استطاعت حج زیر سایه واکسن کرونا و باز بودن راه

به گزارش ایکنا، از فردا دوشنبه 28 تیرماه مصادف با هشتم ذی‌الحجه اعمال حج تمتع زائران خانه خدا آغاز و زائران پس از محرم شدن راهی صحرای عرفات می‌شوند. زائران از ظهر روز 9 ذى‌الحجه تا مغرب همان روز در عرفات  می‌مانند، بعد از مغرب روز 9 ذى الحجه(شب عید قربان) از عرفات خارج مى‌‌شوند و در مشعر الحرام(مُزدلفه) وقوف می‌کنند.

پس از طلوع آفتاب روز دهم ذى‌الحجه(عید قربان) زائران از مشعرالحرام راهی مِنا می‌شوند و در آنجا رَمى جمره می‌کنند. پس از سنگ زدن به جمره عَقبه، زائران، قربانی کرده و حاجی می‌شوند. پس از قربانى حاجى باید حلق کند، یعنى موهاى سر خود را بتراشد، یا تقصیر کند، یعنى مقدارى از مو و ناخن خود را بچیند. حجاج پس از انجام اعمال مِنا در روز عید قربان راهی مکه می‌شوند و اعمال نماز طواف حج، سعی بین صفا و مروه، طواف نساء، نماز طواف نساء، بازگشت به منا و بیتوته در منا و رمی جمرات سه گانه را انجام می‌دهند.

برای حضور در مناسک حج فرد باید استطاعت مالی و جسمانی داشته باشد و راه نیز برای حضور وی باز باشد که در دو سال اخیر بسته بودن راه و عدم پذیرش زائران سایر کشورها از سوی عربستان مانع به جای آوردن حج از سوی مسلمانان مستطیع شده است و البته همچنان تزریق واکسن کرونا شرط اول مقررات حضور در حج است. 

کم‌جمعیت‎‌ترین حج تاریخ معاصر با 10 هزار حاجی

البته در سال جاری برخلاف سال‌های قبل از شیوع کرونا که حدود دو و نیم میلیون زائر از سراسر جهان به حج مشرف می‌شدند، امسال فقط 60 هزار نفر(۴۵ هزار نفر خارجی‌های ساکن عربستان به ویژه از کشورهای پاکستان، مالزی، هند و اندونزی هستند) افرادی که در داخل عربستان حضور دارند و اعمال حج را انجام خواهند داد. سال گذشته نیز عربستان کم جمعیت‎ترین حج تاریخ معاصر را با 10 هزار زائر از اتباع و افراد مقیم این کشور برگزار کرد.

البته دولت عربستان در اقدامی عجیب پس از اینکه بارها از سوی مسئولان و رسانه‌های این کشور اعلام شده بود که حج تمتع امسال با حضور زائران سایر کشورها برگزار خواهد شد و حتی شرط واکسن زدن نیز به عنوان یکی از شروط شرکت در حج بیان شده بود، اعلام کرد امسال نیز مانند سال گذشته فقط افرادی که در داخل کشور عربستان هستند و واکسن زده‌اند می‌توانند در حج شرکت کنند.

این در حالی بود که عربستان پس از شش ماه تعطیلی عمره، عمره مفرده را ابتدا با حضور زائرانی از داخل عربستان و سپس زائران سایر کشورها برگزار کرد و همین مسئله امید به برگزاری حجی با حضور زائرانی از سراسر جهان البته با تعداد کمتر را بیشتر کرده بود اما مسئولان این کشور به یکباره از تصمیم خود برای دعوت از زائران سایر کشورها منصرف شدند.

اولین حجی که زنان اجازه دارند بدون محارم در آن حاضر شوند

حج تمتع سال جاری نکات منحصر به فردی دارد مثل این موضوع که امسال برای اولین مرتبه به زنان اجازه داده شده بدون محارم یا بستگان مرد خود به حج بیایند. در سال‌های قبل این اجازه به زنان داده نمی‌شد اما عربستان قوانین خود در این خصوص را تغییر داده است.

در سال‌های قبل به دلیل تعداد زیاد زائران، اعزام زائران به عربستان حداقل یک ماه قبل از آغاز مناسک حج آغاز می‌شد اما در سال جاری از 22 تیرماه زائران خانه خدا از شهرهای مختلف عربستان پس از بررسی سلامتشان وارد مدینه منوره شده و بعد از سپری کردن سه روز قرنطینه، وارد مسجدالحرام شدند.

