راه‌های مبارزه با فتنه از منظر امیرالمؤمنین(ع)

حبیب‌الله صابری‌نسب، مدرس دانشگاه و پژوهشگر نهج‌البلاغه، در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، ضرورت شناسایی فتنه‌های زمانه را به نوجوانان و جوانان توصیه کرد و افزود: دشمنان از همان صدر اسلام درصدد دور نگه داشتن جوانان از مبانی اعتقادی بودند و این امر فقط به قرن حاضر و دشمنی جوامع استکباری محدود نمی‌شود.

وی با تأکید براینکه فتنه‌ها در دوران مختلف انواع گوناگون داشته و وظیفه اساتید دانشگاه و حوزه روشنفکری و هدایت نوجوانان و جوانان در مسیر قرب اللهی است، ادامه داد: دشمن سال‌هاست که از جنگ نرم برای دور نگه داشتن نیروی انسانی فعال در جوامع اسلامی استفاده کرده و با راه‌اندازی هجمه‌های فرهنگی و اعتقادی سعی دارد به اهداف خود برسد؛ از این رو تکلیف ما در شرایط فعلی سخت‌تر از گذشته است و نباید از وظایف محول شده شانه خالی کنیم.

صابری‌نسب ضرورت هوشیاری در فتنه‌ها را یادآور شد و با اشاره به اینکه تمام قیام‌ها برای براندازی باطل نیست، گفت: جوانان انقلابی در سال‌های قبل از انقلاب قیام کرده و با راهنمایی و رهبری امام راحل به پیروزی رسیدند، اما گاه قیام‌ها برای براندازی باطلی در جهت جایگزینی باطلی دیگرست، از این دست نمونه‌ها کم نداریم و می‌توان به قیام ابومسلم اشاره کرد، او علیه بنی‌امیه قیام کرد و بنی‌عباس را جایگزین کرد. مسلمانان و افرادی که جریان حق را دنبال می‌کنند در چنین شرایطی باید از این دو جریان کناره‌گیری کرده و خود را درگیر جریانات ایجاد شده نکنند.

دلیل گوشه‌نشینی ائمه اطهار(ع)

وی در ادامه به فضیلت عزلت و گوشه‌نشینی ائمه اطهار علیهم السلام اشاره کرد و افزود: حضرت علی (ع) در غررالحکم فرمودند: «گوشه‌گیری برترین خصلت افراد باهوش و زیرک است». ایشان در حدیثی دیگر فرمودند: «سلامت دین انسان در کناره گیری از مردم است». همچنین امام صادق (ع) در پاسخ به سئوالی که از ایشان پرسیدند چرا گوشه‌گیری را انتخاب کرده است، می‌خوانیم: «زمانه فاسد شده و برادران تغییر روش داده‌اند به همین دلیل آرامش دل را در تنهایی یافتم».

صابری‌نسب به نامه ۵۳ نهج‌البلاغه اشاره و ادامه داد: حضرت علی (ع) در نامه‌ای به امام حسن مجتبی علیه‌السلام به نکات بسیار کلیدی و کاربردی در زمینه‌های مختلف اشاره فرمودند که امروز حرکت در آن مسیر انسان را از گزند بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات روحی و روانی نجات می‌دهد. اگر دل‌ها مملو از عشق به خداوند متعال باشد بارقه‌های امید در دل او جوانه زده و مسیر هدایت هموار خواهد شد.

این مدرس دانشگاه به راهکارهای مبارزه با فتنه‌های اجتماعی با در نظرگرفتن آیات الهی و روایات اشاره و ادامه داد: فتنه‌های اجتماعی آثار زیان‌باری به همراه دارند؛ از این رو باید از بروز این حوادث ممانعت کرد. تبیین راهکارهایی همان بازگشت به معارف الهی و اهل‌بیتی انسان‌ها را از آسیب در امان نگه می‌دارد. راهکارها باید به بهترین شکل ممکن از قرآن و نهج‌البلاغه استخراج و در اختیار قشر نوجوان و جوان قرار گیرد.

