راز جاودانگی شهید چمران

موسی مداح، کارشناس ارشد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، در گفت‌وگو با ایکنا از قزوین، درباره ویژگی‌های بارز دکتر چمران گفت: چمران باهوش و ذکاوت مثال‌زدنی خود نسبت به فهم دقیق مسائل سیاسی و قدرت تجزیه‌ و تحلیل موضوعات محیط خود در سطوح ملی و منطقه‌ای و بین‌المللی، زبانزد خاص و عام بود و بر همین اساس آینده‌نگری قابل‌توجهی داشت.

وی ادامه داد: در کنار همه این ویژگی‌ها بُعد معرفتی و عرفانی شهید چمران دارای برجستگی خاصی است و شاید تلاش او برای ارتقای روزافزون این بعد به وی قدرت نافذی داده بود که ورودش در هر میدانی؛ چه میدان رزم و سیاست و چه میدان عمل و اخلاق توأم با موفقیت و پیروزی بود.

این استاد دانشگاه افزود: چمران فقط یک نخبه علمی و دانشمند نبود بلکه در عین نخبگی و طی مدارج علمی دارای وارستگی اخلاقی و تقوا بود و علی‌رغم دارا بودن کرسی استادی در بهترین دانشگاه‌های جهان، هیچ‌وقت از سازندگی معنوی و سیر و سلوک غافل نمی‌شد.

وی بیان کرد: صحبت در مورد شخصیت ممتاز شهید دکتر چمران کار بسیار دشواری است و طبعاً ابعاد مختلف شخصیتی این انسان بی‌نظیر را نمی‌توان در قالب کلمات و الفاظ بیان کنیم.

مداح با بیان اینکه راز جاودانگی دکتر چمران را باید در اتصال دائمی او به خدا دانست که از مناجات‌های خالصانه او ریشه دوانیده بود خاطرنشان کرد: چمران در دوران تحصیل در دانشگاه تهران براساس نظرسنجی مخفی که از دانشجویان به عمل آمد؛ لقب «بهترین دوست» را دریافت کرد و در ایام تحصیل در آمریکا نیز دوستانش به خاطر تلاش وی برای تعالی روحی و معرفتی به او لقب «خدای عشق» داده بودند.

وی گفت: چمران در اوج عرفان و معرفت یک چریک بی‌بدیل در میدان‌های سخت نبرد و درگیری با منافقین و گروه‌های منحرف بود. حضورش در مواجهه با این عناصر مزدور از جنوب لبنان تا قله‌های سر به فلک کشیده کردستان و تا دشت‌های تفت دیده جنوب، دلیل روشن و واضح در صدق این ادعاست. چمران در عین تحصیل در یکی از بهترین رشته‌ها و در پیش داشتن آینده‌ای روشن از نظر مالی و موقعیت اجتماعی، هیچ‌گاه حاضر نشد در فضای مسموم سرمایه‌داری و محیط‌های مادی قرار گیرد. به‌طوری‌که در یکی از مناجات‌های خود می‌گوید: «می‌خواستم در این دنیا با سرمایه‌داران محشور نباشم و علم و دانش خود را در قبال پول و لذات زندگی به آن‌ها نفروشم و در جوار آن‌ها نفس نکشم و با فقر و محرومیت آغشته شوم و در میان محرومین و مستضعفین زندگی کنم».

چمران درد دین و مردم داشت

وی با بیان اینکه درد چمران درد مردم و دین بود اظهار کرد: چمران با درد مردم آشنایی دیرینه داشت و برای رفع آلام و دغدغه‌های آن‌ها هیچ حدی نمی‌شناخت. برای تحقیق در همین راستا با هجرت به جنوب لبنان از هیچ کوششی دریغ نکرد و با همه وجود در خدمت شیعیان آن خطه قرار گرفت. همکاری نزدیک دکتر چمران با امام موسی صدر و طی کردن دوره‌های سخت چریکی برای مبارزه با مزدوران حاضر در لبنان و فلسطین و نیز پذیرش مسئولیت دبیرستان فنی جنوب لبنان که عمدتاً یتیمان شیعه در آن سرپرستی می‌شدند، حضور فعال داشت. این حضور بیانگر دلدادگی این چریک عارف به محرومین است.

مداح گفت: چمران سیاست‌مداری آینده‌نگر و ژرف‌اندیش است که در بازگشت به ایران کوله‌بار سنگین علمی و عملی، ایمانی و عرفانی خود را در خدمت انقلاب اسلامی قرارداد. با همین نگاه و اندیشه در راه خدمت به محرومان به‌ویژه فقرای لبنان که از دست وحشی‌گری‌های اسرائیل غاصب به ستوه آمده بودند و در بدترین شرایط به سر می‌بردند. وی عمر خود را صرف کرد و خلاف برخی از دانش‌آموختگان کم‌مایه و سست‌عنصر هیچ‌گاه عقبه فرهنگی و تاریخی خود را به قیمت دنیا و مادیات فراموش نکرد و حاضر نشد به هیچ قیمتی خودش و باورهایش را قربانی کند.

این کارشناس ارشد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل  تصریح کرد: مکتب شهید چمران باکمال تأسف امروز در میان ملتش مهجور و غریب است. شخصیت چمران آن‌قدر وسعت دارد که دانشگاه‌ها و مرکز علمی ما باید دروسی را تحت عنوان چمران شناسی داشته باشیم و کرسی‌های آزاداندیشی را در خصوص این شهید بزرگوار مورد توجه قرار دهیم. لذا اگر قرا است الگوی مناسبی را به نسل جوان و نسل‌های آینده ارائه کنیم بدون تردید الگویی برتر و جامع‌تر از شخصیت چمران در این عصر و زمانه یا وجود ندارد یا بسیار اندک است.

