الگوسازی جهاددانشگاهی در تقویت روحیه خودباوری / وجود جریان مستمر بازآفرینی

‌

 

‌جهاددانشگاهی از بدو تأسیس تا به امروز با توجه به بلوغ سازمانی که در این نهاد به‌وجود آمده و نیز مطابق تغییر شرایط و مسائل و چالش‌هایی که در سطح جامعه بوده، همواره سعی بر این داشته که بتواند معماری مجددی را هم در حوزه ساختاری و هم در زمینه فعالیت‌های خود داشته باشد، لذا همیشه این را مدنظر داشته که با توجه به شرایط محیطی که در آن قرار گرفته و نوع مسائل و چالش‌های موجود، انعطاف لازم را در تبیین ساختار، برنامه‌ها و رویکرد به مسائل و موضوعات داشته باشد. بر اساس این توضیحات، بازآفرینی و معماری مجدد به‌ عنوان یک فرایند در طول سال‌های فعالیت جهاددانشگاهی همواره وجود داشته و در آینده نیز وجود خواهد داشت و جهاددانشگاهی همیشه دنبال این بوده که ساختار‌های مناسبی برای خود ایجاد کند تا به موضوعات و اهداف و وظایفی که برای آن متصور شده، دست پیدا کند.

 

یکی از وظایف اصلی نهاد‌هایی مانند جهاددانشگاهی، که مولود انقلاب است، این بوده که بتواند الگوسازی مناسبی را در جهت وظایف و اهدافی که به عهده آن سپرده شده، ارائه کند. یکی از مهمترین اهداف جهاددانشگاهی نیز نشان دادن الگویی مناسب در حوزه‌های متعدد پژوهش و فناوری و فرهنگی در سطح کشور بوده، الگویی که شاخصه‌های مطلوب و درستی داشته باشد و یکی از مهمترین این شاخصه‌ها، تقویت روحیه خودباوری است، این‌گونه که قادر باشیم به‌عنوان یک الگوی موفق باور به توان داخلی را گسترش دهیم، خود را باور داشته باشیم و بدانیم بسیاری از مشکلات و مسائل را بدون آنکه مسئله را به خارج از کشور وصل کنیم، می‌توانیم آن‌ها را با توان خودمان و باور به توانمندی‌مان حل کنیم.

 

اعتقاد به جوانان خصیصه بعدی است. یکی از مزایای مهم کشور ما داشتن جمعیت جوانی است، زیرا جوانان انگیزه و توان خوبی در حوزه‌های مختلف دارند؛ بنابراین در ارائه الگویی مطلوب می‌بایست به  جوانان و نقش فعال آن‌ها در پذیرش مسئولیت توجه کنیم. مسئله دیگر تلاقی ایمان و تخصص در بحث ارائه الگوست و اینکه این دو مهم را در جهت حل مسائل و مشکلات و چالش‌های موجود در جامعه به کار بگیریم. این موارد شاخص‌های اصلی الگوی جهادی است و جهاددانشگاهی همیشه به‌دنبال این بوده که این الگوسازی را به نحو احسن انجام دهد و در این راستا با انجام فعالیت‌های گزین، الگوی خوبی باشد. در این زمینه، وقتی جهاددانشگاهی فعالیتی را انجام می‌دهد و پروژه‌ای را به‌ثمر می‌نشاند، اگر سایر دستگاه‌ها و نهاد‌های کشور توان این را داشته باشند که آن طرح و فعالیت را ادامه دهند، جهاددانشگاهی آن را واگذار کرده و به سراغ ایده‌ها و موضوعات جدید می‌رود تا به‌واسطه آن‌ها بتواند در جهت خدمت‌رسانی به کشور گام بردارد.

