هشدار درباره استفاده دشمن از هوش مصنوعی

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز کامپیوتری علوم اسلامی نور، امروز 28 مهر در مراسم رونمایی از نرم‌افزار کلام اسلامی 2 که در این مرکز برگزار شد، گفت: بهره‌گیری از نرم‌افزارهای علوم اسلامی به سه مرحله تقسیم می‌شود؛ در گام اول عمدتاً دسترسی به منابع و بازیابی حداقلی اطلاعات و تسهیل دستیابی به متون مطرح شد که مرکز نور قریب به اتفاق منابع اسلامی را با دقت و ظرافت فراوان به نسخه‌های دیجیتال برای نمایش و جست‌وجو در محتوا تبدیل کرد.

وی افزود: در گذشته مجبور بودیم که پاورقی و اعراب‌ها را حذف کنیم تا بتوانیم در متن بحارالانوار جست‌وجو کنیم ولی امروز در حوزه حدیث واجد تمام منابع حدیثی شیعه در عرصه دیجیتال آن هم با دقت و برچسب‌گذاری هستیم. کتابخانه دیجیتال با ده‌ها هزار مراجعه‌کننده، 70 هزار جلد منابع علوم انسانی و اسلامی را همراه با قابلیت‌های جست‌وجو دارد.

بهرامی بیان کرد: گام دوم فعالیت‌ها، فعالیت‌های مکمل نقایص جست‌وجوهای لفظی بود. مفاهیم در لابه‌لای الفاظ مخفی و نتایج نه جامع و نه مانع بود و نتایج نمایش داده نمی‌شد، ولی در این مرحله پژوهش‌هایی صورت گرفت که برآیند آن در بستر دیجیتال عرضه شد؛ مثلاً بسیاری از منابع اولیه و مهم در قالب معجم موضوعی ارائه شد و در تفسیر محتواهای بسیاری وجود دارد و تدوین معجم موضوعی آن کار بسیار دشواری است یا 110 جلد روایت بحارالانوار تحلیل موضوعی شد و اگر بخواهیم هر موضوعی را در این صد و ده جلد جست‌وجو کنیم، می‌توانیم با کلیدواژه به آن دست یابیم. روایات فراوانی در باب برزخ وجود دارد ولی کلمه برزخ در روایت نیست و این قابلیت در نرم‌افزار وجود دارد که روایات مرتبط با برزخ را با جست‌وجوی چند کلیدواژه در اختیار محقق قرار دهد.

رئیس مرکز کامپیوتری علوم اسلامی(نور) تصریح کرد: درختواره شیوه دیگری بود که در علوم ساختارمندی مانند فقه و کلام به کار گرفته شد و الان امکان مشاهده مجموعه فقه در قالب درختواره وجود دارد. البته ما با دو چالش در نرم‌افزارهای نسل دوم مرکز روبه‌رو بودیم. این جنس نرم‌افزارها به دلیل تخصصی بودن پیچیدگی‌هایی در استفاده دارد و مخاطبان هم آموزش لازم را برای بهره‌برداری ندیده‌اند. کاری مانند نورالسیره مظلوم واقع شد و حجم زیادی از اطلاعات تحلیل‌شده مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. بنابراین دو راه حل را دنبال کرده‌ایم؛ یکی بازآفرینی در قالب‌های جدید مانند اتفاقی است که در درختواره کلام و بحارالانوار و درایه رخ داده و شامل ساده‌سازی و آموزش است.

وی اضافه کرد: گام سوم استفاده از هوش ماشین در بازیابی، طبقه‌بندی و دیجیتال کردن منابع علوم اسلامی و انسانی است. امروزه نویسه‌خوانی و تصحیح هوشمند جایگزین تایپ شده است. مباحث تحلیل ادبی، مشابه‌یابی لفظی و یافتن نسخه‌های مختلف یک روایت هم از قدم‌های برداشته شده در این عرصه است.

بهرامی بیان کرد: اکنون بیش از 30 محصول مبتنی بر پردازش هوشمند عرضه شده و مخاطبان از آن استفاده می‌کنند و گاهی مطلع هم نیستند که این کار از طریق هوش مصنوعی صورت می‌گیرد؛ دنیای امروز به سمت علوم انسانی دیجیتال پیش می‌رود و ما در مرکز نور به دنبال دیجیتال‌سازی علوم انسانی اسلامی هستیم. اگر از این ظرفیت بهره نبریم، دشمنان منابع ما را زیر ذره‌بین این ابزار خواهند برد و ما باید در موضع انفعال فقط به دنبال پاسخ دادن به آنها و شبهاتشان باشیم.

رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور) از ایجاد آزمایشگاه هوش مصنوعی در این مرکز خبر داد و تصریح کرد: این آزمایشگاه در ماه‌های آینده در هفته پژوهش افتتاح خواهد شد.

در خاتمه این مراسم از نرم‌افزار کلام و درختواره کلام دو رونمایی شد. در این مجموعه حدود 850 عنوان کتاب و 111 عنوان تحلیل درختی وجود دارد؛ یعنی حدود 250 جلد به کتابخانه و حدود 80 عنوان به نسخه دوم افزوده شده است.