از حضور حافظان جدید تا بومی‌سازی امتیازات طرح «ارزیابی حفاظ»

مرحله شفاهی هجدهمین دوره آزمون «ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی قرآن به حفاظ قرآن» در استان مرکزی با حضور 138 حافظ در رشته‌های حفظ 10 جزء، 20 جزء و کل به میزبانی دو شهرستان ساوه و اراک برگزار شد و نتایج پس از بررسی لازم اعلام می‌شود. خبرگزاری ایکنا از روند برگزاری این آزمون گزارش تهیه کرده است که تقدیم مخاطبان می‌شود.

هانیه بقایی، حافظ کل و داور این دوره از آزمون گفت: سطح حافظان به ویژه حفاظ ساوجی نسبت به سال‌های قبل از پیشرفت چشمگیری برخوردار بود و این مهم جای خرسندی دارد. البته این آزمون فقط حسن حفظ است و راه‌یافتگان به این مرحله در این بخش سطحی قابل قبول دارند، اما ضعف در حسن قرائت همچنان پابرجا باقی است و اقدام جدی برای رفع این ضعف با برگزاری کلاس و آموزش‌های تخصصی صورت نمی‌گیرد.

حافظ، قاری است که بدون مصحف شریف تلاوت می کند

وی در پاسخ به این پرسش که آیا لازم است کلاس آموزشی حفاظ در بخش صوت با قاریان یکی باشد یا اینکه می‌توان این کلاس را تفکیک شده برگزار کرد و حافظ نیازی به صوتی تخصصی همچون قاری ندارد، اینگونه پاسخ داد: این نگاه که فکر کنیم حافظ نیازی به صوت زیبا و تخصصی ندارد، اشتباه است و تفاوتی از لحاظ حسن قرائت بین حافظ و قاری وجود ندارد. حافظ، قاری است که بدون مصحف قرآن قرائت می‌کند.

بقایی در تکمیل سخنان خود بیان کرد: البته از نگاه بنده با توجه به اینکه حافظان با حفظ کلام وحی کاری بالاتر از قاری انجام می‌دهد باید دوره آموزشی صوت را عمیق‌تر و تخصصی‌تر طی کند و از این جهت شایسته است بین آموزش حفاظ و قاریان تفاوت‌هایی باشد؛ چراکه سنگین‌تر کار می‌کنند و پارامتر حسن حفظ در تمام لایه‌های دیگر کار تأثیر می‌گذارد و از این جهت لازم است آموزش‌ها تخصصی‌تر باشد واینکه فکر کنیم حافظ نیاز به قرائت تخصصی همچون قاری ندارد، صحیح نیست و قرآن قرائت را به همگان توصیه فرموده است و تفکیکی بین حافظ و قاری قائل نشده است.

وی با اشاره به اینکه آزمون ارزیابی حفاظ حتی سطح 5 این آزمون دارای امتیازاتی است که حافظان از آن برخوردار می‌شوند، در مورد عدم حضور و استقبال حفاظ از این طرح گفت: حضور تعداد کمی از حفاظ در این آزمون را نمی‌توان به پای عدم استقبال زد؛ چراکه آزمون هرسال برگزار می‌شود و ومانند این است که بگوییم چرا هرسال همه جوانان کنکور شرکت نمی‌کنند و نیازی هم نیست که همه شرکت کنند. حافظ شرکت کرده و پس از کسب رتبه و سطح مورد نظر آن را کنار می‌گذارد؛ از این رو لازم نیست هرسال تمام حفاظ شرکت کنند، مگر اینکه بخواهند در سطحی بالاتر از سطح کسب شده داوطلب باشند. انتظار ما از شرکت‌کنندگان در آزمون این است که هرسال چهره‌های جدید وارد شوند و خوشبختانه امسال شاهد رویش چهره‌های جدید بودیم که خوشحال‌کننده است.

ضرورت آموزش تخصصی به حفاظ

فاطمه کرمی، حافظ کل و داور این دوره از آزمون آمادگی شرکت‌کنندگان در این مرحله را عالی توصیف کرد و افزود: متأسفانه در صوت و لحن و تجوید وجود دارد که برای رفع آن باید فکری اساسی و تخصصی کرد. امروز حافظان جدید داشتیم که نشان از رشد بانوان در این بخش دارد.

وی با بیان اینکه ضعف در تجوید، صوت و لحن باعث می‌شود حفاظ در این آزمون رتبه لازم را کسب نکرده و دلسرد شوند، اضافه کرد: گاه شاهدیم برخی مربیان در دوران حفظ آموزش‌های تخصصی صوت و لحنی و تجوید را به قرآن‌آموزان آموزش نمی‌دهند و همین روش کار را برای حضور در رقابت‌های سنگین همچون اوقاف و طرح ارزیابی سخت‌تر می‌کند.

