محبت حکمت‌آموخته مکتب عشق بود
ویژه‌برنامه «بابا محمدجواد» در سوگ استاد محمدجواد محبت و گرامیداشت یاد و خاطره ادیبان و شاعران درگذشته برگزار شد.
به گزارش ایکنا؛ ویژه‌برنامه «بابا محمدجواد» جمعه ۲۶ اسفند به میزبانی گروه بین‌المللی هندیران در سوگ استاد محمدجواد محبت و گرامیداشت یاد و خاطره ادیبان و شاعران درگذشته امسال برگزار شد.
عموی همه بچه‌ها
دکتر غلامعلی حداد عادل به عنوان نخستین سخنران این محفل بیان داشت: در دهه شصت تعداد شاعران خوبی که برای انقلاب شعر می‌سرودند اندک بود و شاید از شمار انگشتان دو دست تجاوز نمی‌کرد. محبت یکی از آن شاعران بود بنده در همه دهه شصت مسئولیت برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی مدارس را بر عهده داشتم در اوایل دهه شصت یک وظیفه سنگین بر عهده ما تبدیل کتاب‌های درسی ازجمله کتاب‌های فارسی مدارس از شکل و شیوه دوران طاغوت به کتاب‌های انقلابی بود . لازم بود شعرهای مناسبی در کتاب‌های درسی از شاعران انقلاب درج شود. یکی از کسانی که زبان شیرین و دلپسندی داشت و می‌توانست برای نوجوانان شعر بگوید استاد محبت بود. من از ایشان خواهش کرده بودم شعرهایشان را در اختیار ما بگذارند و از آن شعرها ما در کتاب‌های درسی استفاده می‌کردیم.
وی افزود: یک‌بار به ذهنم رسید که این داستان دو کاج را که در آن زمان نزدیک به بیست سال بود به نثر فارسی در کتاب‌ها آمده بود و متضمن یک پیام انسانی و درس اجتماعی ارزنده‌ای بود خوب است این را ما به شعر دربیاوریم. من به استاد محبت پیشنهاد کردم و بعد از پیگیری‌ها ایشان پذیرفتند و این قصه را به شعر درآوردند چون شعر در کتاب‌های درسی ابتدایی و درسی خصوصیات خودش را دارد من هم به عنوان کارشناس در کنار استاد محبت بودم و مرحوم نصرالله مردانی هم سومی ما بود بعدازاینکه استاد محبت این طرح اولیه و بیان اولیه این داستان به شعر را آوردند ما نشستیم و با هم راجع به این شعر مشورت می‌کردیم. شاید یکی دو مصرعش هم دستکاری های ما دو نفر باشد، ولی شعر علی‌الاصول تعلق به محبت داشت. این شعر را بنده وارد کتاب‌های درسی کردم و کار ماندگاری شد از مرحوم محبت به‌طوری‌که امروز نسل چهل‌ساله و پنجاه‌ساله محبت را به عنوان شاعر شعر دو کاج هم می‌شناسند.
رئیس فرهنگستان ادب فارسی در پایان بیان کرد: شعر او شعر روان ، به‌دوراز پیچیدگی ، شیرین، دلنشین، فصیح و حاوی ظرایف شاعرانه است او در کنار این ویژگی‌ها از نظر اخلاقی و انسانی شخصیتی بسیار دوست‌داشتنی داشت و حقیقتاً نام محبت برازنده او بود. در آن سال‌ها که برای همین همکاری در کار کتاب‌های درسی به تهران می‌آمد و گاهی به منزل ما می‌آمد آن‌قدر محبت داشت که بچه‌های من که در آن زمان کوچک بودند او را عمو جواد خطاب می‌کردند و حالا همه بچه‌های آن روزگار عمو جوادشان را از دست دادند.
