«اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذی خَلَق. خَلَقَ الاْنْسانَ مِنْ عَلَق. اقْرَأْ وَ رَبُّکَ الاْکْرَمُ. الَّذی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ. عَلَّمَ الاْنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ، بخوان به نام پروردگارت که آفرید. انسان را از خون بسته‌اى خلق کرد! بخوان که پروردگارت [از همه] بزرگوارتر است. همان کسى که به وسیله قلم تعلیم نمود و به انسان آنچه را نمى دانست یاد داد».

در اصطلاح مبانی اسلامی «بِعثَت یا مَبعَث» در معنای برانگیخته شدن محمد‌بن‌عبدالله(ص) به پیامبری تعریف شده که این رویداد مهم و جریان‌ساز در 27 رجب، 14 سال قبل از هجرت، در غار حرا واقع در کوه نور و در سن 40 سالگی ایشان اتفاق افتاده است. این اتفاق بسیار مهم و سرنوشت‌ساز سرآغاز دین مبین اسلام بود. قبل از بعثت نبی مکرم اسلام(ص) مردم شبه جزیره عربستان اغلب بت‌پرست بودند و پس از برانگیخته شدن حضرت رسول(ص) آیین بت‌پرستی از بین رفت و سیر زندگی انسان‌ها را به سمت خودسازی و پرهیز از هرگونه خرافه‌پرستی سوق داد.

عید مبعث یکی از ممتازترین و بزرگترین اعیاد مسلمانان است و پیروان دین اسلام در هر کجای هستی که باشند از روزها قبل خود را برای گرامی‌داشت این عید مبارک آماده می‌کنند؛ چراکه این روز یکی از مهم‌ترین روزهایی است که ضامن سلامت دینی و معنوی بشریت شد و توانست در سایه خود به انسان‌ها کرامت بخشد. دامنه بهره‌برداری از بعثت فقط به مسلمانان و پیروان دین اسلام محدود نشد، بلکه دستاوردهایی که از اسلام به دست آمده است که امروز محل استفاده حتی کشورهایی است که با اسلام دشمنی می‌کنند.

دین اسلام مملو از مضامین الهی و روایی برای سعادت زندگی فردی و اجتماعی است و با پیشه کردن سیر و سلوک الهی می‌توان به ارتقای معنوی، رشد اخلاقی و اعتقادی دست یافت. یکی از این منابع در اختیار ماه‌های مهم همچون رجب، شعبان و رمضان است که در باب روزهای این ماه‌ها آدابی مخصوص ذکر شده است. هریک از ما انسان‌ها در مسیر حرکت خود برای رسیدن مقصد نهایی که همان قرب الهی است با فراز و نشیب‌های متعددی مواجه می‌شویم که اگر مسیر را درست تشخیص ندهیم شاید در ادامه با مشکلاتی مواجه باشیم.

قرآن و اسلام؛ سرآغاز عبور از مشکلات

نیک می‌دانیم سرآغاز عبور از تمام پیچ‌و‌خم‌های زندگی اسلام و قرآن است که سرچشمه آن به بعثت نبی مکرم اسلام(ص) بازمی‌گردد. گویا خداوند خط‌مشی مشخص برای تمام ادوار و زمان‌ها را در بیش از 1400 سال قبل قرار داده است. مسیری که نه تنها بوی کهنگی ندارد، بلکه در هر زمان و دوره‌ای انسان‌ها را به سمت پیشرفت در حوزه‌های مهم علمی و ... هدایت می‌کند. این امر دلالت براین دارد که اسلام برای انسان‌ها برنامه داشته و هر روز، بوی تازگی می‌دهد؛ از این رو شاهدیم که جوانان مسلمان از جمله جوانان ایرانی در عرصه‌های مهم حرف برای گفتن دارند؛ چراکه هر لحظه به درخشش، امید دارند.

