Hindistan’da binlerce elyazması eserin yer aldığı merkez

Tahran, 7 Ocak 2018 - Nur Merkezi’nin faaliyetleri Hindistan kütüphanelerinden Farsça, Arapça ve Urduca 60 binden fazla elyazma nüshasının fotoğraf ve mikrofilmlerini içerir.

 

 

Uluslararası Nur Mikrofilm Merkezi Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'deki İran Kültür Evi’nde bir araştırma merkezidir. Bu merkezde Kur'an-ı Kerim ve birçok elyazma nüshası korunmaktadır.

Nur Uluslararası Mikrofilm Merkezi, mikrofilmleri hazırlama, fotoğraflama, eski elyazma nüshalarının onarımı ve basımını yapar. Merkez 1986 yılında Mehdi Hacı Piri'nin çabalarıyla kuruldu.

Bu merkezin bilimsel ve kültürel faaliyetleri Hindistan'da şair, edib, ilahiyatçı, hadis alimi Allame Gazi Nurullah Şusteri'nin vefatının 400. yıldönümü ile eşzamanlı olarak başladı. Adı geçen merkeze bu büyük alimin hizmetleri nedeniyle Nur Uluslararası Mikrofilm Merkezi olarak adlandırıldı.

Nur merkezi İran-İslam yazılı mirasını koruma ve yayınlama hedefiyle kuruldu. Merkezin faaliyetleri Hindistan kütüphanelerinden Farsça, Arapça ve Urduca 60 binden fazla elyazma nüshasının fotoğraf ve mikrofilmlerini içerir.

Bu merkez ayrıca bozulmuş ve solmuş elyazma nüshalarının onarımı için yeni yöntemlerle bitkisel materyalleri kullanmıştır. Şimdiye kadar, Delhi Mikrofilm Merkezi’nde zarif ve nefis İslami yazılı eserlerden 200'den fazlası  orijinal baskının tüm orijinal özellikleriyle aynı şekilde çoğaltılmıştır. Bu tür bir çoğaltma, ilk kez merkezde tasarlandı ve uygulandı.

İran Hattatlar Derneği  Manila şubesi sorumlusu Tendis Takavi bu merkezi ziyaret ederek İslami elyazmaları ve Kur'anları yakından gördü. Bu ziyaretle ilgili notlarını ve sunulan eserlerin örnek resimleri aşağıda yer almaktadır:

Merkez Yeni Delhi'de İran Kültür Evi’nin güzel binasında yer almaktadır. Çok basit ve samimi bir ortamda 28 Aralık 2018'de öğleden sonra eşim Muhammed Cafer Melik'in odasında Filipinler'deki İran Kültür Ataşesi ve Nur Uluslararası Mikrofilm Merkezi Başkanı Dr. Mehdi Hacı Piri ile görüştük.

Eski İslam mirasını korumak

Mehdi Hacı Piri bu merkezin faaliyetleirni açıklayarak el yazmalarının ulusların kimliğinin göstergesi ve İlahi ayetleri taşıyan değerli bir miras , bilim adamları ve büyük alimlerin düşüncelerinin sonucu olduğunu belirterek eskilerin çabasıyla kuşaktan kuşağa taşındığını söyledi.

Mehdi Hacı Piri, ''Ne yazık ki, çeşitli nedenlerle olayların fırtınasında, bu bilimsel hazinelerin birçoğu ortadan kayboldu ve her birinin kaybı, insan toplumuna onarılamaz yaralar açtı. Eski el yazmaları ve kaligrafi eserlerinin dijitalleştirilmesine ve yayınlanmasına ek olarak, merkez yayınlanmış çalışmaları bilimsel merkezlere yerleştirir. Hintli Müslüman sanatçı ve araştırmacıların işbirliğiyle çeşitli hat yazılarını toplamaktadır'' dedi.

Nade Aliyyen Mezherul Ecayib

Hacı Piri'nin bize gösterdiği ilk kolleksiyon Nade Aliyyen duası olarak bilinen Arapça şiirdir. Bu dua 50 hat çeşidiyle yazılmıştır. Merkez tarafından hat sanatıyla deri üzerine yazılmıştır. Güzel bir çerçeve içine oyulmuş ve Ayetel Kürsü işlenmiş olarak korunmaktadır.

 

Nur Mikrofilm Merkezi Başkanı binin üzerinde olan Kufi hattının en büyük kolleksiyonunun da toplandığını ifade etti.
Deri üzerine Kevser sûresi

Ziyaret ettiğimiz bir sonraki koleksiyon Cipur sanatçılarına özgün olan Fildişi süslemeli kutuda deri ciltle Kevser sûresinin deri üzerine hat sanatının 150 çeşidiyle yazılmış çeşididir. (Cipur Hindistan'da tarihi bir şehirdir ve racistan eyalet merkezidir)

 

Bu merkezde Hintli hattatların yeni Divani hattında yazdığı tam bir Kur'an metnide bulunmaktadır.

