مسئولان، مسابقات قرآن را اسیر بروکراسی اداری نکنند

مرحله استانی چهل و پنجمین دوره مسابقات قرآن اوقاف مرکزی طبق سال‌های جمعه، 28 مرداد با حضور 266 راه‌یافته به مرحله استانی در امامزاده محمد عابد(ع) اراک برگزار شد. از ماه‌ها قبل برنامه‌ریزی برای پوشش این دوره مسابقات و قبل از آن مرحله شهرستانی در اداره کل اوقاف استان انجام شده بود و خروجی آن را در برنامه استانی شاهد بودیم. استفاده از نظر اساتید، نخبگان و مربیان قرآن به هرچه بهتر برگزار شدن این مسابقات کمک کرد و به گفته اکثر قریب به اتفاق شرکت‌کنندگان مسابقات از رشد خوبی نسبت به سال‌های قبل برخوردار بود.

پس از فراخوان ثبت‌نام مسابقات تلاش‌ها از سوی اداره امور قرآنی جهت ثبت‌نام حداکثری آغاز و تا آخرین روز پیش رفت، تا جایی‌که در آخرین آمار شاهد ثبت قطعی نام 1403 نفر رشته و 1228 نفر کدملی بودیم و این امر حاکی از رشد 70 درصدی دارد و این امر استان ما را بدون احتساب جمعیت از نظر کمّی بین 10 استان برتر کشور قرار داد.

مسابقات قرآن امسال در مرحله شهرستانی به صورت منطقه‌ای برگزار شد، البته این نوع برگزاری تجربه دوم بود با این تفاوت که استان سال گذشته به 5 منطقه تقسیم شد، اما امسال این تقسیم‌بندی به دو شهرستان رسید. حرف و حدیث در این خصوص بسیار بود و موافقان و مخالفانی داشت. کاهش تردد داوران، کم کردن هزینه‌های مسابقات، آشنایی شرکت‌کنندگان شهرستانی با یکدیگر از جمله امتیازات این شیوه برگزاری است و غیبت داوطلبان از مسابقات به دلایل مختلف که عدم آمادگی می‌تواند مهم‌ترین دلیل آن باشد نیز مهم‌ترین دلیل مخالفان.

بسیاری از متسابقان شهرستانی نگران امتیازها و راه‌یابی بودند که در این رابطه حجت‌الاسلام حسن دهقانی، رئیس اداره امور قرآنی اداره کل اوقاف استان در مصاحبه‌ای با این تیتر «مرحله شهرستانی مسابقات قرآن اوقاف استان مرکزی منطقه‌ای برگزار می‌شود» به نگرانی‌ها پایان داد. این مسابقات در روز جمعه، 24 تیر به میزبانی ساوه و 30 و 31 تیر ماه به میزبانی اراک برگزار شد و از دو شهرستان اراک و ساوه به دلیل استفاده از سهمیه میزبانی تا 5 نفر به شرط کسب حدنصاب و از هر شهرستان سه نفر اول هر رشته به شرط کسب حدنصاب به مرحله استانی راه یافتند. بدین ترتیب حقی از متسابقان شهرستانی تضییع نشد.

افتتاحیه مسابقات روز گذشته، 28 مرداد به دلیل تأخیر در ورود داوران غیربومی و شرکت‌کنندگان شهرستانی با کمی تأخیر و در ساعت 8:45 آغاز شد. در این مراسم حمیدرضا باباجانی، قاری ساوجی از سوره مبارکه «احزاب» تلاوت کرد. پس از ادای احترام به سرود جمهوری اسلامی این مراسم رسماً آغاز شد. سال گذشته گلایه عدم حضور مدیرکل اوقاف شده بود که امسال حجت‌الاسلام عبدالله واحدی، مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان از ساعت اولیه حضور متسابقان در محل برگزاری(امامزاده محمد عابد(ع)) حضور داشته و علاوه بر اینکه سخنران مراسم افتتاحیه بود، تا ظهر نیز مستمع تلاوت‌ها بود و با شرکت‌کنندگان گفت‌و‌گو کرد و دغدغه‌های آنان را بدون واسطه شنید.

طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته وسیله ایاب و ذهاب برای شهرستانی‌ها از طریق اداره اوقاف همان شهرستان در نظر گرفته شده بود و برای متسابقان اراک نیز دو سرویس در دو نوبت صبح و عصر تدارک دیده شده بود. امسال 266 نفر در رشته‌های آوایی، اذان و دعاخوانی حضور داشتند و حجم زیاد شرکت‌کنندگان امسال نسبت به سال گذشته باعث شد تا مسابقات بخش بانوان به ساعات پایانی شب برسد و این امر گلایه برخی متسابقان را به دنبال داشت؛ چراکه برخی از آنان از صبح در محل برگزاری حضور داشتند و این حضور تا عصر ادامه داشت و به گفته خودشان این انتظار  و خستگی از راندمان یا کارایی آنان می‌کاهد و پیشنهادشان این بود اگر تعداد شرکت‌کنندگان بیشتر است از دو تیم داوری استفاده شود.

ضرورت ورود خیرین به فعالیت‌های قرآنی  

نبود مکان مناسب برای برگزاری رویدادهای قرآنی به قصه پرغصه هر ساله تبدیل شده است، برگزاری مسابقات در اماکنی همچون امامزادگان خوب است، اما اگر مکانی مجزا همچون فرهنگسرا یا پردیس قرآنی ساخته می‌شود می‌توان مسابقات را شکوه و تجهیزات بهتر برگزار کرد؛ با وجود اینکه تجهیزات امامزاده محدود است و اوقاف برای برگزاری مسابقات از تمام تلاش خود استفاده کرده بود، اما مؤذنان گلایه‌هایی از سیستم صوتی داشتند. با روی کار آمدن شورای انقلابی امیدواریم فکری اساسی برای دهه‌های آینده شهر شده و ساخت مکانی مناسب در دستور کار قرار گیرد. چند سالی است که انجمن خیرین قرآنی در استان تشکیل شده است و می‌توان از این ظرفیت برای ارتقای سطح مسابقات و ساخت مرکزی قرآنی استفاده کرد.

یکی از اقدامات خوب اوقاف این بود که به پاس گرامیداشت نام و یاد مرحوم استاد حجت‌الاسلام محمدرضا شهیدی‌پور، بنری را جهت تسلیت در نظر گرفته بودند که در محل مسابقات نصب شده بود و بدین شکل یاد استاد را زنده نگه داشتند. پس از سخنرانی حجت‌الاسلام واحدی و دهقانی در مراسم افتتاحیه شرکت‌کنندگان در سالن‌های خود مستقر شدند و مسابقات توسط تیم داوری آقایان از استان مرکزی، تهران و کرج با حضور مرتضی مختاری(وقف و ابتداء)، مسعود اکبری(حسن حفظ)، احمد ابوالقاسمی(صوت)، مهدی قره‌شیخلو(تجوید)، صالح اطهری‌فر(لحن) و حمید رضایی(ترجمه مفاهیم) و نظارت محسن جمالی داوری شد. همچنین در بخش بانوان نیز دورانی از استان مرکزی و تهران حضور داشتند که اعظم تشیعی‌فرد(تجوید)، مریم سعیدی(حسن حفظ)، عائده محبی(لحن)، حوریه عقبایی(وقف و ابتداء)، زهرا بهاری(صوت)، فهیمه جفرسته(ترجمه مفاهیم) داوری را برعهده داشتند و شکوفه صباغی ناظر مسابقات از سازمان بود.

