اهمیت توجه به ابعاد عاطفی و درونی در تربیت علمی و عملی
حبیب‌الله صابری‌نسب، پژوهشگر نهج‌البلاغه و مدرس دانشگاه معتقدست برای تربیت علمی و عملی باید ابعاد به ابعاد عاطفی، درونی‌ها انسان‌ها و تفاوت شخصیت‌های آنان توجه کرد، کودکان و نوجوانان دارای شخصیت‌های مختلفی هستند که برای برخورد و مواجهه با آنان باید رعایت کرد.
حبیب‌الله صابری‌نسب، پژوهشگر نهج‌البلاغه و مدرس دانشگاه، در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، آموزش، تعلیم و تربیت را از ارکان مشترک ادیان الهی دانست و اظهار کرد: تربیت درست برای رسیدن به اهداف و ارزش‌های اجتماع از جمله مؤلفه‌هایی است که برای تمام جوامع حائز اهمیت است و هر یک برای تحقق و تبیین اهداف راهکارهایی را برای تربیت نیروی انسانی لحاظ می‌کنند.
وی با بیان این مطلب که تربیت دینی و قرآنی از جمله شاخصه‌هایی است که دین مبین اسلام به آن اهتمام ویژه دارد، اظهار کرد: امروز آموزش و پرورش از رسالت خطیری در این حوزه برخوردارست. در زمانیکه دشمن برای کودکان و نوجوانان ما طرح‌های حساب‌شده و برنامه‌ریزی شده دارد، ضروری است تا ما نیز آرام ننشسته و برای حفظ سرمایه‌های نظام برنامه‌ریزی کنیم.
بیشتر بخوانید:
- دوراندیشی در کلام حضرت علی(ع)
- چگونگی مهارت نفس از نگاه حضرت علی(ع)
- چگونگی کنترل زبان از نگاه نهج‌البلاغه
- نسخه حضرت علی(ع) برای خانه تکانی دل
صابری‌نسب با اشاره به اینکه در حوزه تعلیم و تربیت دینی روایات بسیار وارد شده است و ماجرای سوادآموزی مسلمانان توسط اسرای صدر اسلام از داستان‌های مشهور در حوزه آموزش ست، اضافه کرد: راهکارهای علمی و عملی تربیت کودکان و نوجوانان باید براساس دیدگاه‌های مبانی اسلامی، روایی و قرآنی باشد. بدون تردید از آنجایی که نهج‌البلاغه پس از قرآن کریم مهم‌ترین کتاب شیعیان است در خصوص ارائه راهکارها و شیوه‌های تربیتی نیز به مواردی اشاره کرده است.
ضرورت تعریف تربیت علمی و عملی در ابعاد عاطفی و درونی
وی با تأکید براینکه برای تربیت علمی و عملی باید ابعاد به ابعاد عاطفی، درونی‌ها انسان‌ها و تفاوت شخصیت‌های آنان توجه کرد، تصریح کرد: کودکان و نوجوانان دارای شخصیت‌های مختلفی هستند که برای برخورد و مواجهه با آنان باید رعایت کرد. الگوبرداری، پیشگیری، محبت، تشویق، تنبیه، بصیرت‌افزایی و گذشت از جمله مواردی است در تعلیم و تربیت باید مورد توجه واقع شود.
به گفته صابری‌نسب تربیت جوانانی متعهد و متخصص فقط با آموزش مبانی علمی به دست نخواهد آمد. تربیت می‌تواند حاصل تمام عناصر و جاذبه‌های معنوی و مادی باشد. برای داشتن جوانانی کاربلد و ایمانی باید دو بعد فردی و اجتماعی مدنظر قرار گیرد؛ چراکه برنامه‌ریزی تک‌بعدی ما را به اهداف نخواهد رساند. برای برنامه‌ریزی دست باید مبانی دینی از جمله بیانات ارزشمند و گهربار امام علی(ع) در نهج‌البلاغه را مورد توجه و الگو قرار داد.
این پژوهشگر نهج‌البلاغه به حدیثی از مولا علی(ع) که فرمودند: «شَیْئانِ لایَعْرِفُ فَضْلَهُما اِلّا مَنْ فَقَدَهمُا؛ اَلشبَّابُ وَالْعافِیةُ، دو چیز است که قدر و قیمتشان را نمی‌شناسند مگر کسی که آن را دو را از دست داده باشند، یکی جوانی و دیگری تندرستی و عافیت است». (غررالحکم صفحه 449) استناد کرد و افزود: از این حدیث این‌طور برداشت می‌شود که جوانی، نعمتی تکرار ناشدنی است و باید از این فرصت نهایت بهره را برد، اما جوانان که در اوج قدرت قرار دارند از آثار و برکات این دوره از زندگی بی‌اطلاع یا کم‌‌اطلاع هستند و بیشتر مواقع قدر خود و موقعیت‌هایشان را نمی‌دانند.