بی‌تفاوتی به فتنه کمک به فتنه‌گران است

صابری‌نسب تصریح کرد: حضرت علی (ع) در نامه‌ها، خطبه‌ها و حکمت‌ها به جزئی‌ترین مسائل روز زندگی فردی و اجتماعی اشاره کرده است، دشمن در همه حال برای از بین بردن اسلام ناب محمدی برنامه‌ریزی کرده و آرام نخواهد نشست و در چنین شرایطی تکلیف مشخص است. ایشان وظایف ما را در زمان فتنه بیان فرموده‌اند که از آن جمله می‌توان پیروی محض از ولی‌فقیه، ولایت‌مداری و حمایت از رهبری دانا و خردمند اشاره کرد. کنار کشیدن در ایام فتنه و بی‌تفاوتی نسبت به این مهم نوعی کمک به فتنه‌گران محسوب می‌شود؛ از این رو در بروز جریانات فتنه باید هوشیار عمل کرد و بی‌تفاوت نبود. از سوی دیگر حضور به‌موقع و به‌هنگام در میدان از دیگر وظایف افراد هنگام فتنه است که باید مورد توجه قرار دهند. در زمان کنونی تبعیت از فرمایشات مقام معظم رهبری ما را از ورود به جریانات فتنه مصون نگه می‌دارد.

وی به بخش‌هایی از خطبه 5 نهج‌البلاغه معروف به خطبه «سقیفه»: «أَیُّهَا النَّاسُ شُقُّوا أَمْوَاجَ الْفِتَنِ بِسُفُنِ النَّجَاةِ وَ عَرِّجُوا عَنْ طَرِیقِ الْمُنَافَرَةِ وَ ضَعُوا تِیجَانَ الْمُفَاخَرَةِ أَفْلَحَ مَنْ نَهَضَ بِجَنَاحٍ أَوِ اسْتَسْلَمَ فَأَرَاحَ هَذَا مَاءٌ آجِنٌ وَ لُقْمَةٌ یَغَصُّ بِهَا آکِلُهَا وَ مُجْتَنِی الثَّمَرَةِ لِغَیْرِ وَقْتِ إِینَاعِهَا کَالزَّارِعِ بِغَیْرِ أَرْضِهِ ، ای مردم، امواج فتنه ها را با کشتی های نجات  درهم بشکنید، و از راه اختلاف و پراکندگی بپرهیزید، و تاج‌های فخر و برتری جویی را بر زمین نهید، رستگار شد آن کس که با یاران به پاخاست، یا کناره‌گیری نمود و مردم را آسوده گذاشت. این گونه زمامداری ، چون آبی بد مزه، و لقمه ای گلوگیر است، و آن کس که میوه را کال و نارس بچیند، مانند کشاورزی است که در زمین دیگری بکارد» استناد کرد و افزود: در این خطبه به راه‌های پرهیز و رهایی از فتنه اشاره شده است. نوجوانان و جوانان امروز با ابعاد، زوایا و انواع فتنه آشنا نیستند و مسئولان فرهنگی و اجتماعی و همچنین جامعه قرآنی در این راستا تکلیفی خطیر بردوش دارند.

صابری‌نسب در تکمیل سخنان خود گفت: نهج‌البلاغه شریف بهترین منبع برای دریافت راهکارهای نجات از گرداب فتنه است، به شرط آنکه مبانی آن به درستی در اختیار جوانان و نوجوانان قرار گیرد. پیشه کردن تقوا، تمسک به قرآن و اهل‌بیت(ع) از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی است که باید به در این راستا توجه کرد. البته در حوزه اخلاقی و رفتاری نیز باید به شاخصه‌هایی همچون پرهیز از غرور و جاه‌طلبی، فخر و خود برتربینی، پرهیز از حرام، کینه‌توزی، ثابت‌قدم بودن در مبانی اعتقادی، حفظ وحدت و پیروی از قوانین الهی، دور بودن از صف فتنه‌گران و افراد شیطان‌صفت توجه کرد.

این مدرس دانشگاه در پایان با بیان این مطلب که دشمن برای رسیدن به اهداف خود از افراد غفلت‌زده استفاده می‌کند، اظهار کرد: ماهیت، درک و شناخت عوامل فتنه به خنثی شدن آن بسیار کمک می‌کند. بهره‌مندی از شیوه رفتاری حضرت علی(ع) و مطالعه نهج‌البلاغه شریف به افزایش سطح آگاهی ما از انواع فتنه و در نهایت مهار آن منتج خواهد شد. راهبردهای مواجهه فرهنگی با فتنه از نگاه امیرالمؤمنین(ع) در زمان حال ضروری است.