از حضور نه‌چندان مطلوب داوطلبان تا ضعف آموزش تفسیر قرآن / پرونده‌ای که همچنان باز است

به گزارش ایکنا از استان مرکزی، آزمون کتبی رشته تفسیر چهل‌و‌سومین دوره مسابقات قرآن اوقاف همزمان با سراسر کشور صبح جمعه، 24 مردادماه، با حضور نه چندان مطلوب داوطلبان قرآنی در مسجد الزهرا(س) اراک برگزار شد.

• گزارش تصویری آزمون تفسیر قرآن در اراک

حجت‌الاسلام محمدرضا آسوده، رئیس اداره امور قرآنی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان مرکزی، در حاشیه برگزاری آزمون کتبی چهل‌و‌سومین دوره مسابقات قرآن اوقاف رشته تفسیر، بیان کرد: برگزاری مسابقات قرآن یکی از سیاست‌های سازمان اوقاف است که آزمون تفسیر به صورت همزمان با سراسر کشور ساعت 9:30 صبح روز جمعه، 24 مرداد ماه برگزار شد.

وی آشنایی با معارف عمیق قرآنی را یکی از اهداف برگزاری آزمون تفسیر بیان کرد و افزود: بسیار لازم است افرادی که در حوزه حفظ و قرائت فعالیت دارند در رشته تفسیر و درک معانی قرآن نیز فعالیت جدی داشته باشند. در رشته تفسیر چهل‌و‌سومین دوره مسابقات اوقاف استان مرکزی حدود 90 نفر ثبت‌نام کردند که به دلیل شیوع بیماری کرونا تعدادی از آنان که بیشتر هم شهرستانی هستند از حضور صرف‌نظر کردند.

آسوده شیوع بیماری کرونا را عاملی برای برگزاری متمرکز آزمون تفسیر در استان دانست و اظهار کرد: سیاست سازمان اوقاف و امور خیریه توجه به کیفیت مسابقات در مقابل کمیت و تعدد شرکت‌کنندگان است؛ لذا قرار براین است از این پس مسابقات با کیفیتی بهتر از سال‌های گذشته برگزار شود.

ورود به حوزه آموزش در رشته‌های مختلف قرآنی

وی ادامه داد: برنامه امسال سازمان اوقاف ورود به حوزه آموزش در رشته‌های مختلف قرآنی است که قطعاً آموزش رشته تفسیر نیز با جدیت لحاظ می‌شود. اگر سمت و سوی سازمان در سال‌های قبل برگزاری دوره‌های آموزشی بود، امسال قرار بر این است که با استفاده از مؤسسات فعال قرآنی، تنها اوقاف وظیفه نظارت را برعهده داشته باشد. با عقد تفاهم‌نامه بین اوقاف و مؤسسات اهداف تعریف شده پیگیری خواهد شد.

حجت‌الاسلام آسوده تصریح کرد: با شروع مباحث آموزشی و تربیت نیروهای کارآمد، قطعاً برنامه بهره‌گیری از این افراد در مؤسسات، بقاع متبرکه، مساجد و حسینیه‌ها در دستور کار قرار خواهد گرفت. از مسئولان دولتی و مجلس توقع می‌رود که مباحث قرآنی را با جدیت بیشتری پیگیری کنند. متولی اصلی مسابقات قرآن اوقاف است، اما در این زمینه بودجه و اعتباری از سوی دولت دریافت نمی‌کند و هزینه‌ها از طریق موقوفات و بقاع متبرکه تأمین اعتبار می‌شود که متأسفانه در استان مرکزی موقوفات قرآنی ضعیفی داریم و می‌طلبد فعالان جامعه قرآنی در حوزه وقف‌های مشارکتی با محوریت قرآن ورود داشته باشند.

آموزش تفسیر و مفاهیم جدی گرفته نمی‌شود

محمدکاظم ربیعی، شرکت‌کننده رشته تفسیر و مسئول دارالقرآن شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه مرکزی، به خبرنگار ایکنا گفت: مسابقات انگیزه‌ای برای پیشرفت است و زمینه مطالعه را بیش از پیش فراهم می‌کند. به واسطه آزمون‌های تفسیر نیمی از تفسیر نمونه را مطالعه کرده‌ام. این امر جدای از رقابت و کسب امتیاز، فرصتی است که برای رشد و مطالعه منابع تفسیری فراهم می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در حوزه آموزش تفسیر، مفاهیم و ترجمه جدی وارد نشده‌ایم، تصریح کرد: بیشتر فعالیت‌های قرآنی به رشته‌های آوایی محدود می‌شود، ولی متأسفانه در حوزه تفسیر و مفاهیم مؤسسات قرآن و عترت، سازمان‌ها و متولیان امر قرآن با جدیت وارد نشدند و انتظار می‌رود اساتید حوزه علمیه، دانشگاه، اساتید قرآن که در این زمینه تخصص دارند وارد میدان شوند تا آموزش تفسیر به صورت حرفه‌ای، جدی و زیربنایی دنبال شود.