بابای شاگردپرور
سپس علیرضا قزوه شاعر و رئیس دفتر شعر و موسیقی و سرود سازمان صدا و سیما ضمن عرض تسلیت به جامعه ادبی و خانواده مرحوم محبت بیان داشت: جناب استاد محمدجواد محبت به حق یکی از باباهای ادب پارسی بود. ویژگی‌های باباهای ادب پارسی این هست که اولاً: آدم‌های پاکدامن و انسان‌های پاکی باشند، شاگردپروری کنند و مکتب ادبی داشته باشند. نکته بعد اینکه, در کنار اینها خودشان هم شاعران خوبی باشند، شعرشان تأثیر گذاشته باشد و در دل مردم جا باز کرده باشد. با وجود این ویژگی‌ها استاد محبت را من یکی از باباهای ادب پارسی می‌دانم و به حق انسانی بود که اهل تهجد و اهل ذکر گفتن با خدا و اهل نماز بود و خیلی ویژگی‌های خوبی ما از ایشان یاد گرفتیم.
حکمت‌آموخته مکتب عشق
رضا اسماعیلی شاعر و منتقد ادبی در فرازی از اظهارات خود تحت عنوان حکمت‌آموخته مکتب عشق در رابطه با مرحوم استاد محبت بیان داشت: استاد محمدجواد محبت از شاعران توانمند و چهره‌های ماندگار روزگار ما بود. زنده‌یاد محبت از رندان و قلندران عرصۀ شعر و ادب و از سوختگان و حكمت آموختگان مكتب عشق بود. شاعري نازك‌خيال و زلال‌انديش كه با سيروسلوكي عارفانه و كشف و شهودي عاشقانه ـ فارغ از هرگونه هياهو ـ بيش از نيم‌قرن در وادي شعر و ادب، طي طريق کرد.
اسماعیلی افزود: آن ادیب مردمی و دوست‌داشتنی، از فرداي پيروزي انقلاب اسلامي تا آخرین روزهای حیات طیبه و پر برکت خویش، با اعتقادي راسخ و باوري عميق، در سنگر انديشه، پاسدار ارزش‌هاي اصيل انساني و اسلامي بود و با چاپ و انتشار اشعار امیدبخش و تعهدمدار خود، در عرصۀ ادبيات انقلاب اسلامي، حضوري پويا، با نشاط، گسترده و تأثيرگذار داشت.
سیدمسعود علوی‌تبار، شاعر در معرفی شخصیت ادبی مرحوم محبت چنین گفت: اگر ما بخواهیم درباره شعر و شخصیت ادبی استاد محمدجواد محبت سخنی بیان کنیم ناگزیر به سراغ شعر خود استاد خواهیم رفت که ایشان شاعران حقیقی را افرادی معرفی می‌کند که «گفتارشان صدق درونشان» است و «چون چشمه‌های روشن جوشنده، از فیض لایزال فتوحات، بهره‌ور» هستند. و به حقیقت استاد محبت به استشهاد تمامی آثار ادبی برجای مانده از ایشان همینگونه بود.
وی افزود: در طول این شش دهه فعالیت ادبی مرحوم محبت آثار متعدی را خلق کردند که از این رهگذر در قبل از انقلاب جایزه شعر فروغ (که از دریافت آن خودداری کرد) و در بعد از انقلاب جایزه شعر جنگ نصیب او شد.
علوی تبار در پایان اظهار داشت: استاد محمدجواد محبت شاعر و معلم بود. معلمی که در دهه شصت به سبب آثار نظم و نثر متعدی که از ایشان در کتب درسی علی‌الخصوص در پایه ابتدایی راه پیدا کرد به حقیقت معلم تمامی ما ایرانی‌ها نیز محسوب می‌شود.
امیر عاملی، شاعر و خوشنویس پیشکسوت دیگر سخنران این محفل اظهار کرد: آن سفری همنشین بهشتی استاد محبت عشق زیست و شعر نفس کشید . مردی بسیاردان و سخاوتمند که بی‌دریغ و بی‌دروغ فضای حضور را عطرآگین می‌کرد . مگر از یاد می‌رود؟ آثارش جاودانگی را به او هدیه داد . گمشده او همانا گمشده مولانا و عطار و حافظ بود .انسان را در تعریفی توحیدی مکرم می‌دانست.