کرمی ضرورت آموزش‌های تخصصی حین حفظ را متذکر شد و ادامه داد: مربی که آموزش حفظ دارد باید این نکات را گوشزد کرده و اجازه ندهند قرآن‌آموزان بدون تلاوت قوی حفظ را ادامه دهند تا با مشکل در حسین مسابقات و آزمون‌ها مواجه نباشند.

جای خالی مرکز تلاوت قوی

ابوالفضل صفری، حافظ کل و داور این آزمون در اراک بیان کرد: افرادی که امسال در آزمون ارزیابی شرکت کردند همان حفاظ همیشگی هستند و رشد مناسبی نیز نسبت به سال‌های گذشته نداشتند. برنامه‌ریزی مدونی می‌طلبد که حفاظ وقت بیشتری برای تمرین بگذارند و ضروری است مسئولان نیز برای آنان برنامه‌ریزی داشته باشند تا شاهد رشد کمّی و کیفی شرکت‌کنندگان باشیم.

وی با بیان اینکه فقط دو یا سه مورد چهره جدید در آزمون داشتیم، اضافه کرد: متأسفانه حفاظ به دلیل عدم آمدگی از حضور در آزمون صرف‌نظر می‌کنند و بدون شک وقتی آمادگی لازم وجود نداشته باشد شرکت در آزمون شیرین و دلچسب نخواهد بود.

وی ضرورت انگیزه‌بخشی به حفاظ جهت شرکت در این آزمون را مورد توجه قرار داد و گفت: این آزمون به دلایل مختلف از جمله داشتن امتیازات ویژه یکی از مهم‌ترین آزمون‌هاست و حفاظ به دلیل نداشتن برنامه نمی‌توانند در این دوره‌ها شرکت کنند. ایجاد انگیزه برای رونق این آزمون مستلزم این است که برنامه‌ریزی از سوی مسئولان در سطح کلان، استان و شهرستان صورت گیرد.

صفری اضافه کرد: بخشی از امتیازات آزمون می‌تواند بومی‌سازی و اجرای آن را برعهده استان‌ها و شهرستان‌ها قرار داد. برای ایجاد انگیزه بیشتر می‌توان برخی از امتیازات را خارج از چارچوب بخش‌نامه‌های کلان در نظر گرفت تا استان فارغ از بخش‌نامه‌های مرکز امتیازاتی در نظر گیرد. مسئولان منتظر نباشند طبق بخش‌نامه پیش روند. همچنین جای جلسات قوی قرآنی جهت تلاوت قاریان و حافظان در سطح استان خالی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

موفقیت در آزمون ارزیابی با تمرین دور از انتظار نیست

زهرا عباسی، شرکت‌کننده رشته حفظ 10جزء سطح برگزاری آزمون مرحله کتبی و شفاهی را مطلوب توصیف کرد و افزود: با توجه به اینکه فرزند کوچک دارم، اما  کماکان حفظ را ادامه داده و با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام داده‌ام امیدوارم روزی حافظ کل شوم.

وی بیان کرد: آزمون ارزیابی باعث می‌شود تا محفوظات خود را مرور کرده و خود را از این فضا دور نکنیم. بدون شک اگر تمرین مستمر کرده و دانش خود را همواره به روز نگه داریم موفقیت در این طرح دور از انتظار و دسترسی نیست.  

برخورداری حفاظ از آمادگی نسبی

مرتضی سعیدی، حافظ کل و داور این دوره از آزمون نیز به ایکنا گفت: آزمون ارزیابی و اعطای مدرک به حفاظ، آزمونی سخت است و افرادی که به مرحله شفاهی و مراحل بعدی راه پیدا می‌کنند شرایط سختی را پشت سر گذاشتند و بدون شک از آمادگی و تسلط برخوردارند. این مدرک از معتبرترین مدارک حفظ است و کسب مدارک بالا کار راحتی نیست.

وی با بیان اینکه حافظان کل در این آزمون به 10 سؤال پاسخ می‌دهند، در صورتی که در سایر مسابقات حافظ به سه سؤال پاسخ می‌دهد، که این امر نشان از آمادگی بالای داوطلبان دارد، ادامه داد: این آزمون به عدالت بسیار نزدیک است و افرادی به مراحل بالاتر راه می‌یابند که از آمادگی بیشتر برخوردار باشند. خوشبختانه سطح آمادگی نسبتاً خوبی برخوردار بودند.

سعیدی ضرورت استعدادیابی و شناسایی افراد علاقه‌مند به حفظ را خواستار شد و افزود: با برنامه‌ریزی صورت گرفته باید حفاظ را در صحنه نگه داشت و به افزایش تعداد آنان نیز فکر کرد. متأسفانه انگیزه‌ها در حال کاهش است و کمتر شاهدیم حافظی با انگیزه کار حفظ را پیگیری کند.

