عدم واریز نیم‌درصد درآمد شهرداری اراک به کتابخانه‌های عمومی از سال 93

به گزارش ایکنا از استان مرکزی، تقویم آبان که ورق می‌خورد هر روزش ما را با خاطره‌ای درگیر می‌کند که نمادی از گذشته همه ما را در بر می‌گیرد. در هیاهوی شلوغی خیابان‌ها روح و جسم ما آرامشی می‌طلبد که در کمتر مکانی یافت می‌شود.

برای چند دقیقه هم که شده گذر همه ما به مکانی دنج بدون شلوغی خیابان و بوق ماشین‌ها افتاده است، تابلوی سکوت را رعایت فرمایید در این مکان دیده می‌شود و تمامی حاضران در این مکان به خود اجازه صحبت کردن نمی‌دهند؛ چراکه فوری با کلمه«هیس» مواجه می‌شوند، بله منظورم همان کتابخانه‌ای است که با ذوق دانش‌آموزی در کتابخانه مدرسه عضوش شدیم و از همان کتابخانه کوچک به کتابخانه بزرگ دانشگاه راه یافتیم.

اما چرا ذوق‌های کودکی‌مان از بین رفته است و دغدغه‌ای برای مطالعه نداریم، چرا والدین فرزندان خود را در این مسیر هدایت نمی‌کنند یا کمتر خانواده‌ای این دغدغه را دارد، مگر نه اینکه خوراک روح و فکر به اندازه خوراک جسم حائز اهمیت است. از 23 تا 30 آبان‌ماه به نام هفته کتاب و کتابخوانی نامگذاری شده است که بدین بهانه برای شنیدن قسمتی از فعالیت‌ها و مشکلات کتابخانه عمومی استان مرکزی پای صحبت مجید رستگاری‌گوهر، سرپرست اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

رستگاری‌گوهر در خصوص اختصاص نیم‌درصد از درآمد شهرداری به کتابخانه‌های عمومی تشریح کرد: دوستان شهرداری برای عدم پرداخت نیم‌درصد دلایلی را بیان می‌کنند، حال اینکه دلایل چقدر قانونی هست یا خیر باید در جایگاه خود مورد بررسی قرار گیرد.

وی تصریح کرد: در شش ماهی که بنده سرپرستی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان را برعهده دارم مبلغی واریز نشده است و طبق آمار احصاء شده از سال 93 تاکنون نیز اتفاقی در این خصوص در شهر اراک رخ نداده است.

رستگاری‌گوهر بابیان این نکته که تخصیص نیم‌درصد از درآمد شهرداری به کتابخانه‌ها با استاندار طرح موضوع شده است و قرار است برای این موضوع جلسه ویژه‌ای برگزار شود، اظهار کرد: با فرماندار نیز صحبت‌های لازم شده است که امید است با همکاری استاندار محترم و فرماندار این مبلغ جاری شود.

وی اضافه کرد: عدم اجرای قانون استنکاف از قانون را به دنبال دارد؛ چراکه قانون کاملا روشن بیان شده است و در آیین‌نامه اجرایی قانون نیز تبیین شده است که شهرداران باید به چگونه عمل کنند.

این مقام مسئول گفت: طبق اطلاعات احصا شده از مجلس نیم‌درصد از کل درآمدهای شهرداری‌ها به کتابخانه‌ها تعلق می‌گیرد اما برخی از افراد اعتقاد دارند این نیم درصد به بخشی از درآمد شهرداری تعلق می‌گیرد. شهرداران موظف هستند در مقابل وجوهات دریافتی نیم‌درصد سهم کتابخانه‌ها را پانزدهم هر ماه محاسبه و به حساب واریز و فیش را به دبیرخانه اداره کل کتابخانه‌ها ارسال کنند.

رستگاری‌گوهر در خصوص دلایل بیان شده از سوی شهرداری اظهار کرد: دلایلی بیان می‌شود که مبنای قانونی ندارند، آنان بدهی را یکی از دلایل عدم پرداخت نیم‌درصد می‌دانند، در صورتی‌که این بدهی مانعی برای پرداخت نیم‌درصد نیست، در وهله اول باید نیم درصد پرداخت شود و بعد بدهی از مبلغ دریافتی پرداخت شود. در قانون نیز معافیت‌های مالیاتی و عوارضی برای کتابخانه‌ها مشخص شده است اما شهرداری اصرار براین دارد که کتابخانه‌ها مشمول مالیات و پرداخت عوارض می‌شوند، این مالیات به مالک کتابخانه‌ها که خود شهرداری است تعلق می‌گیرد و ما فقط سازمان بهره‌بردار هستیم که در نهاد کتابخانه‌ها به وظایف خود عمل می‌کنیم. گاه نیز تخلفات ساخت و سازی را مطرح می‌کنند که باید در مرجع حقوقی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد، امید است با درایت آقای آقازاده استاندار محترم این مشکلات برطرف شود.