ربیعی ادامه داد: داوطلبان رشته تفسیر در مسابقات به اندازه قاریان و حافظان دیده نمی‌شوند؛ چراکه برای حافظان و قاریان فرصت برای ارائه توانمندی وجود دارد؛ ازاین رو برای استفاده از ظرفیت افراد توانمند در رشته تفسیر باید تدبیری اندیشید. به طور مثال طرح‌هایی برای ارائه مبانی تفسیری و مفاهیمی مدنظر دارم که نیاز به حمایت دارد.

ضعف آموزش قرآن در رشته تفسیر

مرتضی حلولی، شرکت‌کننده رشته تفسیر از شهرستان خمین نیز اظهار کرد: امسال سومین سالی است که در رشته تفسیر شرکت می‌کنم، اما سابقه رقابت در رشته‌های قرائت ترتیل و اذان اوقاف را نیز دارم. توجه به رشته تفسیر کمتر از سایر رشته‌های آوایی است و شیوع بیماری کرونا مزید بر علت شده است.

وی با اشاره به اینکه ضعف آموزش در رشته تفسیر به چشم می‌خورد، اظهار کرد: برای رونق و توجه بیشتر به رشته‌های مفهومی همچون تفسیر و حفظ موضوعی باید برنامه‌ریزی دقیق صورت پذیرد. برای امسال سوره مبارکه «مریم» در نظر گرفته شده است که دارای نکات کاربردی بود، اما برای استقبال بیشتر جوانان لازم است سوره‌های کوتاه‌تر انتخاب شود.

حلولی استقبال نوجوانان و جوانان از رشته‌های شفاهی را بیشتر دانست و بیان کرد: عدم گرایش نوجوانان و جوانان به رشته تفسیر باید مورد واکاوی قرار گیرد و شاید یکی از دلایل آن درک سخت متون تفسیری باشد. افرادی که در رشته تفسیر فعالیت دارند باید همواره در حال مطالعه باشند و سواد خود را در زمینه‌های قرآنی ارتقا بخشیده و تنها به دانسته‌های فعلی اکتفا نکنند.

وی از تفاوت نگاه مردم و حتی مسئولان به شرکت‌کنندگان رشته تفسیر با رشته‌های آوایی گلایه کرد و افزود: باید تلاش کرد رشته تفسیر در جایگاه واقعی خود قرار گیرد و نقش رسانه به ویژه صدا و سیما در این زمینه پررنگ‌تر از دیگر رسانه‌هاست. فعالیت در رشته تفسیر باید از سنین پایین مورد توجه مسئولان به ویژه آموزش و پرورش قرار گیرد.

ضرورت ایجاد جذابیت برای رشته تفسیر 

مسعود اکبری، دارنده مدرک درجه یک حفظ قرآن، به خبرنگار ایکنا گفت: سؤالات طراحی شده خوب بود و برای چند سؤال توضیحاتی داشتم که در برگه نوشتم. برگزاری این آزمون‌ها برای افراد ایجاد انگیزه کرده تا ارتباط بیشتری با قرآن برقرار کنند. آزمون و مسابقات قرآن تنها وسیله‌ای است که می تواند فرد را به قرب الهی نزدیک‌تر کند.

وی اضافه کرد: هدف نهایی همه از فعالیت در رشته‌های مختلف قرآن این است که بتوانند با قرآن ارتباط عمیق داشته باشند و برقراری ارتباط عمیق‌تر، فقط با درک مفاهیم قرآن به دست می‌آید و برگزاری آزمون‌هایی نظیر تفسیر، حفظ حدیث و حفظ موضوعی به شناخت معانی قرآن کمک می‌کند. دلیل حذف رشته حفظ حدیث و حفظ موضوعی باید تشریح شود؛ چراکه این دو رشته نیز داوطلبان و علاقه‌مندان خود را داشت.

اکبری با اشاره به اینکه حفظ موضوعی یکی از رشته‌های مهم و تأثیرگذار در مسابقات است، ادامه داد: پرداختن به آیات کاربردی در زندگی فردی و اجتماعی افراد بسیار حائز اهمیت است، شاید برخی از افراد توان مطالعه تمام معانی و تفسیر همه قرآن را نداشته باشند که پرداختن به حفظ موضوعی به آنان کمک می‌کند.