موعظه درست و تذکر به‌جا از دیگر مواردی است که صابری‌نسب در روش تعلیم و تربیت به آن اشاره کرد و افزود: انسان برای عبور از آسیب‌ها و انتخاب مسیر درست نیاز به پندهای حسنه دارد و اگر به پند اساتید و بزرگان دینی توجه نکند، بدون شک رو به گمراهی خواهد رفت. حضرت علی(ع) نیز در حدیثی فرمودند: «المَواعِظُ صَقالُ النُّفوسِ، و جَلاءُ القُلوبِ، موعظه، جلا دهنده قلب‌ها و روشنی بخش جان‌‌هاست».
معرفی الگو متناسب با نیاز فطری
وی به فرازی از خطبه 110 نهج‌البلاغه: «وَ اقْتَدُوا بِهَدْيِ نَبِيِّكُمْ فَإِنَّهُ أَفْضَلُ الْهَدْيِ، وَ اسْتَنُّوا بِسُنَّتِهِ فَإِنَّهَا أَهْدَى السُّنَنِ، به سیرت پیامبرتان اقتدا کنید که برترین سیرت است و به سنّت او باشید که هدایت کننده‌ترین سنت‌هاست» اشاره کرد و ادامه داد: بررسی و پژوهش روش‌های تربیتی از نگاه اسلام اهمیت بسیار دارد و الگوسازی و معرفی این الگوها در قالب‌های درست می‌تواند از اثرگذاری مطلوبی برخوردار باشد. در معرفی الگو باید نیاز فطری افراد در نظر گرفته شود تا بتوان خروجی قابل قبولی را متصور بود.
صابری‌نسب با اشاره به این مطلب که هرچه هرم الگوها کامل‌تر و مطابق با برنامه و الگوسازی درست صورت گیرد راه رسیدن به کمال هموارتر خواهد بود، اضافه کرد: امام علی(ع) نیز تمسک به الگوهای حسنه را راهکاری برای رشد و اعتلای کمالات انسانی بیان فرمودند؛ از این رو وظیفه همه مربیان مدارس، اساتید دانشگاه و مسئولان این است با بهترین ابزار و روش‌ها دانش‌آموزان و دانشجویان را تربیت کنند.
این مدرس دانشگاه در بخشی از خطبه 192 نهج‌البلاغه شریف که می‌فرماید: «وَ لَقَدْ کُنْتُ أَتَّبِعُهُ اتِّبَاعَ الْفَصِیلِ أَثَرَ أُمِّهِ، یَرْفَعُ لِی فِی کُلِّ یَوْم مِنْ أَخْلاَقِهِ عَلَماً، وَ یَأْمُرُنِی بِالاْقْتِدَاءِ بِهِ، و من در پی او بودم، چنان که بچه شتر در پی مادر است. هر روز برای من از اخلاق خود نشانه‌ای بر پا می‌داشت و مرا به پیروی آن می‌گماشت» به اقتدای خود به نبی‌مکرم اسلام(ص) اشاره می‌کند. همچنین ایشان عموم مردم را به الگوپذیری از ائمه معصومین(ع) توصیه کرده و فرمودند: «به خاندان پیامبرتان بنگرید، بدان سو که می‌روند، بروید و پی آنان را بگیرید که هرگز شما را از راه رستگاری بیرون نخواهند کرد و به هلاکتتان باز نخواهند آورد. اگر ایستادند، بایستید و اگر برخاستند، برخیزید. بر ایشان پیشی مگیرید که گمراه می‌شوید و از آنان پس نمانید که تباه گردید».
وی در پایان اظهار کرد: امروز هنرمندان در عرصه‌های مختلف هنرنمایی می‌کنند و این میدان برای تبیین نکات آموزشی بازست. هریک از هنرمندان با تأسی از الگوها و هرم‌های درست اسلامی باید مطالب را به جامعه هدف منتقل کنند. همه اساتید و معلمان آموزش و پرورش، حوزه و دانشگاه نیز مکلفند هنرمندان را راهنمایی کند. توصیه ما این است که داشته‌های خود را قدر دانسته و از آنان به سادگی عبور نکنیم.
انتهای پیام
