقت‏ خدا همه گناهان را مى‏‌آمرزد كه او خود آمرزنده مهربان است» را یکی از امیدبخش‌ترین آیات قرآن دانست.

صابری‌نسب در خصوص سوره «غافر» گفت: این سوره دارای 1225 کلمه است و نخستین سوره از سوره‌هایی است که با حوامیم آغاز می‌شود. امام صادق(ع) فرمودند: «الحوامیم ریحان القرآن هستند». این سوره در برگیرنده قهر و لطف انذار و بشارت، مبارزه منطقی قاطع و کوبنده با جباران، لطف و مرحمت به مؤمنان حق‌جو، داستان حضرت موسی و فرعون است.

وی با بیان این نکته که در آیه 51 همین سوره وعده حمایت رسولان و اهل ایمان در دنیا از سوی پروردگار داده شده است، به تشریح آیه «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ، بی‌تردید ما پیامبران خود و مؤمنان را در زندگی دنیا و روزی که گواهان [برای گواهی دادن] به پا ایستند، یاری می‌کنیم» اشاره کرد و افزود: پشتیبانی خداوند از اهل ایمان در روزهای دفاع مقدس کاملاً مشهود است و بسیاری از رزمندگان امداد غیبی را به وضوح حس کردند.

بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را

این پژوهشگر قرآنی به آیه 60 سوره غافر که می‌فرماید: «وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ، و پروردگارتان گفت: مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم، آنان که از عبادت من تکبّر ورزند، به زودی خوار و رسوا به دوزخ درآیند» استناد و تصریح کرد: خداوند همواره مشتاق بندگان به ویژه بندگان گنهکارست تا توبه کرده و به سوی او بازگردند، او رحمان و رحیم است و بندگان را از درگاه خود نمی‌راند.

وی اسباب آمرزش در قرآن را توبه، ایمان، تقوی، هجرت، جهاد، شهادت، انفاق، دادن قرض‌الحسنه و پرهیز از کبائر دانست و اضافه کرد: راه بخشیده شدن باز است و تنها کافی است ارتباط مخلوق با خالق برقرار شود، لیالی‌قدر و ماه مبارک رمضان فرصت خوبی است تا گنهکاران در مسیر بازگردند، اما بخش مهم اینجاست که بندگان از 11ماه دیگر درست استفاده کرده و ره‌توشه‌های خود را طی روزهای پس از رمضان از دست ندهیم.

صابری‌نسب «فصلت» را شیوا و جداشده معنا کرد و افزود: توجه به قرآن، آفرینش آسمان و زمین، اقوام مغرور عاد، ثمود و سرنوشت دردناک آنان، رستاخیز و خصوصیات آن، مواعظ و اندرزها، معاد از جمله مبانی محتوایی این سوره است. آیه 37 این سوره سجده واجب دارد.

صابری‌نسب با استناد به آیه 44 فصلت، قرآن را شفا و رحمت خواند «وَلَوْ جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا أَعْجَمِيًّا لَّقَالُوا لَوْلَا فُصِّلَتْ آيَاتُهُ أَأَعْجَمِيٌّ وَ عَرَبِيٌّ قُلْ هُوَ لِلَّذِينَ آمَنُوا هُدًى وَشِفَاء وَالَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ فِي آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَهُوَ عَلَيْهِمْ عَمًى أُوْلَئِكَ يُنَادَوْنَ مِن مَّكَانٍ بَعِيدٍ» و بیان کرد: این مصحف شریف در همه دوره‌ها شفاست و مبانی آن تنها برای زمان خاصی نازل نشده است، مضامین الهی آن امروز مورد توجه حتی دشمنان است و با وجود دشمنی از مطالب آن برای پیشرفت استفاده می‌کنند.

وی با بیان اینکه رفتار نیک و بد به خود ما باز می‌گردد و این مهم بارها در قرآن مورد تأکید بوده است، به آیه 46 سوره فصلت: «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاء فَعَلَيْهَا وَمَا رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِيدِ، هر كه كار شايسته كند به سود خود اوست و هر كه بدى كند به زيان خود اوست و پروردگار تو به بندگان [خود] ستمكار نيست» اشاره کرد و گفت: این آیه مصداق مثل تو نیکی می‌کن و در دجله اندازست. همه به نوعی در طول عمر خود با این سند مواجه شده‌ایم و مصادیقی را تجربه کرده‌ایم، گاه خدای متعال در لحظه‌ای به کمک انسان می‌آید که انتظارش را ندارد.