جای خالی خبرگزاری‌ها در مسابقات

مانند سال قبل و سال‌های قبل‌ترش مرحله شهرستانی چهل و پنجمین دوره مسابقات قرآن اوقاف اراک بدون حضور صدا‌و‌سیما برگزار شد، اما در مرحله استانی شاهد بودیم که تیمی از این مرکز جهت پوشش اعزام شده بود، اما همچون سال‌های قبل ایکنا تنها خبرگزاری حاضر در مسابقات بود و خبری از هیچ رسانه‌ای نبود و بازهم این رویداد مهم قرآنی در سکوت خبری برگزار شد و این امر به موضوعی تکراری تبدیل شده و بی‌توجهی به پوشش رسانه‌ای مسابقات به امری عادی تبدیل شده است، گویا پوشش اخبار حداقل یک بار در سال هنوز برای رسانه‌های مختلف اعم از مکتوب و غیرمکتوب که همیشه مطالبه‌گر هستند احساس نیاز نشده است؛ چراکه اغلب رسانه‌ها اخبار قرآنی را به دریافت یک خبر برگزاری آنهم از قول روابط عمومی خلاصه کردند. داستان تکراری است، وقتی ما اهالی رسانه حتی به پوشش اخبار در این حوزه بی‌توجهیم آیا می‌توانیم از مردم انتظار داشته باشیم در این مسیر حرکت کنند و در نهایت کاهش آسیب‌ها را شاهد باشیم.

در نظر گرفتن جایگاهی برای خبرگزاری ایکنا نشان از اهمیت این رسانه و تأثیرگذار بودن آن دارد و خوشبختانه دستگاه‌های متولی امر قرآن و سایر دستگاه‌های فرهنگی به اهمیت این رسانه پی بردند. خبرگزاری ایکنا همچون سال‌های گذشته با استقرار در محل برگزاری مسابقات توانست در مکانی شایسته با داوران، متسابقان و حاضران مسابقات به بحث و گفت‌و‌گو بپردازد که نظرات آنان را در زمان مقتضی انتشار پیدا می‌کند. حضور سینا دلشادی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، حجت‌الاسلام قاسم عبداللهی، رئیس کل سابق دادگستری استان از جمله روزنه‌های امیدی است که می‌توان امیدوار بود سال‌های آینده تعداد بیشتری از مسئولان از مسابقات بازدید کنند.

سال گذشته وجود هادی حفظ بسیار مثبت بود که امسال جای این مهم در مرحله شهرستانی و استانی خالی بود. سال گذشته این اقدام هوشمندانه از سوی اوقاف در نظر گرفته شد و از سوی فهیمه جفرسته و ابوذر کرمی دو حافظ کل که تجربه‌های ملی و بین‌المللی دارند انجام شد. رضایت متسابقان از انجام این اقدام، نشان از عملکرد مثبت داشت و ای کاش امسال نیز این اقدام صورت می‌گرفت. خانم جفرسته که داور ترجمه و مفاهیم بود به ایکنا گفت: چون سال گذشته هادی حفظ بودم متسابقان امسال نیز از من این سؤال را می‌پرسیدند و از اجرای این طرح سال‌های قبل اعلام رضایت داشتند. استقرار اورژانس، آتش‌نشانی و هلال‌احمر از جمله مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد.

امسال روزنه‌های امیدی برای رویش چهره‌های جدید قرآنی هستیم و خوشبختانه دانش‌آموزانی که از مدارس فارغ‌التحصیل شدند در مسابقات قرآن اوقاف شرکت دارند. بسیار امیدواریم برای تقویت این افراد و ارتقای سطح آنان اقدامی استانی و فرا اوقافی شکل گیرد؛ چراکه کسب رتبه‌های برتر در مسابقات کشوری و حتی بین‌المللی نفع و افتخارش برای همه دستگاه‌ها و ارگان‌ها است. تقویت انگیزه مهم‌ترین عاملی است که باید مورد توجه قرار گیرد. ازاین رو ضروری است تا اولویت‌های انگیزشی شناسایی و اعمال شود.

