مشاوران، راهنمای واقفان حین تنظیم وقف‌نامه باشند

مرتضی مختاری، مدرس دانشگاه و پیشکسوت قرآنی، در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، با ابراز تأسف از اینکه بهره‌مندی از وقف قرآنی در سطح کشور و استان اندک و بسیار ناچیز است، گفت: پررنگ بودن اقبال واقفان به موضوعات اهل‌بیتی(ع) و معارفی باعث شده است که از وقف‌های قرآنی استقبال نشود.

وی ادامه داد: واقفان از دیرزمان تاکنون ارتباط عاطفی را با روضه، مساجد و تکایا، محرم، صفر و دیگر محورهای دینی برقرار کردند و همین امر باعث شده این مهم بین واقفان به سنت دیرینه تبدیل شود، اما امروز با گذر زمان و بروز تحولات اجتماعی و نیازهای موجود در حوزه قرآن به موقوفه‌های بیشتری از نظر مکان، درآمد و ... در این حوزه نیاز داریم.

مختاری اضافه کرد: به‌طور مثال برخی از واقفان منزلی را برای عزاداری حضرت اباعبدالله(ع) در ماه محرم و صفر وقف کردند، در واقع این مکان در طول سال 10 ماه بلااستفاده است، بهره‌برداری در ماه‌هایی به جز نیت واقف از این موقوفه‌ها مستلزم تبیین است و می‌توان برای استفاده از این اماکن مطابق با حکم شرعی، فقهی و حقوقی عمل کرد.

تأثیر جلسات خانگی قرآن در توسعه وقف قرآنی

وی ضرورت ورود رسانه، جامعه روحانیت، اساتید حوزه و دانشگاه و آموزش و پرورش در راستای تبیین و توسعه وقف‌های قرآنی را مورد توجه قرار داد و افزود: متأسفانه تبیین وقف قرآنی از سوی رسانه و دیگران مورد غفلت قرار گرفته است. از سوی دیگر شاید جلسات روضه و عزاداری اباعبدالله(ع) به انگیزه‌های مختلف پررنگ‌تر و خودجوش‌تر از فعالیت‌های قرآنی برگزار شده است و این مهم عامل روحی و روانی شده که واقفان بدین سمت گرایش بیشتری داشته باشند.

این مدرس دانشگاه با اشاره به اهمیت برگزاری جلسات خانگی قرآنی و محافل انس با قرآن در مساجد، اظهار کرد: توسعه وقف‌های قرآنی مستلزم آن است که قرآن و مفاهیم آسمانی آن به بطن جامعه و خانواده‌ها وارد شود، بدون تردید اگر آیات و آموزه‌های الهی بین خانواده‌ها گسترش پیدا کند، می‌توان امیدوار بود وقف‌های قرآنی با نیات متعدد نیز افزایش یابد.

مختاری تبیین و روشنگری مردم از سوی سازمان اوقاف و امور خیریه را خواستار شد و افزود: پرداختن رسانه‌ها به موضوع وقف از جمله وقف قرآنی لازم است، اما کافی نیست؛ چراکه رسانه‌ها مخاطب خاص دارند و ممکن است همه مردم از طریق رسانه با وقف قرآنی و نیازهای موجود در این رابطه آشنا نشوند؛ از این رو لازم است تشویق و معرفی واقفان به ویژه واقفان قرآنی از سوی اوقاف به انگیزه‌های مختلف در دستور کار قرار گیرد.

وی راه‌اندازی واحد روشنگری و تبیین واقفان با استفاده از کارشناسان آموزش دیده را مورد تأکید قرار داد و گفت: مشاوران آموزش دیده می‌توانند عهده‌دار راهنمایی واقفان حین تنظیم وقف‌نامه باشند. شاهدیم واقفان با انواع وقف آشنا نیستند و متأسفانه اطلاع‌رسانی هم از سوی رسانه‌ها صورت نمی‌گیرد؛ از این رو اوقاف باید خود دست به کار شده و نسبت به راهنمایی واقفان و نیازهای جامعه اقدامی انجام دهد، هرچند افرادی برای اینکار در نظر گرفته شده‌اند، اما کارشناس باید مهارت کافی برای اقناع واقف را داشته باشد.