عملیات بهره‌برداری از کتابخانه مرکزی در حال انجام است

وی در خصوص کتابخانه مرکزی هم بیان کرد: روند ساخت و ساز کتابخانه مرکزی در گذشته به کندی انجام می‌گرفت، کار گروهی به جهت سرعت بخشیدن به روند ساخت و ساز کتابخانه مرکزی توسط معاونت عمرانی استانداری تشکیل شده است که عملیات بهره‌برداری به سرعت در حال پیگیری است.

رستگاری‌گوهر اضافه کرد: هزینه قابل توجهی برای ساخت کتابخانه مرکزی انجام شده است اما تا بهره‌برداری فاصله داریم، امید است تزریق‌های مالی و اعتباری انجام شود تا شهریور سال 99 قسمتی از کتابخانه مرکزی مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

وی در تشریح اهمیت داشتن کتابخانه مرکزی هم گفت: هر استانی باید کتابخانه مرکزی داشته باشد؛ چراکه این کتابخانه هویت استان را نمایان می‌کند، در این کتابخانه کتاب‌ها و نسخ خطی و کتاب‌های مرجع نگهداری شده و یک مجموعه فرهنگی برای فرهیختگان استان به شمار می‌آید.

این مقام مسئول تصریح کرد: در برخی استان‌ها کتابخانه مرکزی راه‌اندازی شده و برخی دیگر از داشتن این کتابخانه محروم هستند. با افتتاح کتابخانه مرکزی استان مرکزی این کتابخانه بزرگترین کتابخانه عمومی کشور خواهد بود. برنامه‌های در دستور کار برای بهره‌برداری هرچه بهتر باعث می‌شود که استان‌های هم‌جوار را نیز تحت پوشش فرهنگی، آموزشی و همچنین استفاده از بخش مرجع برای محققان و پژوهشگران قرار دهیم. این استان کتب و نسخ خطی قابل توجهی دارد که مورد درخواست بسیاری از محققان است.

رستگاری گوهر با اشاره به پیشرفت 55 درصدی کتابخانه مرکزی اظهار کرد: می‌طلبد پیشرفت کار با سرعت ببشتری دنبال شود. هنوز فازبندی افتتاح پروژه کتابخانه مرکزی مشخص نشده است، پیشنهاد بنده هم بر این است که افتتاح در قالب فازهای مشخص انجام شده و انرژی به صورت متمرکز صرف شود. مخزن و ساختمان اداری اداره کل نهاد کتابخانه‌ها اولویت برنامه‌ای است.

وی در بخش دیگر از سخنان خود اعلام کرد: 4884 کتاب نسخه خطی و نفیس در سالن مفاخر اداره کل به صورت ویژه و در شرایط خاص نگهداری می‌شود، از کتب با روش‌های منحصربفرد نسخه‌برداری شده و در اختیار علاقمندان قرار داده می‌شود. 342 نسخه خطی از اراک، 103 کتاب از ساوه و 100 کتاب از تفرش به سالن مفاخر اداره کل جهت نگهداری انتقال یافته است.

رستگاری‌گوهر بابیان این مطلب که 581 کتاب چاپ سنگی از اراک، 51 کتاب از ساوه، 19 کتاب از تفرش و 8 کتاب از خمین به اداره کل منتقل شده است، تصریح کرد: 3154 کتاب چاپ سربی از اراک، 387 مورد از ساوه، 120 کتاب از تفرش و 19 کتاب هم از خمین به سالن مفاخر منتقل شدند که بیش از 80 درصد کتب خطی دینی هستند.

وی قدیمی‌ترین نسخه خطی موجود در سالن مفاخر اداره کل کتابخانه‌های استان را «الوافه فی شرح الکافیه» تألیف «رکن الدین استرآبادی، عثمان بن عمر بن حاجب» در سال 718 هجری قمری (716 سال قبل) دانست و گفت: کتاب دیگری تحت عنوان «المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر» تألیف «احمدبن محمدبن علی المقری القیومی» در سال 734 هجری قمری(700 سال قبل) از دیگر کتب ارزشی است. همچنین کتاب‌های دیگر همچون «الحق و کشف الصدق» تألیف «علامه حلی» که به بیش از 400 سال قبل برمی‌گردد، همچنین «مفتاح النبوه» تألیف«محمدرضا بن محمدامین کوثر همدانی»، «عوائد الایام فی بیان قوائدالاحکام» تألیف احمدبن محمدمهدی نراقی، «سوال و جواب» تألیف «محمدباقربن محمدنقی شفتی بیدآبادی» که قدمتی بیش از 180 سال دارند.

