رونمایی از کتاب «اسلام: اعتقاد و حیات» در صربستان

به گزارش ایکنا از صربستان؛ «سعید خلیلویچ»، رئیس مرکز علوم دینی «قم» در بلگراد، از سخنرانان مراسم رونمایی کتاب «اسلام؛ اعتقاد و حیات» به تبیین مهم‏‌ترین شاخصه‏‌های محتوایی این کتاب پرداخت. در این جلسه‏ که با استقبال تعداد زیادی از محققان، دانشجویان و رسانه‌‏های کشورهای صربستان و بوسنی مواجه شد، علاوه بر خلیلویچ و تاناسکویچ، دو استاد معروف دانشکده‏ الهیات ارتدوکس و دانشکده‏ علوم سیاسی بلگراد، «سرجان سیمیچ» و «نناد کسمانویچ» هم تحلیل خود را در ارتباط با محتوای کتاب ارائه کردند. پروفسور «کسمانویچ» مشاور رئیس شورای ریاست جمهوری بوسنی و هرزگوین هم بوده است.

کتاب «اسلام: اعتقاد و حیات» از سوی قدیمی‌‏ترین سازمان انتشاراتی کشور صربستان با نام «انجمن ادبی صربی» منتشر شده است. «دراگان لاکیچویچ»، رئیس این سازمان، در ابتدای جلسه توضیح داد که چاپ نخست این کتاب، 10 سالِ قبل به عنوان یکی از منشورات صدمین سال فعالیت «انجمن ادبی صربی» روانه‏ بازار کتاب در صربستان و منطقه بالکان شد و از آن زمان، کتاب پروفسور «تاناسکویچ» به یکی از مراجع مهم بازشناسی اسلام در میان دانشجویان صربستانی مبدل شد. وی اضافه کرد که چاپ سوم کتاب، چند فصل جدید، همچون فصول حقوق زن در اسلام، اسلام و مسئله‏ ناسیونالیسم، اسلام و دموکراسی و اسلام و تولرانس(تحمل پذیری) را هم دربردارد.

مؤلف کتاب، پروفسور «دارکو تاناسکویچ»، از مشهورترین اسلام‌‏شناسان صربستانی و استاد و رئیس کرسی شرق‌‏شناسی دانشکده ادبیات دانشگاه بلگراد است. وی سفیر کشور یوگسلاوی سابق در ترکیه، جمهوری آذربایجان و واتیکان و سفیر صربستان در یونسکو هم بوده است. «تاناسکویچ» هدف از نگارش کتاب «اسلام: اعتقاد و حیات» را بازشناسی اسلام به عنوان دینی با شور و نشاط حیرت‏‌انگیز در اعصار مختلف دانست. جذابیت اسلام، از نظر وی، حتی در دنیای مدرن که عموماً بی‏‌علاقه به معنویت دینی است، کم‏رنگ نشده است.

این اسلام‏‌شناس صربستانی تأکید کرد گفتگوی غرب با اسلام باید مبتنی بر شناخت علمی دقیق از معارف این دین باشد، زیرا در غیر این صورت، دعوت به گفتگو خیرخواهانه و با هدف نیل به حقیقت نخواهد بود.

«سعید خلیلویچ»، عضو مرکز علوم دینی «قم» در بلگراد، نیز در ابتدای سخنان خود اشاره کرد که اصطلاحات «اعتقاد و حیات» در عنوان کتاب، می‌‏تواند ناظر به دو مقوله‏ حکمت نظری و حکمت عملی در اسلام باشد، با این توضیح که قرآن به عنوان منبع معرفت وحیانی، فوق عقل نظری و عقل عملی قرار دارد و هر دو بخش حکمت، اعتبار جهان‏‌شناختی خود را از معرفت شهودی و وحیانی به دست می‏‌آورند. وی بیان کرد که حکمت نظری در بخش فلسفه‏ اولی متکی بر استدلال از نوع قیاس است و در این رابطه افزود که قیاس باید هم صورت نتیجه‌‏بخش داشته باشد و هم مواد یعنی مقدمات آن لازم است برخی شرایط را داشته باشد.

«خلیلویچ» سپس توضیح داد که اگر هدف محقق، کشف حقیقت باشد لازم خواهد بود قیاسی که به کار می‏‌گیرد از قسم قیاس برهانی باشد، اما اگر هدفش تأثیر در نفس شنونده و یا اقناع مخاطب باشد، در آن صورت از قیاس‏‌های خطابی و جدلی استفاده خواهد کرد. «خلیلویچ» نتیجه گرفت که در صورت دوم، ممکن است معرفت دینی در حدّ «دُگم» فروکاسته شود.

عضو مرکز علوم دینی «قم» در بلگراد در ادامه متذکر شد که حکمت نظری اسلام در ادوار تاریخی گوناگون به هیچ وجه چهره‏ جدلی یا خطابی غالب نداشت. وی به تاریخ توسعه‏ حکمت در ایران اسلامی اشاره کرد و توضیح داد که حکمت نظری در این بخش از جهان اسلام از اتقان کم‏ نظیر برهانی برخوردار بوده است. از نظر «خلیلویچ»، هر جا که حکمت نظری اسلامی چهره‏‌ای برهانی به خود گرفت، آن‏جا فقه و فلسفه اجتماعی و سیاسی به عنوان شاخه‌های حکمت عملی، رشد چشم‏گیری داشتند.

از نظر «خلیلویچ»، توسعه‏ حکمت برهانی در میان مسلمانان دو فایده‏ تمدنی مهم داشت. اولاً، آن‏ها در مسیر کشف حقیقت، از گفتگوی علمی مؤثر با مکاتب و جهان‏‌شناسی‌‏های دیگر در همه‏ ادوار تاریخی استقبال کردند و ثانیاً، حکمای معاصر در پرتو استحکام برهانی معارف خود به خوبی متوجه محدودیت‏‌های معرفتی علم مدرن شده و راه برون‌‏رفت از بحران‏‌های متراکم انسان مدرن را در جستجوی حقیقت ناب در عرصه‌‏های عقل نظری و عملی دانسته‌اند. «خلیلویچ» در پایان هشدار داد که اسلام اگر در حاشیه‏ معنای مدرن علم، هویت تاریخی و تمدنی خود را بازخوانی و بازسازی کند، به زودی به صورت بخشی از این جهان تغییر هویت داده و ناگزیر، صورت و سیرت قدسی خود را از دست خواهد داد.

انتهای پیام