انتظار مستعمین

امسال با توجه به تغییر و تحولاتی که در امامزاده ایجاد شده بود از تخصیص مکانی برای کودکان صرف نظر شده بود، اما به دلیل وسعت زیاد فضای مسابقات در بخش بانوان و آقایان این فضا به دو قسمت مجزا تقسیم شده بود که متسابقان در ساعاتی استراحت کنند. امسال خوشبختانه شاهد بودیم برخی از آقایان و بانوان که برای زیارت آمده بودند تا زمان آغاز مسابقات صبر کرده بودند و وقتی از آنان سؤال شد که متسابق هستید، گفتند نه مستمعیم و دوست داریم تلاوت‌ها را بشنویم که خانم ربابه کمره‌ای، رضا فراهانی، حدیث قربانی از آن دسته هستند.

هرچند انتظارها برای حضور پیشکسوتان قرآنی از جمله اعضای مجمع قرآنیان اراک برای استماع تلاوت متسابقان بیشتر بود، اما بازهم این اتفاق نیفتاد و فقط تعدادی کمی از جامعه قرآنی از این مسابقات بازدید کردند. انتظار ما از شورای شهر با توجه به تغییر رئیس نیز بیشتر بود، وقتی رئیس قسمتی خود از بدنه جامعه قرآنی باشد ضریب انتظارها هم به همان اندازه بیشتر می‌شود. البته در کنار پیشکسوتان و اساتید از بردن نام نوجوانان حافظ و قاری همچون محمدسجاد سالاری و سیدمحمدحسین روشنایی نباید غفلت کرد؛ چراکه قاریان و حافظ نوجوان امروز، چشم و چراغ استان در سال‌های آینده هستند و برای ارتقای سطح آنان تا رسیدن به مرحله بین‌المللی باید تلاش کرد.

و بازهم نامه‌هایی که ارسال شد و کسی نیامد. هرسال روابط عمومی اداره‌کل اوقاف برای دستگاه‌ها نامه‌ای جهت حضور در مسابقات ارسال می‌کند، اما مورد استقبال قرار نمی‌گیرد. به نظر می‌رسد جایگاه قرآن آن‌قدر عظیم است و همه به این مهم واقف هستیم که خود را اسیر بروکراسی‌های اداری نکنیم. حتی می‌شد اگر نامه‌ای هم زده نمی‌شد مسئولان حاضر باشند خود را یکی از مستمعان بدانند.

به نظر می‌رسد در حوزه تبلیغات شهری در حوزه قرآن ضعیف عمل می‌شود و باید این مهم بیشتر مورد توجه دستگاه‌های مختلف باشد. پایه بنرهایی که در طول سال بوی قرآن نمی‌دهد و شاید برگزاری این رویداد قرآنی در تبلیغات شهری کمتر مورد توجه قرار بگیرد. صدا‌و‌سیمای استان و خبرگزاری ایکنا مخاطب خاص دارد و شاید تعدادی از مردم از وجود این خبرگزاری مطلع نباشند، اما تبلیغات شهری باید گسترده‌تر از این انجام شود و برای اطلاع از سطح آگاهی مردم از آن می‌توان نظرسنجی میدانی را یک هفته قبل از مسابقات انجام داد.

پرونده مرحله استانی مسابقات قرآنی اوقاف در چهل و پنجمین دوره بسته شد و بنا به تصمیم ستاد مسابقات قرار بر این است که از برگزیدگان این مرحله در اختتامیه‌ای باشکوه با حضور اساتید بین‌المللی قرآن در 5 روز اول ماه ربیع‌الاول همزمان با دهه وقف تجلیل شود. تا رسیدن به نقطه ایده‌آل فاصله داریم، اما اقدامات صورت گرفته گواه بر این است که با وجود همه کم‌و‌کاستی‌ها تلاش‌ها مضاعف می‌شود. امید است برای هرچه باشکوه‌تر برگزار شدن مسابقات اوقاف و حتی سایر دستگاه‌ها همه بسیج شوند و به مسابقات قرآن اوقاف به چشم وابسته به سازمانی خاص نگاه نکنند، چراکه موفقیت آن در مسابقات کشوری افتخاری برای استان است.

یادداشت از مریم روشن، سردبیر ایکنا مرکزی