تعطیلی جلسات آموزش قرآن در ایام محرم برخلاف میل باطنی اساتید

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) فعالیت برخی از جلسات قرآن هفتگی استان تهران، همزمان با آغاز ایام محرم‌الحرام و سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین(ع) به ویژه طی دهه اول این ماه، رو به سوی کم رنگ‌تر شدن و یا بهتر بگوییم به تعطیلی می‌انجامد و این اتفاق، عموم علاقه‌مندان را به تأمل وامی دارد که چرا باید اینگونه باشد؟ توجه به قرآن و اهل‌بیت(ع)، دو ثقل گرانبهایی که حضرت خاتم، محمد مصطفی(ص) برای ما به جا گذاشته‌اند حکایت از توجه به هر دو این امر و اهتمام به چنگ زدن و نگه‌داشتن این دو در کنار هم دارد و نه اینکه یکی به دلیل فعالیت دیگری تعطیل شود و یا کم‌رنگ‌تر برگزار شود. اما راه‌حل‌های متعددی برای جلوگیری از تعطیلی این جلسات است چون تغییر ساعت برپایی جلسه، انتقال جلسات به هیئت‌های مذهبی تا توجه به عزاداران به جایگاه قرآن بیشتر از گذشته ارتقا پیدا کند، انتقال مکان برگزاری جلسه و ... البته لازم بذکر است که در این میان هستند جلساتی که به قوت گذشته کماکان و بدون وقفه برپاست.

استقبال پررنگ‌تر قراء و حفاظ از جلسات در ایام محرم

در این خصوص با برخی از مدرسان و قاریان پیشکسوت کشورمان که از جلسه‌داران سنتی قرآن، طی سال‌های متمادی هستند به گفت‌وگو نشسته‌ایم که از آن جمله بهروز یاریگل، داور و مدرس قرآن است که جلسه آموزش عمومی‌ قرآنش دوشنبه‌ هر هفته پس از اقامه نماز مغرب و عشا در مسجد الاقصی، بین فلکه دوم و سوم تهرانپارس برگزار می‌شود.

او که جلسه قرآنش طی ایام محرم به ویژه دهه اول و دوم و بسته به برنامه‌های مسجد محل برگزاری کلاس‌ها، منجر به تعطیلی می‌انجامد در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، می‌گوید: به دلیل اینکه مردم در این ایام بیشتر به هیئات و مراسم سوگواری اباعبدالله الحسین(ع) می‌روند، کمی استقبال از جلسات آموزشی قرآن کمتر می‌شود.

یاریگل با اشاره به اینکه حتی برخی از اساتید جلسات قرآن نیز جلسات عزاداری دارند، ادامه می‌دهد: البته به این معتقدم که می‌توانستیم این را مدیریت کنیم تا جلسات قرآن به تعطیلی نکشد به عنوان مثال مساجد که جلسات آموزشی دارند با تفکر خاصی به گونه‌ای هدایت کنند که پس از برپایی این جلسات، مراسم عزاداری چون سخنرانی و ذکر مصیبت داشته باشند.

وی اظهار می‌کند: اما برخی از مساجد با این امر مشکل دارند چون اگر مراسم عزاداری آنها معمولاً تا ساعت 21 و بعضاً 22 طول می‌کشد که اگر مقرر شود، جلسات قرآن بعد از آن تشکیل شود تا ساعت 24 ادامه خواهد داشت که از سوی به خدام مسجد شرایط سخت می‌شود و از جهت دیگر استقبال هم کم می‌شود.

این مدرس قرآن با تأکید بر اینکه موافق این امر هستم که تعطیلی این جلسات با برنامه‌ریزی طی این ایام حل شود، عنوان می‌کند: سر مبارک امام حسین(ع) بالای نیزه، قرآن تلاوت می‌کنند که این اهمیت قرائت قرآن و فهم قرآن را نشان می‌دهد که اینها ناشی از این است که ما به قرآن کم بها ندهیم.

وی پیشنهاد می‌دهد: اگر مسئولان مساجد، قراء و حفاظ بیایند و از این جلسات طی این ایام استقبال پررنگ‌تری کنند با جون و دل این جلسات آموزش قرآن را در ایام محرم به قوت قبل برگزار می‌کنیم که در عین اینکه عزاداری سالار شهیدان را می‌کنیم، جلسات با رونق و پرشور برگزار می‌شود.

یاریگل با اشاره به اینکه مطلع هستم که طی این ایام با برنامه‌ریزی صورت گرفته برخی از جلسات آموزشی قرآن برپا است، تصریح می‌کند: مشکل اصلی مساجدست که محل برگزاری کلاس‌هاست که به دلیل برنامه‌های عزاداری که دارند این جلسات تعطیل می‌شود از سوی دیگر استقبال هم کمرنگ‌ می‌شود.