رسالت تمامی مردم این است که در رابطه با اهمیت مبعث تفکر و اندیشه لازم را داشته باشند. حتی برای رسیدن به اهمیت این موضوع باید از تولد ایشان نیز به سادگی عبور نکرد؛ چراکه ولادت آن حضرت فقط حادثه‌ای تاریخی نبود و تحولات جهانی و بشری را به دنبال داشت. فراگیر شدن دین اسلام و گرویدن سیل عظیمی از مردم دنیا حتی در کشورهای امریکایی و اروپایی جوامع استکباری را بر آن داشته است که از جهان شمول شدن اسلام ممانعت به عمل آورد؛ از این رو با استفاده از هر توطئه و فتنه‌ای با دین مبین اسلام به ویژه نبی مکرم اسلام(ص) به دشمنی پرداختند.

برقراری اعتدال و عدالت اجتماعی

برقراری اعتدال و عدالت اجتماعی یکی از آثار و برکات بعثت است و خداوند متعال در آیه ۱۴۳ سوره مبارکه «بقره» می‌فرماید؛ «وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَکُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ...؛ بدینگونه شما را امتى میانه قرار دادیم تا بر مردم گواه باشید». این آیه شریف گواه براین است که حضرت حق جامعه اسلام را از بروز افراط و تفریط هشدار داده است؛ چراکه پیشه کردن هریک از این عوامل انسان را با مشکلاتی همچون بروز گروه‌های منفور وهابیت، داعش و ... مواجه خواهد ساخت. امروز برخی از کشورهای اروپایی در ظاهر شعار اعتدال، دفاع از حقوق بشر سر می‌دهند، اما اقداماتشان بوی کودک‌کشی و مظلوم‌کشی می‌دهد. امروز رسالت جوامع اسلامی سنگین‌تر از قبل است؛ زیرا با عمل به عدالت اجتماعی می‌توانند ستون مبانی الهی را در جهان استوار کنند.

مبعث به وقوع پیوست تا اخلاق پسندیده جایگزین اخلاق ناپسند شده و با ارتقای تفکر و دعوت به عدالت، اختلافات بین قومیتی از بین برود. در واقع این عید مبارک روز جدایی تاریکی از نور و حاکم شدن مبانی دینی و قرآنی در گستره هستی است. همگی می‌‌دانیم که پیامبر(ص) هدف از بعثت خود را کامل کردن مکارم اخلاق بیان کرده است و فرمودند: «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاق، من برای کامل کردن فضائل اخلاقی مبعوث شده‌ام». اهمیت اخلاق و تزکیه نفس بر کسی پوشیده نیست و جوامع مختلف به آن نیازمندند، زیرا تنها راه نجات از گمراهی‌ها، فسادها، جهل، جنگ و خونریزی‌ها و ... در پرتو اخلاق صحیح و آراسته شدن به ارزش‌ها و مکارم اخلاقی است.

در واقع می‌توان روز مبعث را روز میلاد عاطفه‌ها دانست؛ چراکه از این روز به بعد دخترکان بی‌گناه عرب به جرم دختر بدن زنده به گور نمی‌شدند و رقص شمشیر فقط برای جهاد بود و جوانان در نزاع‌های جاهلی جان به سردی آهن نمی‌سپردند. در واقع از همان روزها دختران به آغوش گرم مادر بازگردانده شده و مورد احترام و کرامت قرار گرفتند و بزرگ شدند تا جاییکه این شأن و منزلت پس از قرن‌ها زیست اسلام هنوز ادامه دارد.

آشنایى با مبدأ و معاد، تثبیت و تکمیل توحید از مهم‌ترین برکات بعثت است. داشتن این شاخصه‌ها وجه تمایز انسان‌ها است و اگر فردی هدف اصلی از آفرینش خود را درک نکند، قطعا راهی به سعادت نخواهد داشت. در عصر امروز تکنولوژى، صنایع های‌تک و ... بدون وقف در حال رشد و توسعه است می‌طلبد در کنار آن به تشریح ابعاد مختلف مناسبت‌های مذهبی بپردازیم تا راه را برای نفوذ دشمنان ببندیم.

یادداشت، مریم روشن سردبیر ایکنای مرکزی