راه‌اندازی نهضت تبیین وقف‌های قرآنی

مختاری ادامه داد: اگر قرار باشد نهضت روشنگری و تبیین وقف قرآنی صورت گیرد باید بگویم وارد کار بسیار سخت و طاقت‌فرسایی شده‌ایم؛ چراکه برخی از واقفان براین باورند که ورود به دیگر بخش‌های وقف ممکن است به کمرنگ کردن هیئت‌های مذهبی، مراسم روضه‌خوانی و عزاداری امام حسین(ع) منتج شود و به همین دلیل جرئت و جسارت لازم برای ورود به دیگر حوزه‌های وقف همچون قرآن را ندارند. اگر بپذیریم قرآن ثقل‌اکبر و اهل‌بیت(ع) ثقل‌اصغر هستند، متوجه می‌شویم به نوعی اولویت با وقف‌های قرآنی است و ظهور و بروز وقف‌های قرآنی همچون وقف‌های معارفی و اهل‌بیتی(ع) برای واقفان ملموس‌تر می‌شود؛ لذا با توجه به نیاز جامعه بسیار ضروری است که وقف‌های قرآنی را تقویت کنیم.

وی با بیان اینکه وقف‌های قرآنی که از سوی بزرگان وقف انجام شده است باید معرفی و به عنوان الگو برای واقفان و سایر مردم مطرح شود، اضافه کرد: محققان و پژوهشگران حوزه وقف رسالت سنگینی بردوش دارند، می‌توان با اسناد در اختیار مطالعه کرد که آیا افرادی همچون آقا محسن عراقی، پدر وقف استان مرکزی در وقف قرآنی وارد شده‌اند یا خیر، اگر وارد شده‌اند به عنوان سرفصل به جامعه عرضه شود.

مختاری با اشاره به تفاوت تغییر نگاه واقفان امروز نسبت به واقفان دهه‌های قبل، گفت: واقف دهه 50 و ماقبل آن نگاهش به قرآن فقط ختم قرآن خانگی و قرائت این مصحف شریف سرمزارش بوده است، اما در 4 دهه بعد از انقلاب تغییر نگاه به حوزه قرآن و وقف‌های این حوزه نیز بسیار تغییر کرده است و که این تغییر نگاه و احساس نیاز باید جدی گرفته شود.

ضرورت استفاده از اماکن وقفی بلااستفاده

وی با تأکید براینکه در حوزه وقف به ویژه استفاده از اماکنی که بلااستفاده در زمان‌های طولانی در طول سال هستند باید تغییر و تحولی از نظر قانونی، فقهی و حقوقی به طوری‌که به اصل وقف و نیت واقف لطمه‌ای وارد نکند، صورت گیرد، اظهار کرد: باید موانع موجود را برطرف کرد و این مهم باید با دقت و ظرافت انجام شود تا اصل وقف خدشه‌دار نشود. انجام این امور اقدامات ستادی است که باید از سوی سازمان اوقاف پیگیری شود.

مختاری مانع‌زدایی در بخش‌های مختلف از جمله صنعت، مباحث کشاورزی و ... را از مطالبات مقام معظم رهبری برشمرد و اضافه کرد: رفع موانع فقط به حوزه صنعت ختم نمی‌شود و این مهم باید در حوزه‌های فرهنگی و قرآنی نیز مدنظر باشد، بیش از 4 دهه از انقلاب می‌گذرد، اما توان نداشتیم چند مرکز خوب قرآنی در شهر اراک از محل موقوفات قرآنی احداث کنیم. توسعه وقف‌های قرآنی باید گره‌گشا و به نفع همه مردم باشد.