«معصومه آگاهی» از شیوه جلسه‌داری می‌گوید/ امتزاج حفظ با مفاهیم؛ عامل عمل به قرآن + عکس

به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، در جستجوی بانوان فعال قرآنی به جلسه درس قرآن «معصومه آگاهی» رفتیم. وی رتبه برتر المپیاد معارف قرآنی دانشجویان کل کشور، رتبه اول رشته مفاهیم در مرحله کشوری سازمان اوقاف، دانشجوی مقطع دکتری علوم قرآن و حدیث، مدرس قرآن و مؤلف هشت عنوان مقاله قرآنی و برگزیده همایش بانوان فعال قرآنی است.

معصومه آگاهی، حافظ و داور بین‌المللی قرآن کریم در معرفی خود بیان کرد: بنده متولد بهمن 1352 هستم و تحصیلات کارشناسی در رشته ادبیات زبان انگلیسی را در سال 1376 از دانشگاه علامه و کارشناسی رشته الهیات و معارف اسلامی را در سال 1389 از دانشگاه تهران گذراندم. در حال حاضر نیز دانشجوی ترم آخر دکتری در دانشگاه تهران و در رشته علوم قرآنی و حدیث هستم.

وی با اشاره به سوابق قرآنی خود بیان می‌کند: حفظ قرآن را در سال 1378 شروع کردم و در حدود 10 ماه زمان برد تا نهایتا در سال 1379 حفظ قرآن را به پایان بردم. از همان زمان هم با تفسیر و ترجمه و مفاهیم قرآن کریم انس داشتم و مشغول بودم و در کنار آنها شروع به حفظ نهج البلاغه کردم. برایم خیلی جالب و جذاب بود که نهج‌البلاغه را تفسیر قرآن می‌دیدم و فکر می‌کردم که امیرالمؤمنین(ع) فرمایشات خداوند در قرآن را در قالب روایت‌ها و نامه‌ها و حکمت‌ها و خطبه‌ها تفسیر و تبیین کرده‌اند.

آگاهی در توضیح روند فعالیت‌های قرآنی خود اظهار می‌کند: در آن سال‌ها در کنار فعالیت‌های قرآنی سعی می‌کردم در محیط‌های قرآنی نیز باشم و در مسابقات و آزمون‌ها و برنامه‌های مختلف شرکت کنم. در آغاز صرفا به صورت شرکت‌کننده بودم و البته خیلی به مسابقات اکتفا نمی‌کردم و برایم اهمیتی نداشت که حتما رتبه‌ای در مسابقات داشته باشم و بیشتر به یادگیری اهمیت می‌دادم.

وی افزود: مهم برایم این بود که به بهانه مسابقه می‌توانستم تفسیر چند جزء از قرآن را بخوانم. یک دوره تا جزء 26 را در چند سال متوالی در مسابقات اوقاف شرکت کردم که الحمدالله هرسال هم به مسابقات کشوری می‌رسیدم و بعد از آن هم در مسابقاتی که سازمان دارالقرآن به قصد آموزش برگزار می‌کرد، شرکت می‌کردم و تا جزء 23 هم با آنها جلو رفتم.

این داور بین‌المللی قرآن با اشاره به سابقه معلمی قرآن خود می‌گوید: از همان سالی که قرآن را حفظ می‌کردم جزءهای عقب‌تر را برای بچه‌های پیش‌دبستانی با زبان قصه و شعر قرآن را تدریس می‌کردم ولی بعد از آن کلاس‌های بزرگسال هم به آنها اضافه شد و تا امروز ادامه داشته است.

این دانشجوی دکتری علوم قرآنی می‌افزاید: وقتی حفظ به پایان می‌رسید داوری به سبک سنتی در مسابقات سطح پایین‌تر انجام می‌دادیم و بعد دوره‌های داوری را گذراندم و مدرک داوری را کسب کردم. در آزمون‌های مدرک تخصصی حفاظ هم در سال 1385 شرکت کردم و درجه 3 و 2 را در سال اول کسب کردم.

