بانویی از نسل بهمن / غفلت در تبیین بُعد فرهنگی انقلاب جبران شود

فعالیت سیاسی بانوان و اثرگذار بودن آنان در سرنوشت جامعه قدمتی به طول تاریخ دارد. آسیه همسر فرعون و همسران انبیای الهی هر یک در سرنوشت جامعه خود نقش‌آفرین بودند و این نقش با بعثت پیامبر(ص) سیر صعودی به خود گرفت، چنانچه نقش حضرت خدیجه(س)، حضرت زهرا(س)، حضرت زینب(س) و دیگر بانوان در صدر اسلام و دوران امامت ائمه معصومین(ع) را نمی‌توان نادیده گرفت.

در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب نیز بانوانی همچون بی‌بی مریم از بانوان بختیاری (زمان مشروطه) در دفاع از مظلومان عصر خود و مقابله با ستمکاران می‌زیستند که یادآوری نام آنان غرور را بر تن هر بانوی ایرانی می‌نشاند. پس از قوت گرفتن موج انقلاب در ایران و فشار رژیم منحوس پهلوی بر مردم فعالیت بانوان رنگ و بویی دیگر جز خانه‌داری، همسرداری و مادر بودن به خود گرفت و خیابان را محلی برای اعتراض به ظلم حاکمان جور انتخاب کردند و دوشادوش مردان به مبارزه پرداختند و بسیاری نیز در این راه شکنجه شده و یا به شهادت رسیدند.

استان مرکزی، مهد عالمان و فرهیختگانی است که همواره در طول تاریخ خوش درخشیده و کارنامه درخشانی از خود برجای گذاشتند. مبارزات مردم استان به ویژه اراک در طول تاریخ به یادگار مانده است، اما کمتر از فعالیت مبارزاتی بانوان سخن به میان آمده است. خبرگزاری ایکنا در ایام‌الله دهه فجر گفت‌وگویی با اقشار تأثیرگذار در پیروزی انقلاب انجام داده است که در این مجال تقدیم مخاطبان می‌شود.

اشرف جواهری، مشاور بانوان و خانواده نماینده ولی‌فقیه در استان مرکزی به سؤالات ایکنا این‌گونه پاسخ داد.

ایکنا ـ زمان انقلاب چند ساله بودید؟ وضعیت مبارزاتی آن زمان چگونه بود؟

دهه فجر انقلاب اسلامی سرآغاز طلوع اسلام، خاستگاه ارزش‌های اسلامی مقطع رهایی ملت ایران و بخشی از تاریخ ما است که گذشته را از آینده جدا می‌کند. انقلاب ما مبتنی بر بینش عمیق توحیدی و الهام گرفته از انقلاب عاشورای حسینی است و لازم است چهل و دومین سال پیروزی انقلاب باشکوه‌تر از سال‌های قبل برگزار شود.

زمان انقلاب 23 ساله بودم و خانواده مادری بسیار انقلابی بودند و در تظاهرات و مبارزه با رژیم شاهنشاهی شرکت فعال داشتند. جرقه‌های انقلاب اسلامی در اراک از دانشگاه و دانشجویان آغاز شد، اما رفته رفته زبانه‌های آتش این خروش به بیرون از دانشگاه رسید. فعالیت مبارزاتی علما قبل از دانشگاه شروع شده بود و مخفیانه با این فعالیت‌ها آشنا بودم. فعالیت مبارزاتی مرحوم حاج آقا میرجعفری و حاج آقا هادی خان سبحانی را، دقیق به خاطر دارم.

روزی که همه چیز علنی شد مردم از مسجد برای تظاهرات بیرون رفتند و قرار بر این بود فردای آن روز نیز بانوان به جمع آنان اضافه شوند، یادم هست دست پسر بزرگم را گرفتم و به دنبال جمعیت راه افتادم، اما به محض دیدن جمعی از ساواکی‌ها ترسیدم و مسیر حرکتی را به سمت سه راه ارامنه (شهید بهشتی) تغییر دادم. از روزهای بعد مردم ترسشان کمتر شده بود و شاهد جمعیت بیشتر تظاهرکنندگان بودیم.