شاعری با فضائل زیاد اخلاقی
مصطفی محدثی خراسانی طی صحبت‌هایی با عنوان «عمو جواد»؛ شاعری برای تمام فصول، معاصری متقدم و متقدمی معاصر در ابتدا به ذکر برخی ویژگی‌های شخصیتی استاد محمدجواد محبت پرداخت و بیان داشت: دائم‌الذکری، پرهیز و جلوگیری از غیبت، تقید به نماز اول وقت، رعایت بسیاری از مستحبات، دست و دلبازی و بخشش، بی‌اعتنایی به مال دنیا، آراستگی ظاهر، نزاکت رفتاری، خیرخواهی، گره‌گشایی بدون منت و بی‌نام‌ونشان، تبسم همیشگی، صبوری، تواضع، نقدپذیری، تقدم دیگران بر خود، محترم شمردن همه حتی کودکان، حضور آرام‌بخش برای جمع، اهل هدیه دادن و سوغات آوردن و...
محدثی یادآور شد: اینها بخشی از حسناتی بود که در این نوشته کوتاه مجال برشمردن آنها را یافتم و اگر ادامه می‌دادم مصداق «این قصه سری دراز دارد» می‌شد. جمع شدن این‌همه فضیلت‌های انسانی و اسلامی در یک نفر و آنگاه افزودن چند ویژگی متفاوت دیگر چون: طبع جوشان شعر، خلاقیت و تخیل فرهیخته، دانش و بینش عمیق در حوزه فرهنگ و هنر و ادبیات و... .
این مجموعه خوبی‌ها، ما را با شاعری مواجه می‌کند که معاصر است اما با این خصلت‌ها باید او را متقدم بشماریم و با این خصلت‌ها متقدم است اما با ذهن و زبان امروزی‌اش باید او را از معاصرترین شاعران روزگار قلمداد کنیم.
وی اظهار داشت: او در شب‌های شعر خوشه احمد شاملو از شاعران مهمان ویژه بود و به همراه چهره‌های مطرح شعر روزگار، در آن مراسم شعر خوانده و باز هم او از شاعران حاضر در شب شعرهای دفاع مقدس در جبهه‌های نبرد و شعرخوان شب‌های شعر عاشورای شیراز بوده است.
سیدحکیم بینش شاعر پارسی‌زبان اهل افغانستان اشاره داشت: آن وقت‌ها؛ در دورۀ دبستان، من از شعر سر درنمی‌آوردم ولی چند شعر برایم جالب بود و خیلی زود آنها را از بر شدم؛ شعر صد دانه یاقوت از مصطفی رحمان دوست، باز باران با ترانه از گلچین گیلانی و دوکاج از استاد محمدجواد محبت.
نام استاد محمدجواد محبت از همان زمان در ذهنم باقی مانده است. شعر ایشان دلنشینی و صمیمی است؛ با ادبیاتی که یک معلم می‌تواند داشته باشد. همین شعر دو کاج هم نوع توصیه و پند معلمانه را در خود دارد و از نوع حکایت‌های سعدی به زبان امروز است. در شعر استاد محبت مخاطب دچار چالش‌های زبانی نمی‌شود، بلکه در همان خوانش اول جذب شیرینی و شیوایی‌اش می‌شود.
بینش در ادامه نو سرودۀ «کاج‌ها شاعرند» را تقدیم به مرحوم استاد محمدجواد محبت کرد.