پیام قیام عاشورا همان قرآن است

در ادامه حجت‌الاسلام سیدمحمدجواد موسوی‌درچه‌ای، قاری ممتاز کشورمان که بیش از 20 سال است جلسات آموزش عمومی قرآنش صبح‌های جمعه از ساعت 8 تا 12 در مسجد جامع‌المهدی(عج) شهرری برگزار می‌شود، در ایام محرم تعطیل نمی‌شود، می‌گوید: ما هر سال در شب عاشورا جلسه 7 ساعته قرائت قرآن داریم.
وی ادامه می‌دهد: پیام قیام عاشورا همان قرآن است. این درست که باید عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین حتماً انجام شود و همانطور که نباید از آن کاسته شود، اما نباید از تلاوت قرآن و پرداختن به موضوعات قرآنی نیز کاسته شود.
قاری ممتاز کشورمان می‌افزاید: به اعتقاد من افرادی که جلسه قرآن دارند با تغییر زمانی جلسات قرآن می‌توانند آنها را در مناسبت‌های مختلف حفظ کنند.

چاره‌ای جز تعطیلی جلسات قرآن در ایام محرم و صفر نیست

سپس محمدرضا ابوالقاسمی، قاری و مدرس قرآن که جلسه آموزش قرآنش جمعه هر هفته پس از اقامه نماز مغرب و عشاء در مسجد امام جعفر صادق(ع) واقع در محله امامزاده حسن(ع) تهران برگزار می‌شود، می‌گوید: معمولاً این جلسات طی دو دهه اول محرم‌الحرام تعطیل است.

وی اضافه می‌کند: مردم در ماه محرم و صفر به سمت برگزاری عزاداری و سوگواری حسینی می‌روند لذا چاره‌ای جز این نداریم که جلسات آموزش قرآن را تعطیل کنیم چون مکان دیگری برای تشکیل این جلسات باقی نمی‌ماند مساجد، تکایا و یا حسینیه‌ها تماماً مشغول برگزاری جلسات عزاداری هستند و معمولاً برپایی کلاس‌های آموزش عمومی قرآن پس از ماه صفرالمظفر از سر گرفته می‌‌شود.

جز این نیست که امام حسین(ع) برای قرآن شهید شد

سپس محمدحسین سبزعلی، قاری بین‌المللی کشورمان که جلسات آموزش عمومی قرآن متعددی در سراسر تهران دارد که هیچ‌ کدام از آنها طی ایام محرم‌الحرام تعطیل نمی‌شود، می‌گوید: جز این نیست که امام حسین(ع) برای قرآن شهید شده است.

وی با اشاره به فرمایش پیامبر اکرم(ص) که قرآن و عترت را نزد ما به امانت گذاشته‌ است و باید به هر دو ثقل گرانبها چنگ زنیم تا رستگار شویم، بیان می‌کند: جلسات قرآن نباید تعطیل شود بلکه هم باید جلسات قرآن داشته باشیم و هم مراسم عزاداری را برگزار کنیم.

حسین اخوان‌اقدم، پیشکسوت و مدرس قرآن که از دیگر جلسه‌داران سنتی کشورمان است که کلاس آموزش عمومی قرآنش دوشنبه‌ها ‌‌در نیمه اول امسال، قبل از اذان مغرب و عشا و در نیمه دوم پس از اقامه نماز مغرب و عشا در مسجد حجتیه برگزار می‌شود، طی دهه اول محرم، تعطیل است، می‌گوید: بحث رابطه قرآن با فرهنگ حسینی(ع) مطلبیست که به هر حال ما نمی‌توانیم به سادگی از کنار آن بگذریم و امام حسین(ع) عصر تاسوعا و شب عاشورا را مهلت خواست برای اینکه نماز بخوانند و استغفار کنند و به تلاوت قرآن بپردازند.

وی ادامه می‌دهد: حالات یاران سیدالشهدا(ع) و صدای مناجات و راز و نیاز و تلاوت قرآن کاروان امام حسین(ع) و صحابی‌ ایشان در شب عاشورا به صدای زنبوران عسل تعبیر شده است لذا برخی از مجالس قرآنی هستند که از شب عاشورا تا صبح این روز به تأسی از حضرت سیدالشهدا(ع) و اصحابش به تلاوت قرآن به طرق مختلف می‌پردازند و حتی برخی از مجالس هستند که بیش از 40 سال قدمت دارند که از سحر تاسوعا تا سحر عاشورا به تلاوت قرآن از «باء» «بسم الله الرحمن الرحیم» را تا «سین» آخرین آیه سوره ناس است.