رستگاری‌گوهر در خصوص فعالیت کتابخانه‌ای روستاها هم اظهار کرد: در خیلی از روستاها کتابخانه روستایی دائر است، روستاهایی که دارای جمعیتی بالای 2 یا 3 هزار نفر باشند معمولا کتابخانه موجود است و در برخی از روستاها افتتاح کتابخانه‌ها در دست اقدام است، متأسفانه از نظر اقتصادی در برهه‌ای از زمان قرار گرفته‌ایم که آنچنان که شایسته است نمی‌توانیم در این حوزه اقدامات فیزیکی انجام دهیم، منتظریم شرایط هموار و با ورود خیرین اقدامات آنچنان که در شایسته مردم فهیم روستاست به بهترین شکل ممکن انجام شود یا اینکه دهیاران ورود پیدا کرده و بنای ساده‌ای را به کتابخانه تخصیص دهند، کتابخانه چند روستا همچون الویر زرندیه یا واران جاسب توسط خیرین احداث و مدیریت می‌شود.

راه‌اندازی انجمن حامیان کتاب

سرپرست نهاد کتابخانه‌های عمومی استان در پاسخ به سؤال راه‌اندازی انجمن حامیان کتاب هم اظهار کرد: چندین سمن در این حوزه فعالیت می‌کنند اما انجمنی تحت عنوان حامیان کتاب نداریم و خلأ آن احساس می‌شود، این اقدامات باید به صورت خودجوش انجام شود، چقدر پسندیده است خود مردم پیشنهادهایی را برای راه‌اندازی انجمن حامیان کتاب ارائه داده و ما نیز آنان را حمایت می‌کنیم.

رستگاری‌گوهر در خصوص استفاده از سنت وقف و نیت واقفان برای گسترش کتابخانه‌ها هم گفت: سازوکار نهاد کتابخانه‌ها با وقف متفاوت است، وقف قانون و وقف‌نامه دارد و باید از اداره اوقاف احصاء شود. در استان سندی دال بر موقوفه بودن کتابخانه عمومی مشاهده نکرده‌ام اما کتابخانه‌هایی همچون دکتر حصیبی برای استفاده کتابخانه‌ای ساخته و اهدا شده است.

وی بیان کرد: قبل از اینکه بخواهیم در مورد کمبود زیرساخت‌ها و کتاب صحبت کنیم باید در خصوص کم بودن کتابخوان، عدم اقبال مردم به کتابخوانی و عدم دغدغه برای کتاب خواندن صحبت کنیم.

رستگاری‌گوهر لزوم ایجاد دغدغه بین عموم مردم به ویژه نوجوانان و جوانان را مورد تأکید قرار داد و افزود: باید این نگرانی را بین مردم به وجود آورد، برخی از ساختارهای فکری نوجوانان و جوانان ما رو به تخریب است و ما از این خرابی فرار نکرده و نگران نیستیم و خانواده‌ها دغدغه‌ای برای جلوگیری از تخریب فکری فرزندان ندارند و احساس نمی‌کنند فرزند 10 ساله امروز روزی 25 ساله خواهد شد و برای آن روز برنامه‌ای نداشته و فرزند تمام عمر خود را بی‌هدف، بی‌انگیزه و بدون برنامه سپری کرده و رشد می‌کند، جوان برای رفع نیازها به دلیل عدم آموختن به پارک‌‌ها و ... مراجعه کرده و همین عامل زمینه بروز آسیب اجتماعی را افزایش می‌شود.

والدین دست‌ به کار شوند

وی ادامه داد: وظیفه آشنایی کودکان و نوجوانان با کتابخانه با والدین است، کوتاهی در این زمینه آثار مخربی را به دنبال دارد، بهتر است والدین در کنار تمامی تفریحات و ... برنامه‌ریزی برای حضور در کتابخانه داشته باشند، کتابخانه را به عنوان تفرج‌گاه به فرزندان معرفی کرده و نواقص موجود در کتابخانه را به ما گوشزد کرده و بخواهند ما نواقص را رفع کنیم.

رستگاری‌گوهر اضافه کرد: بنده چون در استان‌های دیگر هم فعالیت داشتم باید بگویم این دغدغه تقریبا برای برخی از خانواده‌ها در استان مرکزی وجود دارد که بنده به سهم خودم از تمامی آنان قدردانی می‌کنم، اما نباید به چند خانواده محدود اکتفا کرد باید این مهم عمومیت پیدا کند. امیدوارم خانواده‌ها بیش از اندازه به کتابخانه‌های عمومی سطح استان مراجعه کرده و ما را به عنوان یکی از نیازهای جامعه ببینند.

