قصص قرآنی در نوع نگاه کودکان به زندگی اثرگذار است

درک مفاهیم قرآن یکی از موارد مهم و مورد توجه قرآن و اهل‌بیت(ع) است و مقام معظم رهبری در نخستین روز از ماه مبارک رمضان مؤلفه‌ها مهم قرآنی همچون داشتن تلاوت تأثیرگذار و توجه به درک مفاهیم این مصحف شریف را متذکر شدند. در همین راستا ایکنای استان مرکزی، گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام محمدعلی عبداللهی، استاد حوزه و دانشگاه داشته است که در ادامه تقدیم مخاطبان می‌شود:

عبداللهی با اشاره به اینکه تأکید مقام معظم رهبری مبتنی بر اهمیت درک و توجه بیشتر به مفاهیم قرآن به معنای این نیست که در این حوزه کم گذاشته شده و حق مطلب ادا نشده است، گفت: این فرمایش به دلیل نقصان و کم‌کاری ما در این حوزه نیست، اما جا دارد همگی در این عرصه بیش از پیش فعال باشیم.

وی به فرمایش حضرت علی(ع) که می‌فرمایند: «ألا لا خَيرَ في قِراءةٍ ليسَ فيها تَدَبُّرٌ، بدانيد كه در قرآن خواندنى كه با تدبّر همراه نباشد، خيرى نيست» استناد کرد و افزود: سفارش معظم‌له در رابطه با درک مفاهیم قرآن در واقع داشتن تلاوت‌های همراه با تدبر است که این مهم باید در دستور کار قرار گیرد. تدبر در آیات الهی یکی از سفارش‌های ائمه‌ اطهار(ع) است که گاه این سفارش به زبان تهدید با عناوینی همچون قرآن برای هدایت نازل شده است، وای به حال افرادی که به معنای آن توجه نکنند بیان می‌شود.

عبداللهی با بیان اینکه قرآن نیز در خصوص عمل به آیات الهی توصیه‌هایی دارد که باید آن را مورد اهمیت دانست، اظهار کرد: خداوند در آیه 24 سوره مبارکه «محمد(ص)» می‌فرماید: «أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَىٰ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا، آیا منافقان در آیات قرآن تفکر نمی‌کنند یا بر دلهاشان خود قفل‌ها (جهل و نفاق) زده‌اند». تأکید آیات بر تدبر و سفارش ائمه معصومین(ع) در تدبر و تلاوت قرآن نشان از اهمیت این مهم دارد و لازم است همه مسلمانان در این خصوص اهتمام داشته باشند.

افراد بی‌توجه به قرآن کور و کر خطاب می‌شوند

وی به آیه 171 سوره مبارکه «بقره»: «وَمَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لَا يَسْمَعُ إِلَّا دُعَاءً وَنِدَاءً ۚ صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لَا يَعْقِلُونَ، و مثل کافران (در شنیدن سخن انبیا و درک نکردن معنای آن) چون حیوانی است که آوازش کنند و او از آن آواز (معنایی درک نکرده و) جز صدایی نشنود، کفّار هم (از شنیدن و دیدن حق) کر و گنگ و کورند، زیرا تعقل نمی‌کنند» اشاره و تصریح کرد: از دیگر صفات مؤمنان این است که از کنار آیات الهی به راحتی عبور نمی‌کنند و افرادی که از کنار مضامین عبور می‌کنند کر و کور خطاب می‌شوند و این امر نشان از اهمیت این مسئله دارد و سخنان معظم‌له نیز ناظر برهمین اهمیت است.

این استاد حوزه و دانشگاه با تأکید براینکه توجه به مفاهیم و مضامین آیات الهی از چند جنبه قابل بررسی است و هریک از ما در این زمینه رسالتی داریم، گفت: در شرایط فعلی و با رصد مشکلات و بروز آسیب‌ها متوجه عملکرد خود نسبت به قرآن و میزان اهمیت اشاعه این فرهنگ در جامعه می‌شویم؛ از این رو باید در گسترش فعالیت‌های قرآنی در ابعاد مختلف اهتمام ویژه‌تری داشته باشیم.

