فصلنامه «آیین حکمت» به ایستگاه 47 رسید
چهل و هفتمین شماره از فصلنامه علمی ـ پژوهشی «آیین حکمت» به صاحب امتیازی دانشگاه باقرالعلوم(ع) منتشر شد.
به گزارش ایکنا، چهل و هفتمین شماره از فصلنامه علمی ـ پژوهشی «آیین حکمت» به صاحب امتیازی دانشگاه باقرالعلوم(ع) منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تحلیل و نقد موانع اینهمانی نفس بر اساس مبانی حکمت متعالیه»، «مقایسه جایگاه نفس‌الامری ذات و تعیّنات الهی در دو منظر صدرایی و عرفانی»، «مبانی عرفانی- صدرایی حقیقت مرگ با نگاهی به آیات و روایات»، «تحلیل انتقادی دیدگاه هیوم در باب شکاکیت»، «جستاری در معنای «حکمت» با توجه به دیدگاه داوود قیصری و امام خمینی(ره)»، «تأملاتی در معنای دین و انواع آن با تأکید بر اندیشههای ابنعربی».
در چکیده مقاله «تحلیل و نقد موانع اینهمانی نفس بر اساس مبانی حکمت متعالیه» می‌خوانیم: «همه ما انسان‌ها «من» خود را از ابتدای عمر تا پایان آن امری واحد می‌یابیم؛ یعنی «من» امروز- به رغم تغییرات در صفات و ویژگی‌های بدن- دقیقاً همان «من» ده یا بیست سال قبل است و این یافتن نیز به علم حضوری خطاناپذیر است و علمی برای انسان از این علم پایه‌تر وجود ندارد؛ همچنانکه ابن‌سینا گفته است: علم به من، مقدم بر هر علمی است، حتی علم به صفات من. از طرف دیگر ممکن است کسی این دریافت شهودی را دلیل بر اینهمانی ذات نفس نداند، بلکه به صفات و اعراض نسبت دهد یا حرکت و تغییر و دگرگونی نفس در طول عمر را دلیل بر عدم اینهمانی واقعی محسوب کند یا با استناد به حرکت جوهری نفس در نظریه ملاصدرا اینهمانی را مخدوش بداند. در این مقاله با تبیین صحیح «اینهمانی نفس»، «جوهریت نفس»، «علم حضوری به نفس» و «حرکت جوهری نفس» روشن می‌شود که مانعی بر سر راه اینهمانی نفس وجود ندارد.»
در طلیعه مقاله «مقایسه جایگاه نفس‌الامری ذات و تعیّنات الهی در دو منظر صدرایی و عرفانی» می‌خوانیم: «هدف پژوهش اعتباری یا غیراعتباریدانستن تمایز تعیّنات حقی از ذات حضرت حق، از پرسش‌های مشترک در حکمت و عرفان اسلامی است. پرسش این است که آیا تعیّنات علمی احدی و اسمایی، حقیقتاً و در نفسالامر با یکدیگر متمایزند یا تمایز مقام ذات از مقام احدیت و واحدیت، امری اعتباری است و این عناوین، فارغ از اعتبار ذهنیِ فاعل شناسا، هیچ گونه تعدد و تمایزی ندارند. در همین راستا، هدف این پژوهش، کشف نگرش عرفان اسلامی و حکمت متعالیه در خصوص این موضوع است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل اصطیادی و مقایسه، به بررسی تحلیلی و تطبیقی نگرش عرفانی و صدرایی در این موضوع پرداخته است؛ همچنین این تحقیق مبتنی بر داده‌های کتابخانهای انجام گرفته است. یافته‌های تحقیق از این قرار است که تمایز ذات و تعیّنات حقی در کلام ملاصدرا به تمایز وجود و ماهیّت و تمایز محیط و محاط تنظیر شده‌اند که نشان‌دهنده تمایز نفس‌الامری ذات و تعیّنات در حکمت متعالیه است؛ همچنین اعتقاد عارفان اسلامی به تقدم رتبی مقام باطن و غیب نسبت به مقام شهادت و صورت و اعتقاد آنان به تمایز احاطیِ ذات و تعیّنات، بهروشنی به تمایز نفس‌الامری حضرت ذات از حضرت اسماء دلالت می‌کند. نتیجه تحقیق آن است که عینیّت ذات و صفات در نگرش عرفانی و صدرایی مربوط به ساحت وجود و تحقّق است و منافاتی با تقدّم رتبی و نفس‌الامری مقام ذات نسبت به مقام صفات ندارد.»
در چکیده مقاله «مبانی عرفانی- صدرایی حقیقت مرگ با نگاهی به آیات و روایات» آمده است: «بی‌تردید مرگ به معنای انتقال از یک عالم به عالم دیگر است؛ ولی انتقال به معنای حرکت از یک مکان مادی به مکان مادی دیگر، هم در مورد نفس و روح مجرد و هم در مورد عوالم بعدی، یعنی دو عالم مثال و عقل که مجرد از ماده‌اند، بی‌معناست. مطابق مبانی عرفانی و صدرایی، انسان موجودی چندمرتبه‌ای است و هر مرتبه آن در یکی از مراتب عالم حضور دارد و جابجایی او بین عوالم مادی و مجرد، نه به صورت مادی و مکانی بلکه به صورت تغییر «توجه و تمرکز» نفس است که یا با اختیار خود انسان یا بدون اختیار او و بر اثر غلبه و سلطه بی‌اختیار «احکام یک عالم» اتفاق می‌افتد. بر اساس این آموزه، بیشترین توجه نفس با اختیار خود یا بدون اختیار، خواه موقت و خواه دائم به هر مرتبه‌ای از خود و هر عالمی باشد، انسان با اختیار یا بی‌اختیار، موقتاً یا دائماً به آن مرتبه و آن عالم منتقل می‌شود. بنابراین حقیقت مرگ، انتقال با‌اختیار یا بی‌اختیارِ توجه و تمرکز نفس از دنیا به آخرت است، نه جابجایی مادی و مکانی انسان یا روح مجرد او.»
انتهای پیام
