علل پیروزی و انحطاط جوامع در کلام امیرالمؤمنین(ع)
حبیب‌الله صابری‌نسب، پژوهشگر نهج‌البلاغه با اشاره به علل پیروزی و شکست جوامع، اتحاد و وحدت را رمز پیروزی و اختلاف و پراکندگی را از علل انحطاط بیان کرد.
حبیب‌الله صابری‌نسب، پژوهشگر نهج‌البلاغه و مدرس دانشگاه، در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، در خصوص علل پیروزی و شکست جامعه در کلام حضرت امیرالمؤمنین(ع)، بیان کرد: این امام همام در کتاب شریف نهج‌البلاغه، به علل موفقیت و پیروزی و شکست و انحطاط جوامع در طول تاریخ اشاره فرمودند که اگر این مبانی مورد توجه باشد هیچ‌گاه اجتماعی دچار ضعف و شکست نخواهد شد.
وی ضرورت عبرت‌آموزی از تاریخ گذشته و انسان‌های پیشین را متذکر شد و افزود: بدون شک اگر از عبرت‌های اجداد و نیاکان درس گرفته و این شاخصه‌ها را در زندگی به‌کار بگیریم سبک زندگی ما و روش آن، به‌طور مطلوب، جایگزین روش‌های نادرست می‌شود. حضرت امیر(ع) در فرازی از خطبه 166 آورده است: «أَيُّهَا النَّاسُ، لَوْ لَمْ تَتَخَاذَلُوا عَنْ نَصْرِ الْحَقِّ، وَ لَمْ تَهِنُوا عَنْ تَوْهِينِ الْبَاطِلِ، لَمْ يَطْمَعْ فِيكُمْ مَنْ لَيْسَ مِثْلَكُمْ وَ لَمْ يَقْوَ مَنْ قَوِيَ عَلَيْكُمْ، اى مردم! اگر از يارى حق باز نمى‌نشستيد و در خوار ساختن باطل سستى نمى‌ورزيديد، كسانى كه همپايه شما نبودند، در شما طمع نمى‌كردند و مدّعيان نيرومندى، بر شما سرورى نمى‌يافتند».
بیشتر بخوانید:
- نویسندگان در انتقال نصایح نهج‌البلاغه دست به قلم شوند
- دوراندیشی در کلام حضرت علی(ع)
- چگونگی مهارت نفس از نگاه حضرت علی(ع)
صابری‌نسب با بیان اینکه کلام نورانی ایشان در همه ادوار تاریخ باید مورد توجه باشد و تحقق این کلام امروز در جامعه تجسم عینی پیدا کرده است، ادامه داد: دشمنی دشمنان با اسلام و قرآن مطلب تازه نیست؛ چراکه این دشمنی از صدر اسلام شروع شده و با انواع مختلف در طول تاریخ ادامه داشته است. به‌گونه‌ای که امروز با پیشرفت تکنولوژی و علوم فناوری با شکلی دیگر از دشمنی مواجه هستیم.
وی در ادامه به فرازی از خطبه 192 اشاره و اضافه کرد: حضرت امیر(ع) در این خطبه به اتحاد و وحدت بین مسلمانان و جوامع اسلامی تأکید دارند و آورده‌اند: «فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانُوا حَيْثُ كَانَتِ الْأَمْلَاءُ مُجْتَمِعَةً، وَ الْأَهْوَاءُ مُؤْتَلِفَةً، وَ الْقُلُوبُ مُعْتَدِلَةً، وَ الْأَيْدِي مُتَرَادِفَةً، وَ السُّيُوفُ مُتَنَاصِرَةً، وَ الْبَصَائِرُ نَافِذَةً، وَ الْعَزَائِمُ وَاحِدَةً؟! أَلَمْ يَكُونُوا أَرْبَاباً فِي أَقْطَارِ الْأَرَضِينَ، وَ مُلُوكاً عَلَى رِقَابِ الْعَالَمِينَ». با محور قرار دادن این منویات درمی‌یابیم که تنها عامل یا مهم‌ترین عامل پیروزی اتحادست و رمز عبور از تمام گسست‌‌ها و شکست‌هاست. بدون شک اگر اتفاق نظر در همه ابعاد و ارکان از جمله برنامه‌ریزی‌ها، تصمیم‌ها، عملکردها و غیره صورت گیرد، قطعاً شاهد پیروزی‌های بیشتر خواهیم بود.