‌

 

بخش‌های بسیاری وجود دارد، اما توان جهاددانشگاهی به لحاظ منابع انسانی، فیزیکی و بودجه مالی محدود است و ما با توجه به توانمندی خود و منابع محدود، همیشه به دنبال این بوده‌ایم که به چالش‌ها بپردازیم و البته این را هم مدنظر داشته‌ایم که در داخل جهاددانشگاهی دانش لازم در این‌باره موجود باشد. این تصور درست نیست که جهاددانشگاهی می‌خواسته برای رفع تمام مسائل و چالش‌های جامعه راه‌حل ارائه کند، بلکه همواره به ‌دنبال این بوده‌ایم که در حیطه مسائل و چالش‌های موجود، آن‌هایی را انتخاب کنیم که متناسب با امکانات و توانمندی‌های ما باشد.

البته موضوع تازه‌ای هم اگر پیدا شود و ببینیم دیگران به آن ورود نکرده‌اند و نیاز کشور هم هست، سعی می‌کنیم به آن وارد شویم، برای مثال، در حوزه پزشکی و معضل ناباروری، شاهد بودیم که بسیاری از بیماران درگیر با این معضل، ارز زیادی برای مداوا به خارج از کشور منتقل می‌کردند، لذا جهاددانشگاهی با ورود به این موضوع و به‌ واسطه تأسیس مراکز ناباروری در کشور که با بهترین استاندارد‌ها ارائه خدمات می‌کنند، توانست حتی بسیاری از ایرانی‌های مقیم خارج کشور و ناباروران سایر کشور‌های مسلمان را نیز جذب مراکز درمانی خود کند، به این معنا که جهاددانشگاهی با ورود به مسئله‌ای که باعث خروج ارز از کشور می‌شد، این چرخه را برعکس کرد و موجب ورود ارز بیشتر به داخل کشور شد. همچنین در بحث سلول‌های بنیادی کار‌های زیادی انجام شده و یا در زمینه‌های فنی ـ مهندسی همین‌طور، که ورود جهاددانشگاهی به صورت حرفه‌ای در بخش‌های نفت، گاز پتروشیمی، حمل‌ونقل ریلی و صنایع معدنی و کانی‌های فلزی و غیرفلزی و ...، دستاورد‌های زیادی را رقم زده است. جهاددانشگاهی در همه این زمینه‌های کاری همواره سعی کرده در حد بضاعت خود ورود کند و برای هر یک از چالش‌ها راه‌حلی ارائه دهد.

‌

 

این موضوع باید در دو وجه درون سازمانی (درون نهادی) و برون سازمانی مورد توجه قرار بگیرد. وقتی طی یک فرایند در حال بازآفرینی و معماری مجدد هستیم، باید دست به بازنگری ساختارها، فرایندها، رویه‌های کاری و چگونگی تأمین منابعی بزنیم که برای انجام فعالیت‌های خود نیاز داریم و سعی کنیم آن‌ها را روزآمد کنیم تا بتوانیم مشکلات و مسائل را برطرف کنیم و در پاسخ به نیاز‌ها و چالش‌های موجود بهتر از گذشته عمل کنیم. در خصوص وجه برون سازمانی و بیرون از مجموعه جهاددانشگاهی، لازمه قوی‌تر عمل کردن این نهاد، باور مدیران و مسئولان به اقتصاد دانش‌بنیان و اداره کردن کشور با این رویکرد است. اگر بستر و زمینه‌های فعالیتی فراهم شود و تقاضایی وجود داشته باشد، انگیزه و تحرک لازم ایجاد می‌شود و پویایی نهاد‌هایی مانند جهاددانشگاهی را بیش از پیش شاهد خواهیم بود.