خوشبختانه مردم استان مرکزی به ویژه اراک از خود کارنامه درخشان در مبارزه با رژیم شاهنشاهی برجای گذاشته‌اند. محل تجمع مبارزان مسجد و این مکان پر از اعلامیه و نوار سخنرانی حضرت امام(ره) بود. بعد از گسترش تحریکات مبارزاتی مدارس به خودی خود تعطیل شد و همین عامل فرصت خوبی را برای تظاهرات دانش‌آموزی و فعالیت آنان فراهم کرد. البته جز مسجد جنب حوزه علمیه حاج محمد ابراهیم، دیگر مساجد اراک همچون مسجد جلالی در خیابان حاج زکی(قائم مقام) غوغا کرد و افرادی همچون سردار شهید کاوه نبیری از این مسجد برخاستند.

آن روزها درب هیچ منزلی حتی ارامنه بسته نبود تا در صورت لزوم مبارزان به آنجا پناه برند. تلفن همراه نبود، اما مردم از حال هم خبر داشتند و ارتباطات بسیار نزدیک بود. قبل از انقلاب منافق و جاسوس کم بود و همه برای براندازی رژیم شاهنشاهی تلاش می‌کردند، اما بعد از انقلاب موضع منافقان مشخص شد. زمانی‌ که امام راحل فرمودند: «منافقان بدتر از کفار هستند»، آنان خانه تیمی و زیرزمینی تشکیل دادند.

 ایکنا ـ همسرتان زمان انقلاب با فعالیت مبارزاتی شما مخالف نبود؟ آیا اخطاری از سوی ساواک یا دولت به شما ابلاغ نشد؟

همسرم اگر چه دوست داشت در خانه بمانم و به فرزندان برسم، اما برای شرکت در تظاهرات مانعم نمی‌شد. گاهی نیز بچه‌ها را نگه می‌داشت تا اعلامیه‌ها را بنویسم. اعلامیه‌ها از سوی دایی‌ها به دستم می‌رسید، چون امکان چاپ با دستگاه وجود نداشت از روی آن نوشته و توزیع می‌کردیم. پس از پیروزی انقلاب در مقطع کارشناسی دانشگاه اصفهان پذیرفته شدم و باز هم فرزندان را به ایشان سپردم.

در پاسخ به این سؤال که اخطار داشتم یا خیر باید بگویم: نه هیچ وقت این اتفاق نیفتاد. فقط یکبار دولتی‌ها نامه‌ای به آدرس مادرم خطاب به پدرم نوشته بودند که در صورت تکرار و حضور در تظاهرات دستگیر خواهم شد، پدری وجود نداشت که نامه به دستش برسد، ایشان وقتی کودک بودم فوت کردند، اما اخطار دیگری نداشتم.

ایکنا ـ نقش بانوان در پیروزی انقلاب چه بود؟

فساد و تباهی دولت پهلوی، تسلط ابرقدرت‌ها بر کشور، وجود رهبری آگاهانه امام راحل، مقاومت و ایستادگی مردم، وحدت و همبستگی بین اقشار، شکوفایی ایمان و تحول در نفوس مردم، وحدت کلمه، اتکا به قرآن و عشق به شهادت، اتکا به خدا و معنوی بودن نهضت، اسلامی بودن مقصد، نترسیدن از مرگ از رموز پیروزی انقلاب است.

پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57، نتیجه جنبش خرداد سال 42 است، آن زمان زن مسلمان ایرانی همچون آتش زیر خاکستر همگام با مردان در جهاد و مبارزه با طاغوت شرکت داشت، اما با شعله‌ور شدن زمزمه انقلاب بانوان که با فعالیت‌های مخفی نقش بانوان انقلابی را بازی می کردند، فعالیت خود را با چادر مشکی بر سر، فرزند در آغوش و مشت‌های گره کرده علنی کرده به خیابان‌ها آمدند و شعار «مرگ بر شاه» سردادند. حضور بانوان نهضت انقلاب را قوت و تداوم بخشید. جملات ارزشمند امام راحل در خصوص بانوان شنیدنی است. به خاطر دارم که بانوان برای دیدار با حضرت امام در ازدحام و شلوغی به سختی می افتادند و برخی از مسئولان از امام خواسته بودند دیدار با بانوان را قطع کنند که ایشان می‌فرمایند، گمان می‌کنید سخنرانی‌های شما و اعلامیه‌های من این نهضت را به پیروزی رساند، این پیروزی مدیون بانوان بچه به بغلی است که در کوچه و خیابان علیه استبداد فریاد کشیدند.

