سبک‌شناسی مواجهه رسول الله(ص) با گسستهای اجتماعی در «تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی»
چهلمین شماره از فصلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی به صاحب امتیازی دانشگاه معارف اسلامی منتشر شد.
به گزارش ایکنا، در این شماره از فصلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی مقالاتی با عناوین «سبک‌شناسی مواجهه رسول الله (صلّی الله علیه و آله) با گسستهای فعال اجتماعی»، «سیر تحول شمایل‌نگاری رسول خدا (ص) در مکاتب نگارگری تاریخ میانه ایران»، «تبیین سبک‌های خراج‌نگاری در تمدن اسلامی تا سال650 هجری»، «بررسی وجوه افتراق آثار جغرافی نویسان مکتب بلخی: اصطخری، ابن حوقل و مقدسی»، «نقش علمای مهاجر بحرینی در گسترش تشیع در ایران از صفویه تا پایان قاجاریه» و «در نسبت طبیعیات قدیم و جدید و بررسی و نقد آرای برخی صاحب‌نظران» منتشر شده است.
سبک‌شناسی مواجهه رسول الله(ص) با گسستهای فعال اجتماعی
نویسنده مقاله «سبک‌شناسی مواجهه رسول الله (صلّی الله علیه و آله) با گسستهای فعال اجتماعی» در طلیعه نوشتار خود آورده است این پژوهه با روش توصیفی و تحلیلی در صدد بازنمود سنخ مواجهه رسول الله (صلّی الله علیه و آله) با گسستهای فعال اجتماعی است. هدف این نوشتار تلاش برای بهره‌گیری و کاربست برون‌داد مدیریت قدسی تعاملات اجتماعی در مدینه‌النبی است. بررسی‌های این مقاله مقدمه‌ای است برای پاسخ دادن به این پرسش که از چه الگویی برای تقابل با گسستهای فعال اجتماعی بایستی بهره جست؟ نتایج حاصل از تحلیل و ترکیب داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهد که رسول الله صلّی الله علیه و آله، بسته به ملاحظاتی چند با «تبدیل منطق تضادآفرین قبیلهای به تعامل»، «کم‌رنگ‌‌سازی تمایزطلبی‌‌ها و توازن‌‌بخشی به تضادهای اجتماعی» و «رویکرد فرصت محور به گسستهای اجتماعی» درصدد حل و راکدسازی تضادهای اجتماعی بودند. بی‌گمان، این موارد، همه انواع موجود و صور محتمل در مدیریت اجتماعی آن حضرت در مواجهه با گسستهای اجتماعی نیست؛ با مطالعه و تأمل بیشتر در این موضوع، و با ملاحظات مختلف، می‌توان به داده‌های بیشتری دست یافت، یا فرض‌های قابل مطالعه زیادتری را در آن اندیشید.
سیر تحول شمایل‌نگاری رسول خدا (ص) در مکاتب نگارگری تاریخ میانه ایران
نویسنده مقاله «سیر تحول شمایل‌نگاری رسول خدا (ص) در مکاتب نگارگری تاریخ میانه ایران» در طلیعه نوشتار خود آورده است شمایل‌نگاری رسول خدا (ص) یکی از مهم‌ترین حوزه‌های هنر دینی است که در مکاتب‌نگارگری تاریخ‌میانه ایران کاربرد داشته‌‌است. این پژوهش قصد دارد ضمن شناسایی شاخص‌ترین شمایل‌نگاره‌های پیامبر در مکاتب نگارگری، به این پرسش پاسخ دهد: چه تحولات ریخت‌شناسانه‌ای در شمایل‌نگاری پیامبر(ص) در تاریخ میانه ایران به وقوع پیوسته است؟ روش تحقیق تحلیلی ـ تطبیقی، شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای ـ اسنادی و نمونه گیری این پژوهش را برترین شمایل‌های تاریخ‌میانه ایران که انتساب قطعی به دوره تاریخی مزبور و پیامبر اسلام داشته و کیفیت بصری و تنوع مضمونی مناسبی را دارا هستند، تشکیل می‌دهند. اغلب شمایل‌نگاره‌ها در ادوار نخستین تاریخ میانه، دارای اشتراکاتی همچون چهره‌های بدون نقاب، کاربرد هاله گرد دورسر، گزینه‌ی رنگی محدود، ساختار عمدتاً ایستا و ساده و خلوص و بی‌پیرایگی عناصر بصری هستند؛ لیکن از عصر ایلخانی به بعد از سادگی‌شان کاسته‌شده و به ترفندهای بصری ممتازی همچون دقت در جزییات، چهره نقاب‌دار، هاله آتشین، گزینه رنگی متنوع، جامگان فاخر، کشیدی اندام، پرداخت دقیق و ساختار پویا و منحنی، در اعصار تیموری و صفوی دست‌یافته‌اند.
انتهای پیام