شرایط متفاوت حج امسال

از شرایط متفاوت حج امسال می‌توان به این موارد اشاره کرد؛ امسال درمانگاه‌ها و بیمارستان‌هایی اطراف مسجدالحرام به منظور پیشگیری از بیماری زوار راه‌اندازی شده است. به دلیل جلوگیری از شیوع کرونا، غذای زوار در بسته‌بندی بهداشتی توزیع می‌شود و نباید تجمعی هنگام توزیع غذا صورت گیرد. همچنین کارت‌ و مجوزهای ورود به مسجدالحرام و مشاعر مقدسه به صورت الکترونیک صادر می‌شود و افراد با اسکن بارکد روی کارت خود می‌توانند تمام اطلاعات از زمان ورود و خروج و نحوه اعمال حج را در نرم‌افزار حج مشاهده کنند.

امسال عربستان فقط از افرادی که واکسن کرونا تزریق کرده‌اند زائر پذیرفته و بیش از ۶۰ درصد از زائران خانه خدا جوانان ۱۸ تا ۴۰ سال هستند. البته عربستان فقط به زائران 18 تا 65 سالی که هیچ بیماری مزمن ندارند اجازه حضور در حج را داده است. همچنین حج تمتع سال جاری در سه گروه قیمتی از ۸۵ تا ۱۱۶ میلیون تومان پیش‌بینی شده بود که همین افزایش قیمت موجب شد تا در ثبت‌نام اولیه ظرفیت کاروان‌ها تکمیل نشود و متولیان مسجدالحرام زمان ثبت‌نام برای تشرف به حج تمتع را افزایش دهند.

مقررات بهداشتی بسیار سختی نیز در مسجد‌الحرام و اماکنی که اعمال حج در آنها انجام می‌شود، پیش‌بینی شده است که از جمله می‌توان به توزیع آب زمزم اشاره کرد. در گذشته آب زمزم از طریق شیرهای نصب شده در مسجد‌الحرام که در کنار آنها لیوان‌های یکبار مصرف قرار داده شده بود و در مسجدالنبی از طریق کلمن‌‌های بزرگ در اختیار حجاج قرار می‌گرفت اما از سال گذشته این آب به صورت بسته‌بندی شده در بطری‌ و از طریق ربات‌های توزیع کننده آب به زائران ارائه می‌شود.

اطراف کعبه معظمه نیز بسته شده و زائران برخلاف گذشته اجازه ندارند پرده خانه کعبه و حجرالاسود را لمس کنند. طواف نیز با فاصله‌گذاری انجام می‌شود. هشام السعید، سخنگوی وزارت حج عربستان در خصوص مناسک سال جاری به خبرگزاری فرانسه گفته است: هر سه ساعت، 6 هزار نفر برای انجام طواف وارد مسجدالحرام می‌شوند و پس از خروج هر گروه، مطاف ضدعفونی می‌شود. وی همچنین اعلام کرده است از زمان حضور زائران در مکه (از 22 تیرماه تاکنون) هیچ موردی از ابتلا به کرونا مشاهده نشده است. همچنین اعلام شده است که زائران به گروه‌های 20 نفره تقسیم شده‌اند تا فقط در معرض 20 نفر قرار گیرند.

اما چرا در حالی که عربستان عمره مفرده را با حضور زائران سایر کشورها برگزار کرده بود و بارها نیز اعلام شده بود که امسال حج با حضور زائران کشورهای دیگر برگزار می‌شود، حاضر نشد زائران سایر کشورها را در حج میزبانی کند؟ این سؤال به روشنی از سوی مقامات این کشور پاسخ داده نشده است.

البته برگزاری مناسک حج نیاز به برنامه‌ریزی قوی‌تری نسبت به برگزاری مراسم عمره دارد چراکه عمره فقط در مسجدالحرام برگزار می‌شود و مدت آن بسیار کوتاه است اما زائران در حج باید طی چند روز در صحرای عرفات، مشعر و منا بیتوته کنند و اعمالی مثل رمی جمرات را انجام دهند. اما این برنامه‌ریزی چندان سخت نیست، با این وجود عربستان از انجام آن سرباز زد و زائران همه کشورهای جهان همچنان باید منتظر سال‌های بعد و تصمیمات انحصارگرایانه مقامات عربستان در خصوص حج بمانند.

یادآوری می‌شود، عربستان سعودی تاکنون بیش از 507 هزار عفونت ویروس کرونا را ثبت کرده که شامل 8 هزار مورد مرگ است. بیش از 20 میلیون دز واکسن در کشور بیش از 34 میلیون نفری عربستان نیز تجویز و بیشترین شیوع نیز در شهر مکه گزارش شده است.