وی تصریح کرد: درجه اول که منوط به 10 سال سابقه تدریس حفظ بود که در آن سال بنده تنها 8 سال سابقه داشتم اما در سال 1393 خود سازمان اعلام کرد که می‌توانم در آزمون حفظ و تفسیر کل قرآن و علوم قرآنی شرکت کنم و آزمون دادم و به شکر خداوند به عنوان اولین خانم توانستم مدرک تخصصی استادی حفظ را کسب کنم.

آگاهی در توضیح شیوه‌های آموزشی کلاس‌های خود تصریح می‌کند: بنده شخصا قرآن صرف و حفظ تنها را قبول ندارم. افرادی بیایند و کلامی که زمان ما نیست را تنها حفظ کنند و ندانند که مفهوم آیات چیست؛ ترجمه هم کفایت نمی‌کند و اگر بخواهیم بهره‌ای که لازم است از قرآن ببریم را برده باشیم باید در کنار حفظ تبیین و توضیح آیات هم باشد. اینکه آیات به چه چیزی اشاره دارد و در حد فهم عادی شود، منظور و مراد خداوند از آیات چه بوده است و حتما باید تفسیر گفته شود.

وی می‌افزاید: شاید همه افراد نتوانند حافظ قرآن شوند چراکه یک طرف زحمت و تلاش است و طرف دیگر حافظه که من در طی سال‌ها به وضوح دیده‌ام که همه در یک سطح و میزان نیستند. گاهی ما کلاس را 70 نفر داوطلب شروع می‌کنیم و بعد از یک سال می‌بینیم تعدادی با سرعت و خوب پیش می‌روند و تعدادی دیگر هرچقدر هم که تلاش می‌کنند آن توانایی را ندارند اما وقتی کلاس با مفاهیم همراه باشد آنها هم بهره خود را می‌‌برند و از بودن با قرآن مایوس نمی‌شوند.

وی در ادامه اضافه می‌کند: وقتی کلاس تنها حفظ باشد اگر کسی نتواند با دیگران پیش برود و جا بماند رها می‌کند و می‌رود؛ خصوصا در میان بانوان بزرگسال که بالای 30 سال سن دارند و مشغله‌ها و مسئولیت‌های بیشتری دارند. اینها وقتی نمی‌توانند پابه‌پای جوان‌ترها پیش بروند دلسرد می‌شوند اما وقتی کلاس ممزوج با تفاسیر و مفاهیم باشد اولا این‌ها لذت قرآن خواندن را می‌برند و اگر نتوانند حفظ را ادامه دهند، تفاسیر را حتما یاد می‌گیرند و تا پایان ادامه می دهند.

آگاهی تصریح کرد: من فکر می‌کنم رسالت ما این است که افراد را با لذت فهم و درک قرآن آشنا کنیم؛ چیزی که باعث عمل می‌شود همان فهم مفاهیم قرآن است، اگرنه صرف حفظ آیات تنها آن تغییر و تحول را در افراد ایجاد نمی‌کند.

این حافظ کل قرآن کریم از زمان تحصیل و اساتید خود می‌گوید: بنده که زمان کوتاهی کلاس رفتم اما در همان زمان هم کلاس‌ها مثل کلاس‌های کنونی نبود که خیلی مطالب در آن آموزش داده شود. کلاسی در دارالقرآن آموزش و پرورش برگزار می‌شد که صرفا حفظ صرف بود و ما هفته‌ای یک روز و یک ساعت و نیم در کلاسی پر جمعیت بودیم و ما به استاد می‌گفتیم که کدام جزء یا آیات را حفظ کرده‌ایم و ایشان از ما چند سؤال می‌پرسید و تمام می‌شد. در این کلاس‌ها تفسیر و مفاهیم کار نمی‌شد. من به علاقه شخصی به دنبال ترجمه و تفسیر رفتم.

