مسیر غدیر از قربان می‌گذرد / در قربان سلامتی هدیه دهیم
عید قربان تا غدیرسکوی پرشی برای رسیدن به آرامش درونی و بیرونی است. آرامش ما در گرو آرامش جامعه است و اگر همه برای داشتن آرامش تلاش نکنیم قطعاً زندگی ما با تلاطم مواجه می‌شود. عید قربان، مقدمه رسیدن به غدیر است، باید نفس اماره را قربانی کنیم تا در مسیر غدیر قرارگیریم. به نظر می‌رسد راه غدیر از قربان می‌گذرد.
با نگاهی به تاریخ متوجه می‌شویم که قربانی کردن به داستان حضرت ابراهیم (ع) و حضرت اسماعیل (ع) بازنمی‌گردد. در قرون قبل از زندگی این دو پیامبر الهی مردم برای جلب رضایت خدایان خود دست به قربانی انسان‌ها و یا حیوانات می‌زدند. قدمت قربانی کردن به تاریخ زندگی حضرت آدم روی زمین باز می‌گردد. «قربانی فرزندان حضرت آدم (ع) که نخستین قربانی در عالم بشمار می‌رود و در آیات۳۰- ۲۷ سوره مائده تصریح شده که خلاصه شرح آن چنین است: دو پسر حضرت آدم به نام هابیل و قابیل به ترتیب شبانی (چوپانی) و کشاورزی می‌کردند و صاحب گوسفندان و آب و خاک فراوان بودند، حضرت آدم (ع) آنان را امر به قربانی درراه خدا کرد. هابیل یکی از بهترین شتران یا گوسفندان را برای قربانی در راه خدا اختصاص داد و قابیل دسته‌ای از گندم‌های پست و نامرغوب را جهت قربانی انتخاب کرد که قربانی هابیل مقبول درگاه پروردگار شد و قربانی قابیل به علت عدم اخلاص مردود گشت. قابیل به سبب قبول نشدن قربانی حسادت ورزید و آتش خشم و کینه‌اش زبانه کشید، نفس اهریمنی و شیطانی قابیل او را به کشتن برادر وادار کرد و هابیل را کشت و در دنیا و آخرت زیانکار گردید. در قرآن نیز در این خصوص به آیه 27 «مائده»: «وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِمَا وَلَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ قَالَ لَأَقْتُلَنَّكَ ۖ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ، وقتی که (هابیل و قابیل، پسران آدم) قربانی تقدیم کردند از یکی (یعنی هابیل) پذیرفته شد و از دیگری (قابیل) پذیرفته نشد» اشاره دارد».
خداوند نیز در آیه 37 «حج» از قربانی کردن (ذبح) به مصادیقی، چون تقوا تعبیر کرده و فرموده است: «لَنْ یَنالَ اللَّهَ لُحُومُها وَ لا دِماؤُها وَ لکِنْ یَنالُهُ التَّقْوى مِنْکُمْ کَذلِکَ سَخَّرَها لَکُمْ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلى ما هَداکُمْ وَ بَشِّرِ الْمُحْسِنینَ؛ هرگز [نه]گوشت‌هاى آن‌ها و نه خون‌هایشان به خدا نخواهد رسید، ولى [این]تقواى شماست که به او مىرسد. این گونه [خداوند]آن‌ها را براى شما رام کرد، تا خدا را به پاس آنکه شما را هدایت نموده به بزرگى یاد کنید، و نیکوکاران را مژده ده».
عید قربان یکی از مهم‌ترین اعیاد ما مسلمانان است و همه برای این عید ارزش و جایگاه خاصی قائل هستیم. بلی نیک می‌دانیم در این روز حضرت اسماعیل(ع) جهت ذبح به دستور خداوند متعال به قربانگاه برده می‌شود و پدر مأمور به تکلیف الهی. شاید هیچ پدری حس حضرت ابراهیم (ع) را درک نکرده باشد. چراکه ایشان در عین علاقه وافر به فرزند و تنها به جهت اطاعت از معبود خواست تا فرزند خود را قربانی کند. قطعاً در لحظه به لحظه زندگی انبیای الهی درسی نهفته است و نباید تنها به ابعاد ظاهری آن توجه کرد. در رابطه با عید سعید قربان روایات بسیاری از ائمه معصومین (ع) ذکر شده است که همگی نشان از اهمیت «عید اضحی» دارد.
تا سال‌های قبل از پیروزی انقلاب شاید عده کمی از مردم عید قربان را به قربانی کردن وسوسه‌های شیطان و هواهای نفسانی در برابر اطاعت از خدا تعبیر می‌کردند و عموم مردم اطلاعاتشان در حد قربانی کردن حاجیان در عید قربان محدود بود، اما پس از بصیرت‌افزایی و روشنگری مردم با ابعاد دیگر قربان آشنا و فلسفه مهم این سنت الهی را متوجه شدند. با گذر زمان و اتفاقات مختلف بر دایره قربانی‌های نفسانی افزوده شد.
امروز با گذر زمان و شیوع بیماری کرونا بُعد فداکاری در قربان نمود جدی‌تری پیدا می‌کند. ابراهیم خلیل‌الله (ع) فداکاری کرده و قصد ذبح کردن فرزند خود را داشت و امروز فداکاری رنگ و بوی دیگری همچون مقدم دانستن دیگران بر خود پیدا کرده است. پرستاران 17 ماه است که درس فداکاری را به احسن‌ترین وجه ممکن صرف کردند و جای هیچ سخن و گلایه‌ای نگذاشتند. نذر سلامت مفهوم پیدا کرد و به جای نذر گوسفند می‌توان سلامت بخشیدن را نذر کرد.
تک‌تک مردم جوامع بشری باید خودخواهی را قربانی سلامت بخشیدن به یکدیگر کنند، این روزها حال دنیا خوب نیست و با بی‌توجهی ما به پروتکل‌های بهداشتی رکوردها هم در کشور ما در حال شکستن است، اجازه ندهیم از دست دادن عزیران هموطن عادی شود. هنوز هم با فوت هموطنی دل انسان به درد می‌آید. کاش بنشینیم و فکر کنیم با رعایت بهداشت که امروز به کمتر از 60 درصد رسیده است دلی به خاطر از دست دادن عزیزی نشکند. عید قربان، تلنگری برروح‌هاست، باید گوشی برای شنیدن این تلنگر داشته باشیم، یک دست صدا ندارد و رعایت بهداشت فردی دردی دوا نمی‌کند. بهداشت باید عمومی و توسط همه مردم انجام شود، ما در مقابل یکدیگر تکالیفی داریم که موظف به انجام هستیم و ممکن است با سهل‌انگاری و عادی‌انگاری حق‌الناسی برگردن ما باشد.
آرامش، نیمه گمشده زندگی امروز همه ماست. ترس و واهمه از شرایط اقتصادی و به خطر افتادن سلامتی به واسطه کرونا در زندگی‌هایمان جا خوش کرده و خیال رفتن هم ندارد. عید قربان تا غدیرسکوی پرشی برای رسیدن به آرامش درونی و بیرونی است. آرامش ما در گرو آرامش جامعه است و اگر همه برای داشتن آرامش تلاش نکنیم قطعاً زندگی ما با تلاطم مواجه می‌شود. عید قربان، مقدمه رسیدن به غدیر است، باید نفس اماره را قربانی کنیم تا در مسیر غدیر قرارگیریم. به نظر می‌رسد راه غدیر از قربان می‌گذرد.
یادداشت از مریم روشن، سردبیر ایکنای مرکزی
انتهای پیام