ایکنا ـ شیرین‌ترین خاطره خود را بیان کنید؟ لحظه ورود حضرت امام کجا بودید؟

پیروزی انقلاب یکی از شیرین‌ترین خاطراتم است. حدود ساعت 5 عصر یکی از بستگانم تماس گرفت و گفت: رادیو را روشن کنید انقلاب پیروز شده است. این لحظه به حدی شیرین بود که همه اعضای خانواده یک صدا فریاد می‌زدند: «انقلاب پیروز شد». وقتی رادیو را روشن کردم شنیدم، شهید محلاتی گفتند: «مردم این صدای انقلاب اسلامی ایران است» و این پیام برای همیشه در گوشمان طنین‌انداز شد و تلخ‌ترین خاطره نیز شهادت سروقامتانی است که در دل خاک آرام گرفتند تا انقلاب بالنده و پیش رونده باشد. هرچه خاطرات تلخ و شیرین را بیشتر مرور می‌کنیم باید مقاومت را بیشتر از قبل برای خود ترسیم کنیم.

سال 57 بچه کوچک داشتم و نمی‌توانستم به تهران بروم، اما همه فامیل و بستگانم برای استقبال از امام عازم تهران شدند. به محض شنیدن خبر ورود حضرت امام راحل به میهن شیرینی گرفتیم و بین مردم تقسیم کردیم. واقعاً شادی بسیار زیادی بین مردم حاکم بود.

ایکنا ـ آیا در ترویج و تبلیغ مکتب انقلاب موفق عمل کردیم؟

پیروزی انقلاب در 22 بهمن، عید و رمز موفقیت مردم ایران است، مردم از دل جامعه برخاستند و سینه‌ خود را برای مقابله با اهریمن سپر کرده، مرگ را عاشقانه در آغوش کشیده و هر سال این عید اکبر را بهتر از سال قبل جشن می‌گیرند. بانوان که نقش‌های بی‌بدیلی در پیروزی انقلاب داشتند و با اطاعت از اوامر امام راحل انقلاب را به شکوفایی رسانده و در دوران دفاع مقدس خوش درخشیدند در انتقال این فرهنگ به نسل آینده غفلت کردند و نتوانستند آن‌طور که باید و شاید شأن انقلاب، بزرگی و دستاوردهای آن را به خوبی منتقل کنند. قطعاً بانوان جوان مکلف به جبران هستند و با استفاده مطالعه مبانی انقلاب را به فرزندان خود انتقال دهند.

ایکنا ـ ناگفته‌های انقلاب از نظر شما چیست و کادرسازی و تربیت نیروی انقلابی باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد؟

به همان اندازه که مهم است بدانیم در 40 سال گذشته بر ما چه گذشت و چه موانع سختی را پشت سر گذاردیم باید بدانیم پشت چه موانعی ماندیم، هر دوی این مؤلفه‌ها مهم است. قطعاً هیچ ملتی مثل ملت ایران نمی‌توانست از موانع عبور کند و تنها با تفکر معنوی و بسیجی می‌شد به اهداف رسید. موانعی که پشت آن ماندیم باید شناسایی کنیم تا به یاری خدا در 2 دهه آینده از آن عبور کنیم.

باید بدانیم بعد از 40 سال با وجود تفکر بسیجی در دانشگاه‌ها، با رویکرد علمی چگونه و از چه موانعی عبور کردیم و منظور ما در حوزه کادرسازی و نظام سازی چه بود. در طول 40 سال اهداف و سیاست‌های شبیه قانون اساسی را ذیل قانون اساسی نوشته و همواره نه شرقی  نه غربی را تکرار کردیم، اما برخی از دولت‌ها و یا وابستگان به آنان این شعار را به اشتباه برداشت کردند و معنی آن را انزوا و ترک با جهان گرفتند.

معنای انزوا با استقلال کاملاً متفاوت است. برخی از افراد شرافت مدارانه و آزاد بودن در تصمیم گیری در جهت حفظ حقوق و کرامت خود را نادیده گرفته و به جای اینکه از داشته‌های خود دفاع و آن را به عالم معرفی کنند به صورت پنهان یا آشکار تابع اندیشه استکبارگونه جهانی شدند و مانند سند 2030 که مقام معظم رهبری با ادله محکم آن را جنایت دانستند در برخی از نقاط اجرایی شد و بسیاری از دانش‌آموزان ناآگاهانه به دام این اندیشه افتادند.