وی ادامه می‌دهد: بعد از آن هم به مدت یکسال به کلاس‌های خانم مسلمی در دارالتحفیظ رفتم و محفوظاتم را تثبیت کردم. در کلاس‌های خانم وفادار برای تجوید شرکت کردم و به صورت شخصی هم مفاهیم و تفاسیر را مطالعه می‌کردم.

این حافظ کل قرآن کریم از زمان تحصیل و اساتید خود می گوید: بنده که زمان کوتاهی کلاس رفتم اما در همان زمان هم کلاس ها مثل کلاس خود بنده نبود که خیلی مطالب در آن آموزش داده شود.کلاسی که می رفتم به استادی سرکار خانم احمدی بود و در دارالقرآن آموزش و پرورش برگزار می شد. کلاس ما حفظ صرف بود و ما هفته ای یک روز و یک ساعت و نیم در کلاسی پر جمعیت بودیم و ما به استاد می گفتیم که کدام جزء یا آیات را حفظ کرده ایم و ایشان از ما چند سوال می پرسید و تمام می‌شد و تفسیر و مفاهیم کار نمی‌شد. من به علاقه شخصی به دنبال ترجمه و تفسیر رفتم.

وی ادامه می‌دهد: بعد از آن هم به مدت یک‌سال به کلاس‌های خانم مسلمی در «دارالتحفیظ» رفتم و محفوظاتم را تثبیت کردم. در کلاس‌های خانم وفادار برای تجوید شرکت کردم و به صورت شخصی هم مفاهیم و تفاسیر را مطالعه می‌کردم.

این داور بین‌المللی قرآن با اشاره به منابع مورد استفاده خود و کلاس‌هایش عنوان می‌کند: من با تفسیر نمونه شروع کردم و مقدار زیادی را خلاصه‌نویسی کردم و این خلاصه‌نویسی‌ها در اختیار شاگردانم قرار می‌دهم. در طی این چند سال مثلا تفسیر نمونه یا المیزان یا نور و تفاسیر دیگر را چندبار دوره کرده‌ام و همه این‌ها با هم تلفیق شده و مجموعه‌ای شده که آنها را در کل به شاگردانم ارائه می‌دهم و گاهی هم نکاتی که به ذهن خودم می‌رسد را به آنها اضافه می‌کنم اما در کل بشتر از تفاسیر المیزان و نمونه استفاده کرده‌ام.

آگاهی در بیان دغدغه و آرزوی قرآنی خود می‌گوید: آرزو دارم واقعا آن چیزی باشیم که قرآن ترسیم کرده است. من در کلاس‌ها هم به دوستان می‌گویم که احساس می‌کنم وقتی قرآن را خوب مطالعه می کنیم به تصویر یک انسان کامل دست پیدا می‌کنیم و آیه آیه قرآن مانند تکه‌های یک پازل است که گرچه در نگاه اول جدا و بی‌ارتباط با هم به نظر می‌آیند اما وقتی این‌ها را در کنار هم قرار می‌دهیم؛ تصویری از انسان خلیفه‌الله را می‌یابیم. با اینکه ما هیچ تلاشی نمی‌کنیم اما اگر تلاش هم می‌کردیم به آن تصویر کامل نمی‌رسیدیم اما ای کاش حداقل خیلی هم با این تصویر غریبه نباشیم و کمی هم اگر شده به انسانی که خداوند در قرآن به تصویر کشیده، شباهت داشته باشیم.

وی یادآور می‌شود: شاعر می‌گوید: «شیر را بچه همی ماند بدو / تو به پیغمبر چه مانی خود بگو» امیدوارم روزی برسد که اگر نام من معلم قرآن است قرآن برایم تنها یک جور کسب مقام و منزلت نباشد و در پیشگاه قرآن خجل و شرمنده نباشم و به چیزی که قرآن می‌خواهد نزدیک باشم.