‌

 

مطالبه رهبر معظم انقلاب از جهاددانشگاهی همواره این بوده که اگر به حوزه‌ای ورود می‌کند، اولاً که آن فعالیت گزین باشد و دوم عمیقاً به آن ورود کند. معتقدیم اگر جهاددانشگاهی به‌عنوان نهادی علمی، پژوهشی، آموزشی و فرهنگی بخواهد در زمینه قرآن کاری انجام دهم باید از زاویه‌ای متناسب با سایر فعالیت‌های آن به این حیطه ورود کند. در حوزه پژوهش نیز با توجه به اینکه در حوزه‌های متعدد علوم انسانی، پزشکی، کشاورزی و منابع طبیعی، فنی-مهندسی و علوم پایه فعالیت می‌کنیم، این قابلیت وجود دارد که ذیل همین بخش‌ها یعنی علوم انسانی-اجتماعی، سلامت، مسائل اقتصادی، بحث‌های مدیریتی و ... موضوعات قرآنی و پژوهش‌های میان رشته‌ای با رویکرد قرآنی جای بگیرند که کار مفیدی است و به‌طور حتم مورد استفاده بسیاری از افراد جامعه قرار خواهد گرفت و حتی می‌توان از خروجی این پژوهش‌ها در سیاستگذاری و قانون‌گذاری استفاده‌های خوبی داشت.

نظر به این بحث، در جهاددانشگاهی، سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور عهده‌دار این کار شده و پژوهشکده میان رشته‌ای قرآنی ذیل این سازمان، پیگیر این امر مهم است. امید داریم امکانات اولیه کار چه به لحاظ منابع انسانی و افراد متخصص و چه از جهت ساختار‌های فیزیکی و انتخاب زمینه‌های موضوعی مناسب فراهم شود تا به ‌صورت رسمی این کار کلید بخورد و در نهایت بتواند منشأ اثر در جامعه باشد.

 

در این زمینه، از همان ابتدای شیوع بیماری، وجوه مختلف چگونگی خدمت‌رسانی جهاددانشگاهی مورد بررسی قرار گرفت و فاز اول اقدام ما بحث غربال‌گری و تشخیص افراد مبتلا به این ویروس بود که به‌واسطه تولید کیت‌های تشخیصی، سعی بر انجام صحیح این کار شد و جهاددانشگاهی به کمک محققان خود، به سرعت کیت تشخیصی تولید و مجوز‌های لازم را از مراکز و نهادهای ذی‌ربط دریافت کرد و کیت‌های تولیدی را هم‌اکنون در اختیار مراکز درمانی قرار داده و امروز در مرحله تولید انبوه این کیت‌ها قرار داریم. طبق آخرین قرارداد منعقدشده، باید یک میلیون کیت تولید کنیم و حتی در بحث صادرات این کیت‌ها هم اقداماتی صورت پذیرفته است.

مسئله دیگر؛ بحث درمان افراد مبتلاشده به ویروس بود که به‌طور شاخص هم‌اکنون پژوهشگاه رویان ما در حوزه سلول‌درمانی و با استفاده از دانش سلول‌های بنیادی مزانشیمی به دنبال به دست آوردن راه‌حل درمان بیماران مبتلا به کروناست که فاز‌های اولیه بالینی آن انجام شده و پس از ارزیابی‌های نهایی، اگر نتایج مثبتی حاصل شد، به‌صورت فراگیر این روش درمانی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. همچنین مراکز تولید مواد شیمیایی ما کار تولید مواد شیمیایی شامل مواد ضدعفونی کننده را عهده‌دار شده‌اند. بر همین اساس در این مراکز در خطوط تولید صورت پذیرفت تا این نیاز کشور تأمین شود. در تولید لباس‌های گان نیز که مورد استفاده کادر درمانی مراکزی است که با بیماران کرونایی در ارتباط مستقیم هستند، توسط جهاددانشگاهی واحد امیرکبیر تولید شد.

تولید گیت‌های مترو مجهز به دستگاه تب‌سنج توسط جهاددانشگاهی خواجه نصیر، ارائه خدمات به بیماران کرونایی در منزل توسط مرکز درمان در منزل و همچنین انجام مطالعات علوم انسانی اجتماعی در خصوص تاثیر کرونا بر کسب‌وکارها، حوزه گردشگری و تاب‌آوری جوامع کم‌برخوردار، برخی از فعالیت‌های جهاددانشگاهی در این باره است.