وی بابیان این مطلب که رسانه‌ها در ایجاد دغدغه بین خانواده‌ها بسیار مؤثر هستند، اظهار کرد: رسانه جزو لاینفک زندگی مردم شده است، اگر زندگی بارفروش و خانواده او در بخش‌های مختلف ساخته و مورد اقبال عموم قرار می‌گیرد بسیار پسندیده است که زندگی یک کتابدار هم توسط فیلم‌نامه‌نویسان و کارگردانان به نمایش درآید. چه بسا کتابدارانی داریم که در کتابخانه با چه دغدغه‌هایی فعالیت دارند، کتابدار خانمی را می‌شناسم که به دلیل عدم فضای مناسب کتابخانه هر روز میز و صندلی و کتابخانه‌ها را به پارک مجاور کتابخانه می‌برد و فضای کتابخانه‌ای ایجاد می‌کند تا کودکان ونوجوانان با فضای کتابخوانی انس بگیرند، اگر زندگی چنین کتابدارانی مورد توجه فیلم‌نامه‌نویسان قرار گیرد می‌تواند در ایجاد دغدغه خانواده‌ها و در نهایت افول آسیب‌های اجتماعی کمک کند.

خرید 160 میلیون تومان کتاب در سال‌ جاری

رستگاری‌‌گوهر در خصوص خرید تازه‌های نشر هم گفت: ما کمبود منابع مالی داریم ولی متوقف نشده‌ایم و مرتب خرید را برای اراک و شهرستان‌های تابعه انجام می‌دهیم، امسال بالغ بر 160 میلیون تومان خرید کتاب داشته‌ایم. نویسندگان محلی کتاب‌های خود را به ما پیشنهاد می دهند، نهاد کتابخانه‌ها مورد بررسی قرار داده و برای منابع نهاد کتابخانه‌ها ارسال می‌شود پس از تأیید آنان در لیست نوبت خرید کتابخانه‌های استان قرار می‌گیرد.

وی شیوا نبودن خدمات کتابخانه‌ها برای مردم را از دغدغه‌های خود بیان کرد و افزود: چه باید کرد مردم از ما آنچه را می‌بینند و می‌شوند اقبال نشان داده و استقبال کنند؟ بنده خودم هر روز برای این موضوع فکر می‌کنم، یکی از وظایف کاری ما ایجاب می‌کند هر روز پویا باشیم و این امر به استقبال مردم از کتاب کمک می‌کند.

رستگاری‌گوهر اضافه کرد: انجمن نشست‌های کتابخوان در برخی کتابخانه‌های استان در حال انجام است و دغدغه من این است چرا این نشست‌ها در تمامی کتابخانه‌ها برگزار نمی‌شود؟ در برخی نشست کتابخوان‌ها با حضور استادی حاذق و توانا سعدی‌خوانی، حافظ‌خوانی انجام می‌شود. بسیار علاقه‌مندم این مهم در همه کتابخانه‌ها تعمیم پیدا کرده و کتابخانه‌ها از حالت قرائت‌خانه خارج شده و به کتابخانه تبدیل شوند.

وی ادامه داد: امروز کتابخانه‌‌های ما به قرائت‌خانه تبدیل شده و بیشتر برای مطالعه کتاب درسی مراجعه می‌شود، البته این امر هم خوب است و قرار نیست که به کتابخانه مراجعه نکنند، اما هدف غایی ما این است که مردم از منابع موجود در کتابخانه استفاده کنند. بعضا می‌بینم از سوی مردم بیان می‌شود منابع کتابخانه کهنه است، این افراد خیلی با منابع کتابخانه آشنا نیستند چراکه منابع در مدت زمان‌های مشخص به‌روز شده و منابع جدید تزریق می‌شود، خیلی از تازه‌های کتاب موجود در کتابخانه بدون مخاطب است و این نگرانی را ایجاد می‌کند و از همکاران خواهش کردم کتاب‌ها را در معرض دید قرار دهند.

رستگاری‌گوهر سهم امانت رده‌های منابع در کتابخانه‌های عمومی استان را بدین شرح اعلام کرد: ادبیات 38 درصد، علوم اجتماعی 13 درصد، دین 10 درصد، علوم خالص 10 درصد، فلسفه 8 درصد، علوم عملی 7 درصد، تاریخ و جغرافیا و هنر هر کدام 5 درصد، کلیات و زبان هر کدام 2 درصد.

سرپرست کتابخانه‌های عمومی استان در پایان با اشاره به اینکه 60 درصد اعضای کتابخانه‌ها خانم و 40 درصد آقا هستند، سهم رده‌های مختلف منابع کتابخانه‌های استان را بدین‌گونه تشریح کرد: ادبیات 27 درصد، دین 19 درصد، تاریخ و جغرافیا 12 درصد، علوم اجتماعی 14 درصد، علوم خالص و علوم عملی هر کدام 7 درصد، فلسفه 5 درصد، هنر 4 درصد، کلیات 3 درصد و زبان 2 درصد.