حذف مطلق‌انگاری، راهکار برون‌رفت از نزاع‌های مبتنی بر اختلافات عقیدتی + فیلم
حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی با اشاره به وجود نزاع‌هایی که بر مبنای اختلافات عقیدتی شکل گرفته‌اند، گفت: شرط اصلی برای اینکه چنین نزاع‌هایی از بین بروند، این است مطلق‌انگاری را کنار بگذاریم. یعنی بدانیم حقیقت یک گوهر دست‌نیافتنی است و اینگونه نیست که کاملا واضح و روشن باشد.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی، تولیت آستان مطهر حضرت امام خمینی(ره)، در سخنانی در سمینار بین‌المللی «الزامات وحدت اسلامی در جهان معاصر» که عصر امروز، چهارشنبه 28 مهرماه، در پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی برگزار شد، گفت: بحث وحدت یا دوری از نزاع در طول تاریخ بحثی پردامنه است و فقط هم به وحدت امت اسلامی محدود نبوده، تا جایی که معروف است که کانت، فیلسوف آلمانی، بیان داشته که آرزوی من این است که پیروان ادیان همه در صلح زندگی کنند.
وی افزود: البته ما در بحث وحدت امت اسلامی یک هدف دومی را هم دنبال می‌کنیم و آن این است که امت اسلامی حق خودش را از متجاوزین به جهان اسلام بگیرد. یعنی دشمنی فراتر از مسلمانان وجود داشته که جامعه اسلامی را چندپاره کرده که این اتفاق پس از جنگ جهانی دوم و سقوط امپراتوری عثمانی بسیار به شکل پررنگ‌تری مطرح بوده است.
حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی اظهار کرد: قدرت‌های غربی مانند انگلستان، روسیه، فرانسه و بعدها آمریکا جامعه اسلامی را به تاراج بردند و فرقه‌سازی‌هایی در جهان اسلام کردند، اما در این میان افراد و گروه‌هایی همچون سید‌جمال‌الدین اسدآبادی هم بودند که دراین باره هشدار می‌دادند. این اتفاقات نشان می‌داد که بحث فقط فرهنگی نیست و آنها تغییر جغرافیای جهان اسلام را نیز دنبال می‌کنند.
وی بیان کرد: یک بحث این است که در چنین وضعیتی چه کار کنیم. اگر به دنبال این هستیم که هیچ‌وقت شیعه سنی‌کش یا سنی شیعه‌کش وجود نداشته باشد و پیدا نشود، به این زودی‌ها به این وضعیت نمی‌رسیم، اما باید این جریان تکفیر را در جهان اسلام به حداقل و به حاشیه برسانیم.
حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی درباره لوازم تحقق این اتقاق گفت: در این مسیر، ظرایف و دقت‌های زیادی وجود دارد، اما اصل این دغدغه را باید مباک بدانیم. قرار نیست جامعه پیروان ادیان به طور عام و پیروان مذاهب اسلامی بعد از رفتن آن دشمن بزرگ تازه به هم برسند.
وی با اشاره به وجود نزاع‌هایی که بر مبنای اختلافات عقیدتی شکل گرفته‌اند، گفت: شرط اصلی برای اینکه چنین نزاع‌هایی از بین بروند، این است که مطلق‌انگاری را کنار بگذاریم. یعنی بدانیم حقیقت یک گوهر دست‌نیافتنی است و اینگونه نیست که کاملاً واضح و روشن باشد. این راهکاری است که برخی فلاسفه معاصر بیان کرده‌اند.
حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی اظهار کرد: البته دست نیافتنی بودن گوهر حقیقت را نمی‌توان به راحتی به پیروان ادیان و مذاهب گفت، زیرا آنها آموزه‌های خود را حق مطلق می‌دانند، اما به آنها می‌توان گفت که مسائل آنقدرها هم بدیهی نیست که اگر کسی مسئله‌ای را قبول و باور ندارد، او را معاند بدانیم و یا اینکه فکر کنیم عقیده افراد از عناد و لجاج شکل گرفته است.
وی در پایان بیان کرد: راه‌های بسیار زیادی برای تعامل وجود دارد و باید این مقدار را بپذیریم که برهان‌ها به آن درجه از وضوح نیست که اگر کسی آن را قبول نکند، عنود و لجوج است و این نکته یکی از پیش‌درآمدهای بحث تعامل است.
پیش از این سیدرضا صالحی امیری نیز در سخنانی با بیان اینکه ما امروز از الزامات گفت‌وگو به دور هستیم، گفت: باید به معجزه بودن گفت‌وگو باور پیدا کنیم.
وی در ادامه به بیان 7 شرط گفت‌وگو پرداخت و اظهار کرد: گفت‌وگو باید در فضای عادلانه باشد. هدف گفت‌وگو اقناع است نه ابلاغ. گفت‌وگو برای کشف اشتراکات است، نه اختلافات. گفت‌وگو برای کاهش عصبیت‌هاست و محصول گفت‌وگو باید کاهش خشونت باشد. گفت‌وگو برای تسلط و پیروزی بر دیگران و اثبات حقانیت خود نیست و در نهایت اینکه گفت‌وگو برای سیاست‌های اعمالی است، نه اعلام مواضع.
صالحی امیری با بیان اینکه باید ابتدا در داخل سخن از وحدت بگوییم، گفت: قبل از وحدت نیازمند فهم دقیق از مفهوم انسجام هستیم. زیرساخت وحدت، انسجام است و تا این زیرساخت در جامعه نباشد، وحدت هیچگاه شکل نمی‌گیرد.
وی سپس به تفاوت گفت‌وگوی سیاسی و فرهنگی اشاره کرد و گفت: گفت‌وگوی سیاسی مبتنی بر منافع و رقابت است و لذا ناپایدار است، در حالی که در گفت‌وگوی فرهنگی تلاش برای شناخت اشتراکات است و لذا این گفت‌وگو پایدار است و اگر این نکته را بپذیریم، باید از اینجا آغاز کنیم که در دایره ایران فرهنگی و فرهنگ ایرانی از پدیده‌ای به نام انسجام صحبت کنیم که عامل تداوم حیات یک ملت و الزم تحقق وحدت ملی است.
صالحی امیری اظهار کرد: انسجام به معنای ادغام و همانندسازی نیست، بلکه حرکت همزمان و هارمونیک اجزای یک سیستم به سمت اهداف متعالی است. یعنی همه ظرفیت‌های ادیان و مذاهب در یک جهت برای تعالی انسانیت به کار گرفته شوند؛ سخن از انسجام ارگانیکی است نه مکانیکی.
وی در پایان تأکید کرد: در این راستا اندیشه امام(ره) متعالی‌ترین اندیشه انسجام ارگانیکی در تاریخ این سرزمین است و تمام سخنان امام(ره) برای ایجاد انسجام ارگانیکی است، نه انسجام مکانیکی. لذا رمز ماندگاری ایران، اسلام، امام(ره) و فرهنگ ایرانی در تداوم انسجام ملی است.
انتهای پیام