وی تفسیر را یکی از بهترین رشته‌ها برای آشنایی هرچه بیشتر مردم با مفاهیم قرآن دانست و تصریح کرد: بروز مشکلات در زندگی برخی از مردم به دلیل دوری از کلام وحی است، اگر مردم از برکات و آثار مثبت قرآن در زندگی آگاهی داشتند، چه بسا هیچ‌گاه از آموزه‌های آن کناره‌گیری نمی‌کردند. ایجاد جذابیت برای رشته تفسیر همچون رشته‌های آوایی لازم است. برای رونق فعالیت‌های قرآنی در رشته‌های مختلف به ویژه تفسیر باید عزمی جدی از سوی دولتمردان و نمایندگان مجلس وجود داشته باشد تا فرهنگ تفسیرخوانی با اقبال بهتری از سوی مردم مواجه شود، قرآن باید مورد حمایت باشد تا انگیزه‌ها بیشتر شود.

تفسیر؛ فرصتی برای اعتلای فرهنگ قرآن

لیلا بابایی، مدیر مؤسسه قرآن و عترت طنین بهشت اراک اظهار کرد: رشته تفسیر به لحاظ آشنایی با مفاهیم قرآن از اهمیت بسیاری برخوردار است، درست است که فعالیت در تمام رشته‌های قرآنی انسان را به خدا نزدیک می‌کند، اما رشته تفسیر این فرصت را بیشتر از سایر رشته‌ها فراهم می‌کند تا گامی را در اعتلای هرچه بیشتر فرهنگ قرآن برداریم.

وی ضرورت برگزاری دوره آموزش تفسیر را مورد توجه قرار داد و با اشاره به عدم استقبال شرکت‌کنندگان در آزمون تفسیر، تصریح کرد: اگر دوره آموزشی برگزار شود، قطعاً شاهد حضور بیشتری از جوانان در رشته تفسیر خواهیم بود، اما سنگینی مطالب کتاب تفسیر نیز از سوی دیگر باعث می‌شود افراد رغبتی برای شرکت در این رشته نداشته باشند که می‌طلبد مفسران دست به قلم شده و کتاب‌هایی با همان محتوای غنی، اما روان‌تر و به دور از تکلف و سختی به نگارش درآورند. شیوع بیماری کرونا هم باعث شد تا ثبت‌نامی‌ها از حضور صرف نظر کنند که اگر این آزمون به صورت مجازی  برگزار می‌شد شاید تعداد بیشتری شرکت می‌کردند.

نبود آگاهی از رشته تفسیر

شیما فراهانی، شرکت‌کننده رشته تفسیر نیز به خبرنگار ایکنا گفت: امسال چهارمین سالی است که در مسابقات قرآن اوقاف شرکت می‌کنم. به نظرم رشته تفسیر از سایر رشته‌ها بهتر است، هرچند گرایش نوجوانان و جوانان به رشته‌های آوایی است و استقبالی از رشته‌های مفاهیم، ترجمه و تفسیر نمی‌شود.

وی ادامه داد: علاقه‌ام به رشته تفسیر بسیار زیاد است، با وجود اینکه هیچگاه تاکنون رتبه‌ای کسب نکردم، اما شرکت در مسابقات ایجاد انگیزه می‌کند تا از مطالعه عمیق مفاهیم تفسیری عقب نمانم. آشنایی با نکات تربیتی قرآن در جای جای زندگی‌ام به کار آمده و اثرات مثبت آن را دیده‌ام.

فراهانی خواستار برگزاری دوره‌های آموزشی در رشته تفسیر و همچنین مسابقات متعدد در این رشته شد و افزود: عموم مردم از جایگاه و اثرگذاری رشته تفسیر در زندگی بی‌اطلاع هستند و همین باعث شده است تا این رشته اهمیت چندانی نداشته و از نظر تعداد کمترین شرکت‌کننده را داشته باشد، حتی در جوایز نیز بین این رشته با رشته‌هایی همچون قرائت تفاوت وجود دارد که این نگاه باید تغییر کند.

پرونده مرحله استانی رشته تفسیر چهل‌و‌سومین دوره مسابقات قرآن اوقاف و امور خیریه استان مرکزی بسته شد، اما پرونده مطالبات و انتظارات جامعه فعال قرآنی در رشته تفسیر همچنان باز است و می‌طلبد مسئولان و متولیان امر قرآن در ادارات آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی، تبلیغات اسلامی و اوقاف و امور خیریه با حمایت مسئولان ارشد و نمایندگان استان نگاه دیگری به این رشته داشته باشند تا در آینده‌ای نه چندان دور شاهد رشد فرهنگ قرآنی در جامعه باشیم.