استقلال‌خواهی و استکبارستیزی؛ کلیدواژه‌های انقلاب اسلامی

به گزارش ایکنا از همدان، رضا سلیمانی، استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان، در نشست بررسی «شعارهای جهانی، فطری و همیشه زنده انقلاب اسلامی» که از سوی ایکنای همدان برگزار شد با بررسی قطعیت‌های این شعار، اظهار کرد: مدل و نظریه حکومت اسلامی که امام راحل مطرح کردند یک مدل خاص و بی‌سابقه در دوران غیبت بود تا برای اولین بار فقها قدرت را مستقیم به جای نظارت بر مشروطه به دست بگیرند و خود آن‌ها اقامه قانون، عدل و حکومت داشته باشند؛ این نیز از نظریه کشف‌الاسرار امام(ره) آغاز شد.

وی افزود: معمولا 40 یک نشانه پختگی است که لازم است ارزیابی و آسیب‌شناسی از گذشته خود داشته باشیم. در 40 سالگی انقلاب بیانیه گام دوم از سوی رهبر معظم انقلاب به‌عنوان یک مانیفست و منشور جدی برای نگرش مسئولان و مردم نسبت به دستاوردها و چالش‌های پیش‌رو انقلاب است، صادر شد.

استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان بیان کرد: مرحله اول این بیانیه تغییر و انقلاب سیاسی است؛ در مرحله دوم نظام‌سازی انجام می‌شود، مرحله سوم که در آن هستیم، دولت‌سازی انقلاب اسلامی است. مرحله بعدی جامعه‌سازی دینی و انقلابی و در نهایت تمدن‌سازی نوین اسلامی است.

وی با بیان اینکه اولین شعار انقلاب «نه ظالم و نه مظلوم» است، اظهار کرد: این شعار در دو قطبی کاذبی که در دنیا وجود داشت اصیل و ماندگار شد؛ در زمانی که دنیا به دو بلوک شرق و غرب تقسیم شده بود یا باید ظالم می‌بودی یا مظلوم، تئوری که توماس هابز فیلسوف غربی دارد که «در نظام بین‌المللی یا باید بخوری یا خورده خواهی شد و یا باید بکشی یا کشته خواهی شد» این شعار انقلاب که من، هم می‌توانم مظلوم نباشم و هم نباید ظالم باشم، یک راهبرد و سیاست منطقی در سیاست خارجی ما بود که باعث شد از این دو قطبی عبور کنیم. این مدل چون براساس منطق، فطرت و اسلام است قاعدتا کهنه نمی‌شود.

سلیمانی گفت: در مورد شعار «نه شرقی و نه غربی» که انقلاب سر داد، نه به دو قطب ایدئولوژیک لیبرال دموکراسی غربی و کمونیسم شرق بود، شعار ما «نه» جغرافیایی نبود بلکه «نه» به مرام و ایدئولوژی این دو قطب بود. در فروپاشی شوروی، شرق معنای ایدئولوژیک خود را از دست داد و دعوای اصلی بین اسلام سیاسی و دموکراسی غربی ایجاد شد، به‌طوری که امروز منازعه جهان و آخرالزمان را این دو فرهنگ، ایدئولوژی و تمدن رقم خواهند زد.

استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان گفت: جمهوری اسلامی هیچ‌وقت شروع‌کننده منازعه نبوده است، از طرفی هم اجازه تعدی نداده و دست و پا بسته عمل نکرده است. همان‌طور که در تفکرات دینی ما کسی که اجازه می‌دهد به او ظلم شود به اندازه ظالم مقصر است.

سلیمانی اظهار کرد: شعار دیگر انقلاب «حمایت از مظلوم» است که این حمایت در قالب حمایت از جنبش‌های اسلامی و انسانی هم بیان می‌شود، گاهی حتی به دین افراد هم کاری نداشته‌ایم، به‌طور مثال در حمایت از مردم ونزوئلا و یا نیکاراگوئه؛ در این موارد انقلاب اسلامی به‌دنبال تشکیل بلوک ضد استکباری است.