این حافظ کل با ابراز تأسف از اینکه به حافظان بهای مادی و معنوی داده نمی‌شود و این امر باعث دلسردی می‌شود، ادامه داد: حمایت‌های مالی و مبالغ جوایز در حال کاهش است و این روند به کاهش جامعه آماری در حوزه قرآن منتج می‌شود؛ چراکه انگیزه کافی ندارند. متأسفانه حتی برخی سازمان‌ها به کسب رتبه‌های برتر نیروهای خود نیز بهای کافی نمی‌دهند. متولیان در گام اول باید خود در این مسیر قوی بردارند. اهدای جوایز مناسب در مسابقاتی همچون ورزشی مرسوم است و این اتفاق در حوزه قرآن رخ نمی‌دهد.

آزمون ارزیابی حفاظ؛ فرصتی برای محک زدن

اعظم قدرتی، مادر محمدصدرا امیری حافظ 13 جزء قرآن نیز به ایکنا گفت: محمدصدرا 14 ساله است و کار حفظ ر از 10 سالگی آغاز کرده است. پسرم از کلاس دوم دوره‌های تجوید را پشت سر گذاشت و از سوی مربی تشویق به حفظ شد و خوشبختانه امروز حافظ 13 جزء قرآن است.

وی با اشاره به حضور فرزندش در کرسی تلاوت امامزاده عبدالله(ع) و آمنه‌خاتون(س) اراک افزود: با توجه به اینکه فرزندم مدرسه تیزهوشان تحصیل می‌کند فرصت حضور در کلاس‌های حضوری را ندارد، اما آموزش حفظ را تلفنی دریافت کرده و این کار را با علاقه انجام می‌دهد. تنها حضورش در کرسی تلاوت امامزاده است که در ماه یک یا دوبار انجام می‌شود.

قدرتی حضور در آزمون ارزیابی حفاظ را فرصتی برای محک زدن دانش پسرش دانست و ادامه داد: بسیار علاقه دارم فرزندم حافظ کل قرآن شود. شرکت کودکان و نوجوانان در کلاس‌های قرآنی و معارفی خطر بروز آسیب‌های اجتماعی را بین آنان تاحد بسیار کاهش می‌دهد و من با این نگاه فرزندم را در کلاس قران ثبت‌نام کردم و نتایج آن را نیز شاهد بودم.

مادر محمدصدرا امیری با ابراز خرسندی از موفقیت پسرش در تحصیل، این امر را یکی از نتایج و اثرات آموزش قرآن و حفظ دانست و ادامه داد: پسرم حتی در منزل به من، خواهر و پدرش آموزش قرآن می‌دهد و خودم با آموزشی که پسرم از روی کتاب تجوید انجام می‌دهد می‌توانم قرآن را صحیح بخوانم.

ضرورت آموزش تخصصی به حفاظ در مؤسسات قرآنی

سیدعلی اکبر احمدی، حافظ کل قرآن و شرکت‌کننده در این آزمون بیان کرد: سال 97 مدرک درجه سه را گرفتم و برای گرفتن مدرک درجه 2 شرکت کردم. آزمون ارزیابی حفاظ یکی از بااهمیت‌ترین و معتبرترین آزمون‌هاست که از سوی سازمان تبلیغات اسلامی برگزار می‌شود.

وی سخت بودن آزمون ارزیابی را یکی از دلایل عدم شرکت حفاظ دانست و ادامه داد: حفاظ به خیال اینکه آزمون سخت است از شرکت خودداری می‌کنند. با توجه به تغییراتی که در آزمون سطح 3 ایجاد شده است، اخذ این مدرک کار سختی نیست و می‌تواند برای حضور در سطوح بعدی انگیزه‌ساز باشد. مهم این است که همواره با امید پیش رفته و برای موفقیت تلاش کنیم.

احمدی با بیان اینکه اخذ این مدرک امتیاز خاصی ندارد و در آزمون‌های استخدامی فقط 10 درصد اعمال امتیاز می‌شود، در خصوص مشکلات و کمبودهای موجود در حوزه آموزش نیز گفت: متأسفانه کار تخصصی حفظ با حضور مربیان متخصص در استان کمتر اتفاق افتاده و فقط چند مرکز قرآنی انجام می‌دهد. ضروری است تا مؤسسات و مراکز در این رشته تخصصی‌تر وارد شده و حافظان خود را مورد تشویق قرار دهند.

مرحله شفاهی هجدهمین دوره آزمون «ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به حفاظ قرآن» در استان مرکزی به پایان رسید باید منتظر نتایج اعلامی از سوی مرکز ماند، اما مهم این است که حفاظ تا سال آینده و آزمونی دیگر رها نشوند و این آزمون بتواند سرنخی برای ورود جدی‌تر در حوزه آموزش باشد. آموزش دغدغه اصلی تمام جوانان و نوجوانان قرآنی است و این آزمون‌ها و مسابقات می‌تواند جرقه‌ای برای خلق شکوهی در حوزه قرآن باشد.