معلم؛ بیدارکننده فطرت خداجو / حکمت، گمشده علم است

حس خوب و شیرین روزهای مدرسه و از همه مهم‌تر هفته معلم را کمتر دانش‌آموزی است که نچشیده باشد، هفته‌ای که والدین را برای خرید هدیه و گل راهی بازار می‌کردیم و صبح روز 12 اردیبهشت، اغلب دانش‌آموزان گل و هدیه به دست راهی مدارس می‌شدیم. فکر نداشتن هدیه تمام وجودمان را غرق در شرمساری می‌کرد در صورتی‌که معلم‌ها فقط از ما انتظار درس‌خواندن و ادب داشتند و چه دیر متوجه انتظار معلم شدیم.

رابطه دانش‌آموزان همیشه با معلمان دینی و قرآنی بهتر از سایر معلمان بود، شاید آن روزها متوجه این تفاوت‌ها نبودم و امروز که در جایگاه رسانه قرآنی اخباری در حد بضاعت منتشر می‌کنم متوجه این تفاوت می‌شوم. چراکه انتظار همه از رسانه قرآنی بسی بالاتر از دیگر رسانه‌هاست و این انتظار نیز به‌جاست. به پاس احترام به ساحت معلمان قرآن ایکنای استان مرکزی، به مناسبت این هفته گفت‌وگوهایی داشته است که تقدیم مخاطبان می‌شود. 

حبیب‌الله صابری‌نسب، پیشکسوت قرآنی و مدرس دانشگاه، در گفت‌و‌گو با ایکنا، در رابطه با رسالت معلم، به دو حدیث از پیامبر(ص) که فرمودند: «انَّما بُعِثتُ لِاُتَمّمَ مَکارِمَ الاخلاق» و «اِنَّما بُعِثتُ مُعَلِّماً» استناد کرد و افزود: هدف از بعثت پیامبر(ص) در آیه 2 سوره «جمعه» که می‌فرماید: «هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ» نمود عینی پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه واژه علم 770 بار در قرآن ذکر شده است، تصریح کرد: اسلام برای مسئله علم اهمیت زیادی قائل است و همواره جوانان و نوجوانان مسلمان را به علم‌آموزی حتی با تحمل مشقات بسیار سفارش کرده است. خداوند در آیات 9 سوره «زمر» که می‌فرماید: «هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ» و آیه 11 مجادله «...الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ» و آیه 28 فاطر «وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ كَذَٰلِكَ ۗ إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ» به اهمیت علم‌آموزی و کسب معارف دینی و قرآنی اشاره کرده است.

صابری‌نسب اضافه کرد: شهید مطهری کتابی تحت عنوان «علم و ایمان» دارند که توصیه می‌کنم همه مردم به ویژه جوانان آن را مطالعه کنند.مقام خشیت، داشتن ترس نیست، بلکه مقام تواضع است و این خصلت برازنده علماست. باید به جوانان توصیه شود از موضوع و سخنی که می‌شنوی و در مورد آن علم نداری پیروی نکن.

وی با اشاره به اینکه حکمت، گمشده علم است، اظهار کرد: معلم مکلف است نشانه‌های الهی  و جلوه‌گاه قدرت الهی را برای دانش‌آموزان بازگو کند و روحیه آنان را از هرگونه ناپاکی پاک کند. الهام به خیر و شر در وجود انسان زبانه می‌کشد و معلم و اساتید دانشگاه وظیفه دارند پرده‌های تاریکی را کنار زده و فطرت خداجوی جامعه هدف خود را بیدار کنند. تمامی دبیران و معلمان وظیفه آموزش دارند و با مطرح کردن نکته‌ای اخلاقی از قرآن می‌توانند منشأ اثرگذاری باشند.

 تفاوت معلمان قرآن با سایر معلمان

صابری‌نسب بیان کرد: 255 بار واژه کتاب در قرآن ذکر شده و این امر نشان از اهمیت آموختن دارد. بدون تردید روشنایی وجود نوجوانان و جوانان در دانش قرآنی نهفته است و اگر در این حوزه وارد شوند قطعاً آینده‌ای روشن و بدون ابهام در حوزه درس و مبانی اعتقادی و معنوی پیش روی جوانان قرار خواهد داشت.

وی در تشریح تفاوت معلمان قرآن با سایر معلمان نیز بیان کرد: تمامی معلمان مشمول آیه 9 سوره «زمر» می‌شوند و تعلیم و تربیت هیچ‌گاه تعطیل نخواهد شد. ثلث قرآن در مورد توحید است و معلم قرآن موظف است آیات توحیدی را با دقت به مفهوم رسانده و مسیر را تا رسیدن به مرحله عمل برای محصلان فراهم آورد.

صابری‌نسب از کم‌توجهی به مسئله قرآن در مدارس و دانشگاه‌ها ابراز تأسف کرد و افزود: فعالیت‌های قرآنی در دانشگاه‌ها و آموزش و پرورش عمق ندارد و در ظاهر مانده است. اکثر دانش‌آموزان گمان می‌برند قرآن فقط خوب خواندن است و این امر دردی از دردهای جامعه کم نمی‌کند. برگزاری مسابقات قرآن یک اقدام حداقلی است و برای تربیت نیروی انسانی باید به عمق آیات الهی توجه کرد.

پرداختن به امور حاشیه‌ای صحیح نیست

وی با بیان اینکه از پرداختن به محتوا و ترجمه قرآن نباید غفلت کرد، اظهار کرد: در زمان‌های گذشته مربیان و معلمان قرآن آیات را عمقی آموزش می‌دادند و همین امر باعث شده بود تا مفهوم آیات در جان قرآن‌آموز بنشیند. پخش قرآن اذانگاهی در شبکه‌های مختلف قطعاً اثرگذار نخواهد بود برای داشتن خروجی مناسب، باید دستورات قرآن را ریشه‌ای در جامعه نهادینه کرد.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: پرداختن به امور حاشیه‌ای صحیح نیست. هر فردی در هر رشته‌ای که فعالیت دارد در همان رشته خود را تقویت کند و در حوزه‌های دیگر که تخصص لازم را ندارد ورود پیدا نکند. همچنین مراحل جذب نیروی قرآنی در دانشگاه‌ها، مدارس و ... با دقت انجام نمی‌شود و اکثر معلمان قرآن در مدارس متخصص نیستند. راهکار برای داشتن نیروی متخصص قرآنی برگزاری دوره‌های کاربردی و داشتن برنامه مدون برای تقویت و به روز کردن علم معلمان قرآن است نباید اجازه داد آنان در همان سطح بمانند. چراکه علوم قرآنی نیز مانند دیگر علوم باید به روز باشد.

وی در پایان تأکید کرد: پرداختن صرف به مسابقات ما را از پرداختن به امور عمقی قرآن بازداشته است، مردم از برگزاری مسابقه دل‌زده شدند، روح مسابقات امروز با مسابقات دهه 60 کاملاً متفاوت است، جای راه‌اندازی نهضت ترجمه، تفسیری و محتوایی در مدرسه و دانشگاه خالی است، افراد خوش‌خوان را دعوت کرده و به دانسته‌های او عمق بخشیم.