500 sayfa salavat

Nur Uluslararası Mikrofilm Merkezi tarafından tanıtılan diğer bir eser 500 sayfalık salavattır. Bir belge kabul edilir ve hat çeşitlerinin eksiksiz olarak derlenmesidir. Bu hat sanatıyla yazılmış bazı binalar ortadan kaybolmuştur.  Hacı Piri'nin söylediğine göre, bu salavatlardan birisi İran’ın Yezd kentinin köylerinde şimdi yıkılmış olan bir camii minareleri üzerindeydi.

 

Salavatlarda 500 kez Hz. Ali (as)'nin ismi ve bin kez Hz Muhammed (s.a.v)'in ismi yazılmıştır. Tüm uygulamalar farklıdır.

Nehcül Belaga

Hat sanatının bir sonraki çalışması, İran islam Cumhuriyeti El Zehra Üniversitesi öğretim görevlisi Meryem Safara'nın hat sanatı ile yazdığı Nehcül Belaga'dır. Hindistan'da eğitim aldığı dönemde günde altı satır geyik derisi üzerine Nestalik hattıyla yaptığı ve ertesi gün harekelendirdiği uygulamadır.

En büyük Sahife-i Seccadiye

Diğer bir eser 300 sayfada 300 farklı tezhib sanatı ile işlenmiş büyük Sahife-i Seccadiye'dir.

 

Şahname

Mehdi Hacı Piri, ünlü İranlı şair Firdevsi'nin Şahnamesini de bize gösterdi. Eskilerin Nestalik hattıyla nihayetinde tutarlı ve süslemeli olarak yazılmıştır. İlhani yöntemiyle resimlenmiş, eşsiz ve güzel şekilde tezhib sanatıyla süslenmiş şekilde göze çarpmaktadır.

Seyyidlerin soy ağacı

Bir diğer eşsiz eser ise bin yüz metre deri üzerine Hz Adem'in isminden tüm Hindistan seyyidlerinin ismine kadar yazılmıştır. Kufi, Nestalik ve Nesh hattında 300 metrelik soy ağacını da bu bölümde ziyaret ettik.

 

Emir-el Mü'minin Münacatı

Hz Ali’nin (as) hat sanatı ile yazılmış münacatı Delhi'deki mikrofilm merkezinde korunmaktadır. Hicri Kameri 994 yılında Kostantinli (günümüzdeki İstanbul) Muhammed Rıza Enesi Neseb tarafından yazılmıştır. 300'den fazla Padişah ve valinin  mühür ve imzaları görülmektedir. Bu kitaptaki hat sanatı ile ilgili bilgiler Arapça'dır.

Bir sayfada bütün Kur'an

Son gördüğümüz Kur'anlar Hacı Piri'nin söylediğine göre, başka hiçbir yerde bu boyutlarda yazılmış Kur'anlar bulunmamaktadır. Gördüğümüz ilk Kur'an bir sayfada bütün Kur'an kumaş üzerinde yazılmıştır. Yazılmış her kumaş topu yaklaşık 15 veya 20 metredir ki yaklaşık 6 bin metre kumaş üzerine yazılmış Kur'anı içermektedir.

 

Cipur sanatçılarının tezhib sanatıyla yazdığı Kur'an

Başka bir güzel eser ise her satırı ''vav'' harfiyle başlayan ve Bismillah ve Allah kelimeleride kırmızı renkle yazıldığı Kur'an-ı Kerim'dir. Her iki sayfa bir cüzü kapsamaktadır. Her  cüzün tezhibi Cipuri sanatçılarının güzel, eşsiz ve unutulmaz sanat eserleridir.

Gördüğümüz diğer bir Kur'an her satırı ''Elif'' harfiyle başlamış ve deri üzerine yazılmıştı.

Kur'an hafızlarının yazdığı Kur'an

Bir sonraki eser önlü arkalı yazılmış ve hiçbir gölgesi bulunmayan Kur'an idi. Her sayfa farklı ve eşsiz tezhib sanatıyla süslemiş ve bu sanatçılık babası ve yedi kardeşi de Kur'an hafızı olan Kur'an hafızının işiydi. Nur Mikrofilm Merkezindeki Kur'an eserlerinin çoğunluğunu bu sanatçı yazmıştır. Bu Kur'an hafızının hiçbir eserinde ismini yazmaması ilginçtir. Kur'an hafızının bir sonraki eseri  geyik derisi üzerine Nestalik hattıyla yazdığı altın plakalarla süslenmiş Kur'an-ı Kerim'dir.

 

Kumaş üzerine yazılmış en büyük Kur'an

En son gördüğümüz Kur'an, Nur Mikrofilm merkezi başkanının söylediğine göre, dünyada kumaş üzerine yazılmış en büyük Kur'an'dır. Her sayfa 5 metre çarpı 3 metre boyutlarındaydı. Katip tüm Kur'anı ayakta yazmıştır.

Microfilm Nur Merkezi'nin yenilikçi faaliyetlerinden biri, koleksiyonun içinde yer alan ve dünyanın en büyük kütüphanelerine dağıtılan nüshalar ve İslam'ın ender ve nefis nüshalarını  orjinal versiyonun niteliği ile 50 nüsha şeklinde çoğaltmasıdır. Böylece İslami düşünceyi yayınlarken alimler ve akademisyenler için daha kolay erişim sağlanarak, orijinal versiyonun transkriptleri gelecek nesiller için belgeler biçiminde kalacaktır.

3777993