کاج‌ها شاعرند
می‌شود شعر یک بهانه مرا
تا که بنویسم از «دو کاج» بلند
با «محبت» گذاشتی به سرِ
شعر امروز ما تو تاج بلند
ای که عمری معلمی کردی
حرفِ تو زمزم محبت بود
باز طفل گریزپای دلم
جمعه‌ها آدم «محبت» بود
گفته بودی به ما رسا و بلند
«قلب را فرصت حضور دهید»
شمع باشید، کوچه تاریک است
عابران را همیشه نور دهید
دعوتم کن به رسم هرساله
داخل «خیمه‌های عاشورا»
تا روایت کنیم واقعه را
تا که باشم صدای عاشورا
قصه کن از «دوکاجِ» روییده
«در کنار خطوط سیم پیام»
قریه‌ها گشته‌اند «کاجستان»
تا «محبت» گذاشت سنگ تمام
من که باور نمی‌کنم ای کاج
رفته باشی به سینۀ این خاک
کاج‌ها شاعرند، می‌میرند؟
کاج‌ها قد کشند تا افلاک
زیبا فلاحی شاعر در سوگ استاد محبت چنین بیان داشت: استاد فقید سعید«محمدجواد محبت» از بزرگ معلمان رستگار در شغل آموزگاری است. گویی استاد ازل خلعت پاکیزه معلمی را برای او بریده بود. هیچ جریان خاصی نتوانست «بزرگ آموزگار» عرصه تعلیم و تربیت را ؛از مسیر طبیعی و طبیعت ناب بشری ذره‌ای بلغزاند. این انسان شریف در همه حال «زبان طبیعت» می‌نوشت. رطوبت زندگی الهی را مثل درختان خیس در ریشه داشت. استاد محبت ؛ محبوب کتاب‌های ادبیات دوره ابتدایی ؛ و دل‌آشنای طینت پاک کودکان این مرزوبومند. جاودانه زیستند؛ مثل باغچه‌بان؛ الفبای کودکی را در کودکستان به نرمی باد؛ و شکوه درختان تناور به یادگار گذاشتند.
در فواصل بخش‌های مختلف این برنامه از شاعران و ادیبانی که در سال ۱۴۰۱ از دنیا رفتند یاد و شمه‌ای از زندگی‌نامه آنان به عنوان یادنامه بیان شد تا یاد و خاطره این نام‌آوران عرصه فرهنگ و ادب پارسی در آستانه اختتام سال وفات آنان پاس داشته شود.
ادیبان و هنرمندان فقیدی همچون امیر هوشنگ ابتهاج ، محمدعلی اسلامی ندوشن، ابوالقاسم حسینجانی، رضا براهنی، یارمحمد اسد پور، محمدحسن مرتجا، عباس مسعود ریخته‌گر، محمد زمان گلدسته، جلیل فخرایی، نرگس روان پور، محمد آصف فکرت هروی، غلامحسین رضا نژاد، مهدی مداینی، مسعود احمدی ، احمد مهدوی دامغانی، کامبیز تشیعی، مجتبی حبیبی رزی، حسن ذوالفقاری، رمضان علی شاکری، امیرحسین میرزائیان، مرتضی رهبانی، احمد گلشیری، کیومرث عباسی قصری، حسین محمد زاده صدیق، محسن میهن‌دوست، یدالله رویایی، سید رضا مؤید، غلامرضا سلیمانی، اسدالله حببب، یدالله مفتون امینی، مرتضی هادوی فرد، محمود زند مقدم، جلال خسروی، محمدعلی حافظ الکتب، خسرو سمیعی، احمد وکیلیان، سیامک سلیمانی روشن، ابوالفضل خطیبی، ، شهره نور صالحی، فریده رازی، کمال اجتماعی جندقی، یار علی پور مقدم، غلامحسین میرزا صالح، عبدالله انوار ،ازجمله درگذشتگان سال جاری بودند که در این محفل به بزرگداشت شخصیت ادبی و فرهنگی آنان اقدام شد.
در این ویژه‌برنامه شاعران و هنرمندانی همچون غلامعلی حداد عادل، علیرضا قزوه، رضا اسماعیلی، سید مسعود علوی تبار، امیر عاملی، مصطفی محدثی خراسانی ، ایرج قنبری، سید حکیم بینش ، مسعود ربانی، عزیز آذین فرد، نغمه مستشار نظامی ، مریم بشردوست، زهرا میریان کرمی، حمیده پارسافر، صبا فیروزی، زیبا فلاحی، فاطمه ناظری، و مهسا ایمانی حضور داشتند.
انتهای پیام