وی با اشاره به وضعیت تحصیلی این شهید بزرگوار اظهار کرد: چمران متولد سال ۱۳۱۱ در شهر قم است. بعد از هجرت پدر به تهران و تحصیل در این شهر در سال ۱۳۳۳ به دانشکده مهندسی برق دانشگاه تهران با رتبه عالی راه پیدا کرد. در حادثه ۱۶ تیر دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۳ که در اعتراض حضور نیکلسون رئیس‌جمهور وقت ایلات متحده اتفاق افتاد و منجر به شهادت سه نفر از دانشجویان شد، شهید چمران نقش برجسته‌ای داشت و مختصری در این حادثه جراحت برداشت. وی در سال ۱۳۳۸ با اخذ رتبه اول از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد و پس از دریافت لیسانس با درجه ممتاز بورسیه تحصیلی که به ایشان تعلق گرفت دوره فوق را در تگزاس ایلات متحده گذراند و مقطع دکتری را زیر نظر مشهورترین اساتید به مدت سه سال در رشته الکترونیک و فیزیک پلاسما به پایان رساند.

نخستین حرکت مهم سیاسی چمران

مداح گفت: شاید بتوان گفت نخستین حرکت مهم سیاسی چمران، کنترل سازمان دانشجویان ایرانی در سال ۱۳۴۰ در امریکا بود. او یکی از تربیت دهنگان فدراسیون دانشجویی ایران در امریکا بود که تمام همت خود را به تقویت انجمن اسلامی دانشجویان مقیم این کشور متمرکز کرد و با انتشار ماهنامه «اندیشه جبهه» به روشنگری افکار دانشجویان و مردم پرداخت. شهید چمران پس از قیام ۱۵ خرداد و با شکست مبارزات قانونی به همه مظاهر مادی پشت پا زد و به همراه برخی از دوستانش برای فراگیری فنون جنگ‌های پارتیزانی عازم کشور مصر شد و به مدت ۲ سال همراه با دیگر اعضا نهضت مقاومت ملی فلسطین سخت‌ترین دوره‌های چریکی و جنگ پارتیزانی را با موفقیت کامل آموخت و سپس خود مسئولیت آموزش چریکی مبارزان ایرانی را عهده‌دار شد.

وی با اشاره به مبارزات شهید چمران و زندگی مجاهدانه ایشان، بیان کرد: با اوج گرفتن انقلاب اسلامی چمران آمدگی خودش را برای مبارزه با رژیم طاغوت اعلام کرد تا با به‌کارگیری ۵۰۰ نفر از چریک‌های جنبش عمل که قبلاً تحت آموزش او بودند در عمل ایفای نقش بکند اما این اقدام انجام نشد.

این استاد دانشگاه با اشاره به آنچه در کردستان گذشت خاطرنشان کرد: حضور شهید چمران در کردستان بسیار قابل تأمل است چمران اولین دوره آموزشی سپاه پاسداران را راه‌اندازی کرد و پس‌ از آن با سمت معاون نخست‌وزیر در امور انقلاب مشغول حل‌وفصل مسائل بحرانی کشور شد. نقش چمران در کردستان و پاک‌سازی پاوه تا فتح مریوان و بانه و سردشت بسیار برجسته، درس‌آموز و بی‌نظیر است.

چهره محبوب در کردستان

وی گفت: چمران به علت مبارزات بی‌امان و پیگیری‌هایش در کردستان به یک چهره محبوب و اسطوره‌ای برای جوانان و در عوض به چهره‌ای مغضوب برای گروه‌های چپ و وابسته تبدیل‌ شده بود زیرا او توانسته بود در کردستان ضدانقلاب را درهم بشکند منتهی پس‌ازاین پیروزی‌ها به دلایلی شهید چمران مجبور شد برای مدتی به درخواست دولتمردان منطقه کردستان را رها کند و طبعا این جدایی و رها کردن منطقه فرصت مجددی را برای ضدانقلاب فراهم کرد تا موضوع دیگری را در کردستان تکرار کنند به‌ ناچار چمران وارد کردستان شد و در منطقه سردشت ضربات مهلکی را بر ضدانقلاب وارد کرد.

مداح بیان کرد: پس از آن در سال ۱۳۵۸ به تهران برگشت و به پیشنهاد شورای انقلاب به سمت وزارت دفاع منصوب شد و در اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی با وجود اینکه هیچ تبلیغاتی برای خودش نکرد با رأی یک‌ میلیونی به نمایندگی مردم تهران برگزیده شد.

وی در پایان گفت: در سال ۱۳۵۹ با تشکیل شورای عالی دفاع نمایندگی حضرت امام را پذیرفت. پس از حمله عراق با اجازه امام به اهواز رفت و همان شب پس از ورود اولین حمله چریکی علیه تانک‌های دشمن که تا ۱۰۰ کیلومتری اهواز پیش‌آمده بودند را آغاز کرد. در منطقه سوسنگرد در همین ایام پای چپ ایشان تیر خورد. اما ایشان کسی نبود که جبهه را ترک کند لذا پس از فتح تپه‌های الله‌اکبر که پس از آزادسازی سوسنگرد بزرگ‌ترین پیروزی رزمندگان تا آن زمان بود و بعد از استیضاح اولین رئیس‌جمهور کشور یعنی بنی‌صدر انجام‌شده بود درنهایت در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ به آرزوی دیرین خود رسید و به دیدار معبود شتافت.