ارزشیابی هنرمندان تعزیه؛ گامی به سوی حمایت از استعدادهای دینی

ابوالفضل صادقی‌نژاد، نماینده وزیر ارشاد و دبیر شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران کشور در گفت‌وگو با ایکنا از استان مرکزی با بیان اینکه هنر تعزیه یکی از منحصر به‌فردترین و شاخص‌ترین هنرهای ایرانی است که طی قرن‌ها تکامل یافته و هنرمندان ایرانی نقش بی‌بدیلی در شکوفایی آن ایفا کرده‌اند، گفت: تعزیه‌ به‌عنوان یک هنر جمعی که در قالب شبیه‌خوانی متبلور می‌شود، در ایام محرم و صفر، ماه مبارک رمضان و برخی مناسبت‌های شهادت اهل بیت(ع) با هدف نکوداشت و پاسداشت شهدای کربلا اجرا می‌شود.

وی افزود: مناطق مرکزی ایران، به‌ویژه استان‌هایی مانند اصفهان، کاشان، همدان، مرکزی و البرز، از دوران صفویه به بعد در تکریم شعائر دینی و توسعه هنر تعزیه پیشگام بوده‌اند. این مناطق با پیشینه‌ای غنی در فعالیت‌های تعزیه و شبیه‌خوانی، میراثی ارزشمند از این هنر دینی به یادگار گذاشته‌اند.

دبیر شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران کشور درخصوص ارزشیابی هنرمندان تعزیه اظهار کرد: هنرمندانی که در ارزشیابی شورای تخصصی به درجه یک برسند و بالای ۶۰ سال سن داشته باشند، می‌توانند به عضویت مؤسسه هنرمندان پیشکسوت درآیند و از حمایت‌های ویژه صندوق هنرمندان، از جمله خدمات مالی و رفاهی، برخوردار شوند. فرآیند ارزشیابی و معادل‌سازی مدارک ارزشیابی هنرمندان در شورای تخصصی براساس تخصص و تجربه انجام می‌شود، حتی اگر فرد فاقد تحصیلات آکادمیک باشد.

صادقی‌نژاد تأکید کرد: برخی هنرمندان ممکن است سواد دانشگاهی نداشته باشند، اما تجربه و تخصص آن‌ها در حد مدارک دانشگاهی یا حتی دکتری است. این شورا، متشکل از پنج استاد برجسته دانشگاهی، نماینده وزیر علوم، سازمان برنامه و بودجه، فرهنگستان هنر، صداوسیما و وزیر ارشاد(به‌عنوان دبیر شورا)، آثار و توانمندی‌های هنرمندان را با دقت بررسی می‌کند. لوح تقدیر صادره از این شورا معادل مدارک تحصیلی است. لوح درجه یک معادل دکتری، درجه دو معادل فوق‌لیسانس، درجه سه معادل لیسانس، درجه چهار معادل فوق‌دیپلم و درجه پنج معادل دیپلم است.

وی بیان کرد: دارندگان درجه یک می‌توانند به‌عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه فعالیت کنند و در دانشگاه تدریس کنند. شورای ارزشیابی علاوه بر ارزیابی توانمندی‌ها، نقش نظارتی نیز دارد. کارشناسان شورا نسخ تعزیه را بررسی کرده و در صورت مشاهده تحریف یا نقص، به هنرمند تذکر می‌دهند. این نظارت دقیق به حفظ اصالت و کیفیت این هنر کمک می‌کند و از تغییرات غیراصولی در متون جلوگیری می‌کند.

سوگواره تعزیه ساوه نویدبخش آینده‌ای روشن برای تعزیه در قلب ایران است

وی در ادامه درخصوص بازدید خود از سوگواره تعزیه ساوه اظهار کرد: سوگواره تعزیه ساوه، با محوریت ارزشیابی هنرمندان و گرامیداشت شهدای کربلا و جنگ تحمیلی، به صحنه‌ای برای احیای هنر اصیل تعزیه و شناسایی استعدادهای جدید تبدیل شد. این رویداد با استقبال گسترده مردم، حمایت مسئولان و نظارت شورای ارزشیابی هنرمندان، گامی بلند در راستای حفظ و ارتقای این میراث دینی برداشت.