این مدرس دانشگاه به فرازی دیگر از همین خطبه که می‌فرماید: «فَانْظُرُوا إِلَى مَا صَارُوا إِلَيْهِ فِي آخِرِ أُمُورِهِمْ، حِينَ وَقَعَتِ الْفُرْقَةُ، وَ تَشَتَّتَتِ الْأُلْفَةُ، وَ اخْتَلَفَتِ الْكَلِمَةُ وَ الْأَفْئِدَةُ، وَ تَشَعَّبُوا مُخْتَلِفِينَ، وَ تَفَرَّقُوا مُتَحَارِبِينَ، قَدْ خَلَعَ اللهُ عَنْهُمْ لِبَاسَ كَرَامَتِهِ، وَ سَلَبَهُمْ غَضَارَةَ نِعْمَتِهِ، وَ بَقِيَ قَصَصُ أَخْبَارِهِمْ فِيكُمْ عِبَرةً لِلْمُعْتَبِرِينَ، آرى! هنگامى كه نيروهاى يک ملت در مسير اختلاف گام بردارند، الفت و محبّت به پراكندگى و عداوت تبديل شود و آتش اختلافِ كلمه و تفرّقِ افكار از ميان آنها زبانه كشد، به جاى اينكه با دشمنى كه قصد نابودى آنها را دارد بجنگند، به جنگ با خود مى‌پردازند و نيروهايشان در اين راه به هدر مى‌رود. خداوند نيز دست مرحمتش را از سر آنها برمى‌دارد و لباس ذلّت بر اندامشان مى‌پوشاند» استناد کرد.
صابری‌نسب در ادامه توضیحات خود در این بخش گفت: انسان باهوش و جوامعی که قصد پیشرفت داشته باشند از کلام بزرگان درس گرفته و خود تجربه نمی‌کند؛ زیرا قوم‌هایی مانند بنی‌اسرائیل و سایر قصص قرآنی را داریم که به‌دنبال پیروزی‌های متعدد دچار غرور و پس از آن دچار اختلاف و پراکندگی شدند که همین پراکندگی و دوری از وحدت باعث شد تا سرنوشت آنان طوری دیگر رقم خورد و به سمت انحطاط هدایت شود. تاریخ از این‌گونه تجارب بسیار دارد که باید مورد توجه همه انسان‌ها به‌ویژه مسلمانان قرار گیرد.
وی افزود: خوشبختانه انقلاب اسلامی جلوه‌ای دیگر از موفقیت و پیروزی را به رهبری امام راحل رقم زد و بار دیگر ثابت کرد با اتحاد و یکرنگی می‌توان طرحی نو آفرید. پس از گذشت 43 سال نور امید در دل مردم همچنان زنده است و روزنه‌ها هیچ‌گاه خاموش نخواهد شد. مردم ایران ثابت کردند که با تاریکی نمی‌توان جامعه را اداره کرد و جامعه مسلمان نیاز به قوانین و مقررات قرآنی دارد که با وضع این قوانین می‌توان تحولات بسیار آفرید. جوامع اسلامی باید حالت تهاجمی در برابر دشمن به خود گرفته و از حالت انفعالی خارج شوند؛ چراکه وقت، وقت تقابل است و دفاع در برابر هجمه آنان کاری از پیش نخواهد برد.
این مدرس دانشگاه به جوانان دانشگاهی و نوجوانان محصل در مدارس توصیه کرد و گفت: دست از یاری حق برنداشته، در تضعیف باطل سستی نورزند و با بی‌تفاوتی اجازه ندهند دشمنان چشم طمع به کشورمان را در سر بپرورانند تا جامعه صبغه و رنگ الهی به خود گرفته و در مسیر رشد و تعالی حرکت کند.
انتهای پیام