استقلال سیاسی در عمل؛ وجه تمایز انقلاب اسلامی با سایر انقلاب‌ها

وی با بیان اینکه وجه تمایز ما با سایر انقلاب‌های جهان، استقلال سیاسی در عمل است، گفت: آمریکایی‌ها با اسلام، علما و با حقوق بشر اسلامی مادامی که با آن‌ها همسو باشد مشکلی ندارند، کلیدواژه انقلاب ما استقلال‌خواهی و نه به استکبار است، اگر منافع آن‌ها تأمین شود نه با حجاب و نه با اسلام مشکل ندارند، همان‌طور که با عربستان امروز مشکل ندارند.

سلیمانی با اشاره به وضعیت کنونی کشور و ارتباط با کشورهایی مثل روسیه، توضیح داد: در مورد ارتباط ما با روسیه باید گفت ما خط قرمزهای خود را داریم حتی در سوریه که با هم همکاری داشتیم این خط قرمزها رعایت می‌شد، تا جایی که منافع کشور اقتضا می‌کند از روس‌ها استفاده می‌کنیم، چراکه ما ابزار نیستیم بلکه از کارت روس‌ها در بحران‌های مختلف در مقابل غرب استفاده می‌کنیم و این نقض شعار نه شرقی و نه غربی نیست، ضمن اینکه ایران دیگر استقلال خود را تثبیت کرده است.

وی با تأکید بر اینکه در مورد استقلال اقتصادی دو دیدگاه وجود دارد، گفت: در دیدگاه اول استقلال معنی ندارد و تحت عنوان گفتمان اقتصادی صرف، ضریب جذب در آن مهم است که یک کالا را از هر کجای دنیا با مناسب‌ترین قیمت تهیه کنیم ولو خودکفا نباشیم. گفتمان دوم، اقتصاد سیاسی یا استراتژیکی است که در تولید کالای مهم باید خودکفا شد، چراکه وقتی در دنیا بحرانی رخ می‌دهد و معاملات به هم می‌خورد و مسئله امنیت غذایی مطرح می‌شود، مثل جنگ اوکراین که بحران گندم و نان اتفاق افتاد.

گفتمان «پیشرفت»

استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان اظهار کرد: گفتمان پیشرفت یکی دیگر از شعارهای انقلاب بود که اگر به‌صورت علمی و براساس آمار دقیق جهانی بخواهیم به آن نگاه کنیم در بعضی عرصه‌ها این مهم واقعا تحقق پیدا کرده است. براساس گزارش پایگاه استنباطی Scopus تعداد مدارک علمی ثبت شده در سال 1996 در جمهوری اسلامی، 842 مورد است و در سال 2017 این مدارک علمی به 54 هزار و 388 ارتقا پیدا کرده است. با توجه به رشد 56 درصدی که در این اسناد علمی داشته‌ایم، جایگاه علمی ایران به رتبه 16 می‌رسد.

وی ادامه داد: براساس آمار دو پایگاه علم‌سنجی معتبر نیو ساینتیست و ساینس متریکس رشد علمی ایران 11 برابر متوسط جهانی در سال‌های 1980 تا 2009 بوده است که این رقمی عجیب است، این سرعت بسیار قابل توجه بوده که در شرایط تحریم و جنگ رقم خورده نه در شرایطی که پول نفت به کشور برمی‌گردد یا تکنولوژی را در اختیار ما گذاشته باشند و یا توانایی انجام مهندسی معکوس را داریم، بلکه این موفقیت‌ها در چنین شرایطی رقم خورده که هیچ کدام از این اختیارات در دست ما نبوده است. البته این رشد علمی نافی اشکالات ما در حوزه مدیریت اقتصادی نیست.