صادقی‌نژاد با تأکید بر اینکه سوگواره تعزیه ساوه که به‌مناسبت ایام محرم و صفر و گرامیداشت شهدای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه برگزار شد، با استقبال گسترده مردم و حضور هنرمندان برجسته، به یکی از رویدادهای فرهنگی شاخص منطقه تبدیل شد، افزود: یکی از نقاط قوت این سوگواره، استفاده از داوران دانشگاهی و غیربومی بود که به حرفه‌ای‌تر شدن فرآیند ارزیابی اجراها کمک کرد. برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی برای تعزیه‌خوانان نیز فرصتی بی‌نظیر برای ارتقای مهارت‌ها و تبادل تجربیات فراهم آورد.

وی بیان کرد: تعزیه‌خوانان معمولاً فرصت تماشای اجراهای یکدیگر را ندارند، اما این سوگواره فضایی ایجاد کرد تا هنرمندان اجراهای هم‌قطاران خود را مشاهده کنند، نقد کنند و از تجربیات یکدیگر بهره‌مند شوند. این تبادل تجربه به ارتقای کیفیت اجراها و تقویت هم‌افزایی میان هنرمندان کمک کرد.

نماینده وزیر ارشاد با بیان اینکه اجرای تعزیه به زبان‌های فارسی و ترکی در این سوگواره، نشانه‌ای از توجه به فرهنگ بومی و علاقه‌مندی دوستداران سیدالشهدا(ع) بود، گفت: این تنوع زبانی، که در نوع خود کم‌نظیر است، به فراگیری و جذابیت رویداد افزود.

وی اظهار کرد: همخوانی مردم با متون نسخ تعزیه در حین اجرا، نشان‌دهنده پیوند عمیق این هنر با فرهنگ و باورهای مردم ساوه است. این همخوانی و همراهی، جلوه‌ای از عجین شدن تعزیه با هویت فرهنگی منطقه را به نمایش گذاشت. حمایت رسانه‌ای و برگزاری در فضای باز و حمایت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و شهرستان ساوه، نقش کلیدی در موفقیت این سوگواره ایفا کرد.

دبیر شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران کشور گفت: برگزاری مراسم در فضای باز یک روستا، به‌جای سالن‌های بسته، فضایی صمیمی و مردمی ایجاد کرد که اقدامی ارزشمند و بی‌نظیر بود. این انتخاب نه‌تنها دسترسی مردم به رویداد را تسهیل کرد، بلکه حال‌وهوای سنتی و معنوی تعزیه را تقویت کرد. رسانه‌ها نیز با تبلیغات گسترده، به معرفی این هنر دینی و جذب مخاطبان جدید کمک کردند.

صادقی‌نژاد با اشاره به دیدار خود با امام‌ جمعه و فرماندار ساوه، بر عزم جدی مسئولان برای پویایی هنر تعزیه تأکید کرد و افزود: سوگواره ساوه فرصتی برای استعدادیابی و ارزشیابی هنرمندان است تا از مزایایی نظیر بیمه تکمیلی و طرح تکریم بهره‌مند شوند.

وی افزود: تداوم پشتیبانی مردم و مسئولان می‌تواند سوگواره تعزیه ساوه را به یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های هنری کشور تبدیل کند. این رویداد نشان‌دهنده عزم مدیریت فرهنگی ساوه برای بالفعل کردن ظرفیت‌های هنری و تقویت هویت دینی و فرهنگی منطقه است.

دبیر شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران کشور با بیان اینکه این سوگواره نه‌تنها بستری برای شناسایی استعدادهای جدید فراهم کرد، بلکه راه را برای حمایت مادی و معنوی از تعزیه‌خوانان هموار کرد، افزود: این رویداد با تلفیق سنت و نوآوری، حمایت مردمی و رسمی و نظارت دقیق شورای ارزشیابی، الگویی موفق برای تقویت هنرهای دینی در ایران ارائه داد و نویدبخش آینده‌ای روشن برای تعزیه در قلب ایران است.

وی با بیان اینکه این فرآیند نظارتی در ارزیابی هنرمندان نیز تأثیرگذار است و به ارتقای استانداردهای تعزیه کمک می‌کند، به وجود هنرمندان بااستعداد بالای ۶۰ سال در ساوه که از مزایای شورای ارزشیابی بی‌اطلاع هستند، اشاره کرد و از آن‌ها دعوت کرد تا با ارائه تقاضا و بارگذاری مستندات در سامانه شورا، از فرصت‌های موجود بهره‌مند شوند.

یادآور می‌شود، سوگواره تعزیه ساوه که از 28  تیرماه در روستای الوسجرد این شهرستان آغاز شده بود، شامگاه گذشته، چهارم مردادماه به کار خود پایان داد.