عبداللهی ضرورت تلاوت قرآن در حد توان را یکی از دستورات الهی دانست و اضافه کرد: حضرت حق در آیه 20 سوره «مزمل» 2 بار نسبت به تلاوت قرآن دستور فرمودند: در بخشی آمده است: «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ، هر چه برای شما امکان دارد قرآن بخوانید»  و در بخشی دیگر نیز فرمودند: «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنْهُ ۚ، پس در هر حال آنچه میسّر و آسان باشد به قرائت قرآن پردازید» و این دستور از جمله دستورات الهی است که نمونه آن را در سایر واجبات کمتر شاهدیم.

وی در تکمیل سخنان خود بیان کرد: تأکید برای انجام امری در حد توان بسیار محدود است و دستور الهی در این خصوص نشان‌دهنده شدت اهمیت است. بی‌تردید ما به این سفارش توجه لازم را نداشتیم و باید توجه به تلاوت روزانه قرآن در دستور کار زندگی همه ما باشد.

عبداللهی بیان کرد: نکته دیگر این است که همه ما از نبی مکرم اسلام(ص) انتظار شفاعت داریم، اما ایشان که شفیع روز قیامت است و در موضوعی از ما در محضر خداوند شکایت می‌برند و این شکایت در آیه 30 سوره مبارکه «فرقان»: «وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَٰذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا ، و پیامبر [در قیامت] می گوید: پروردگارا! همانا قوم من این قرآن را متروک گذاشتند» بیان شده است. این شکایت نشان از نقص بزرگ امت اسلامی در اعمال و رفتار قرآنی دارد.

انس واقعی با قرآن

وی با یادآور شدن این مطلب که توصیه و تأکید مقام معظم رهبری در خصوص درک مفاهیم و تلاوت روزانه قرآن نشان از اهمیت عمل به آیات الهی دارد، اضافه کرد: معظم‌له در صحبتی فرمودند شما زمانی با قرآن انس دارید که شبه‌های مطروحه را از طریق آیات الهی پاسخ دهید. آیا امروز تسلط کافی بر آیات وجود دارد تا بتوان شبهات را با استنادهای قرآنی پاسخ داد؟ از این رو متوجه می‌شویم حق مطلب در این رابطه ادا نشده و تأکید ایشان ناظر به نقص رفتاری ما در این زمینه است.

عبداللهی با بیان اینکه توجه به تجوید و حفظ به عنوان مقدمات آشنایی با فرامین الهی، تدبر، عمل به آیات و رسیدن به مفاهیم لازم است، اظهار کرد: آشنایی با معارف قرآنی خود مقدمه انجام دستورات الهی و پیاده‌سازی احکام در جامعه است. برای پیاده‌سازی و نهادینه‌کردن مبانی قرآنی هریک از ما تکالیف و سهمی داریم که باید نسبت به انجام آن در جامعه متعهد باشیم.

وی با تأکید براینکه زیربنای مسئله آموزش مفاهیم قرآنی در مدارس شکل گرفته و از این امر مهم نباید غافل شد، اضافه کرد: برگزاری کارگاه‌های هنری یکی از مؤثرترین عوامل در آشنایی نسل جدید با مفاهیم قرآنی است و نمونه آن را در سریالی همچون «یوسف پیامبر(ع)» و «مردان آنجلس» شاهدیم. در این سریال‌ها بسیاری از معارف الهی که در زندگی اثرات بسیار دارد به تمام مردم به ویژه نسل نوجوان و جوان منتقل شد. همچنین از ساخت انیمیشن‌های قرآنی و مذهبی نیز نباید غافل شد؛ چراکه بیان قصص قرآنی در نوع نگاه کودکان به زندگی اثرگذار است.

این استاد حوزه و دانشگاه در پایان با اشاره به اینکه در روایات آمده است هر سخنی که مبتنی بر آیات الهی نباشد، خروج از صراط مستقیم است، توجه مسئولان را به تأکیدات مقام معظم رهبری جلب کرد و افزود: متولیان امر قرآن مکلف هستند از برنامه‌های قرآنی حمایت کرده و وظیفه دوچندانی را برعهده دارند. برنامه‌ریزان و اساتید دانشگاهی و حوزه نیز با استخراج نکات کاربردی و مورد توجه مردم باید متولیان را همراهی کنند. همچنین هنرمندان نیز در نشر مفاهیم این مصحف شریف تکالیفی دارند. نهادهای فرهنگی نیز می‌توانند متولی یا حداقل حامی بخشی از کارهای فرهنگی باشند و با انسجام و هم‌فکری برای نشر این معارف هماهنگ شوند.