رشد چشمگیر آموزشی پس از انقلاب

سلیمانی یادآور شد: از سال 1996 تا 2017 رتبه علمی ایران از پنجم به رتبه یک، در فناوری نانو و صنعت نانو از 59 به 16، در علوم بیوشیمی و زیست مولکولی از 53 به 17، در علوم هوافضا از 47 به 12، علوم فیزیک از رتبه 54 به 13 و در علوم ریاضیات از رتبه 48 به 13 در منطقه، ارتقا پیدا کرده است. طبق آماری از سوی مرکز آزمایش‌های بالینی ایالات متحده آمریکا در رتبه‌بندی 10 کشور دنیا در زمینه رشد سلول‌های بنیادین در سال 2016 که براساس شاخص معتبر بالینی که اعلام شده است، ایران جایگاه دوم بعد از آمریکا را به خود اختصاص می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه این‌ها گفتمان توسعه و پیشرفتی است که در بیانیه گام دوم به آن تأکید شده است، بیان کرد: ایران در مواردی که به شدت در تحریم بوده از جمله صنعت دفاعی، سلول‌های بنیادین توانسته به این پیشرفت‌ها برسد. چون منفعت ملی، مباحث مرگ و زندگی، گفتمان ملی و امنیت ملی مطرح بوده رشد جدی‌ داشتیم، اما در موارد دیگر دستخوش مسائل اداری، سیاسی و دولتی شده که با تغییر دولت‌ها آن‌طور که باید کار به‌صورت جدی پیش نرفته است.

سلیمانی بیان کرد: در حوزه آموزش نرخ ثبت‌نام پیش از انقلاب 59.03 درصد بوده است و امروز 99.2 درصد است. بالاترین نرخ رشد باسوادان بالای 15 سال را در دنیا داریم، مجمع جهانی اقتصاد سالانه گزارشی ارائه می‌دهد که ایران رتبه یک در برابری تحصیلی در مدارس و تحصیلات آکادمیک دختر و پسر را دارد. نرخ بی‌سوادی زنان 70 و 80 درصد بوده که به کمتر از 10 درصد در سال 89 کاهش پیدا کرده است. پزشک متخصص زن از 15 درصد به 40 درصد رسیده و فوق‌تخصص‌های خانم رشد 12 برابری داشته است. براساس آمار بانک جهانی در کاهش مرگ و میر نوزاد، ما رتبه 11 جهانی هستیم و نرخ خودکشی ایران در 20 کشور آخر دنیاست.

وی با اشاره‌ به آمارهای جهانی رشد ایران پس از انقلاب گفت: آمار مصرف روزانه کالری در ایران براساس برآورد سازمان ملل در دهه 50، برای هر بزرگسال 1800 کیلوکالری بوده که بیانگر سوء‌تغذیه ایرانی‌ها بوده که پایین‌تر آمار در منطقه خاورمیانه است، اما این آمار امروز بیش از سه هزار کیلوکالری است که از میانگین جهانی است که البته کمی پرمصرف هستند. تولید انرژی الکتریکی نسبت به قبل از انقلاب 14 برابر شده است و رتبه 13 دنیا را در این زمینه داریم.

سلیمانی افزود: در زمینه جذب توریسم رتبه هفت دنیا را داریم؛ در وقایع مختلف سیل و زلزله و... مشارکت مردم‌ بسیار چشمگیر است که از 40 گروه جهادی در زلزله بم به مشارکت دو هزار و 520 گروه جهادی در زلزله کرمانشاه رسیدیم که یک رشد عجیب در کمک مردم و جهادی‎ها به دولت داشته‌ایم. در کنترل مرگ و میر مادران باردار بسیار درخشان بوده‌ایم و در مهار کرونا نیز همین‌طور جزء 10 کشور برتر دنیا بودیم؛ با وجود اینکه واکسن را در اختیار ایران قرار ندادند و خیلی دیر وارد شد، اما خوب مدیریت شد و حتی برخی کشوها از ایران درخواست واکسن داشتند.

استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان تأکید کرد: اگر آمارها را خود مراکز ایران اعلام کنند برخی از افراد آن را نمی‌پذیرند، اما وقتی این آمارها از سوی WHO و یا WTO و یا IMF بیان شود زودتر قبول می‌کنند.

وی با بیان اینکه در این حوزه‌ها کم‌کاری می‌شود، گفت: در کنار نقد باید آمار و دستاوردهای قطعی به اذعان نهادهای بین‌المللی که براساس استاندارهای مشخصی است را به‌طور درست بیان کنیم؛ هر چند اشکالاتی وجود دارد اما این‌طور نیست که طی این 40 سال درجا زده‌ باشیم بلکه موفقیت‌های قطعی حاصل شده است. اطلاع‌رسانی در موضوع اشکالات و عقب‌ماندگی‌ها بسیار است، چراکه می‌خواهند از جامعه امید را بگیرند و این گرفتن امید به جامعه خیلی می‌تواند آسیب بزند.

ادامه دارد...