تعطیلی جلسات قرآن به دلیل عزاداری امام حسین(ع) اشتباهست

اخوان‌اقدم اظهار می‌کند: هرچقدر بتوانیم خود را به این فرهنگ نزدیک کنیم، قاعدتاً می‌توانیم راه سیدالشهدا(ع) را ادامه دهیم و در راه هدایت حسینی خواهیم بود اما هرچقدر از این مسیر فاصله می‌گیریم باید شک کنیم در مسیر هدایت هستم و باید روشمان اصلاح شود.

این مدرس قرآن بیان می‌کند: متأسفانه سال‌هاست که به جهت اینکه منبر سخنرانی در ایام محرم و صفر برپا می‌شود، جلسات آموزش قرآن به تعطیلی می‌انجامد. اگر هم بخواهیم بر تشکیل جلسات قرآن پافشاری کنیم احتمال دارد که حیثیت معلم قرآن و جلسه قرآن زیرسؤال برود و اهانت‌ها و تعبیرهایی را در پی داشته باشد صورت گیرد بنابراین خودمان را تطبیق می‌دهیم اما ته دلمان راضی نیست.

وی  با اشاره به اینکه با برنامه‌ریزی حساب شده می‌توان این جلسات آموزش قرآن را داشته باشیم، ادامه می‌دهد: می‌توان در عین اینکه حرمت عزای سیدالشهدا(ع) حفظ شود، حرمت جلسه قرآن نیز حفظ شود. جلسه قرآن، بخاطر بزرگداشت محرم چرا باید تعطیل شود؟ چون این دو با هم در تضاد نیستند ما قرآن بخوانیم به نیت امام حسین(ع)، قرآن بفهمیم به نیت سیدالشهدا(ع)، قرآن قرائت کنیم، آموزش ببینیم و بدهیم که ثوابش برسد به ارواح طیبه شهدای کربلا که اینها جمعشان ممکن است، فقط باید امنیت و ضرورتش برای بانیان مساجد و جلساتی که تشکل می‌شود، مشخص و فراهم شود.

اخوان‌اقدم عنوان می‌کند: کافیست با انجام برنامه‌ریزی مناسب با منبری‌ها، سخنرانان و یا مداحانی که برای مجالس عزاداری سید‌الشهدا(ع) دعوت می‌شوند و هماهنگی که به دلیل مصادف شدن این مراسم در فلان روز با جلسه قرآن است، مدت سخنرانی و یا مداحی شما کمتر می‌شود و بعد هم جلسه قرآن برگزار شود.

این مدرس قرآن تصریح می‌کند: حتی متأسفانه قرائت شبانه یک صفحه از قرآن کریم که تمامش سه تا چهار دقیقه به طول می‌انجامد و معمولاً بین نماز مغرب و عشا و یا پس از آنها قرائت می‌شود بخاطر برگزاری مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) تعطیل می‌شود که باید متولیان امور به ویژه افراد مرتبط با ساماندهی امور مساجد، سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز رسیدگی به امور مساجد و یا سایر اشخاص حقوقی این موضوع را تبیین کنند که آیا خواندن سه تا چهار دقیقه قرآن که یک صفحه قرآن است آنقدر منبر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. اگر صحبت‌های سخنران استفاده کند پس از تلاوت یک صفحه قرآن می‌تواند از آن بهره‌مند شود و فردی هم که تمایل به شنیدن سخنرانی ندارد پس ازاقامه نماز می‌رود و این میان تنها فردی که می‌خواهد از تلاوت قرآن استفاده کند دچار ضرر می‌شود.

قرآن، ثقل اکبر است/ امام حسین(ع) برای برقراری احکام قرآن قیام کرد

وی عنوان می‌کند: قرآن، ثقل اکبر است و امام حسین(ع) برای برقراری احکام قرآن قیام کرد و به شهادت رسید و حالا متأسفانه قرآن در مجالس حسینی کمرنگ می‌شود و این خیلی بد است. هرچند مجالس عزاداری امام حسین(ع) نیز هست که با قرآن آغاز می‌شود و از قاریان دعوت می‌کنند اما عمومیت ندارد ضمن اینکه در مساجد، جلسات قرآن به تعطیلی کشیده می‌شود و یک صفحه از تلاوت نور به تعطیلی کشیده می‌شود که این ضایعه است که باید به آن پرداخت شود. این آسیب با همت متولیان امور و بانیان خیّر مجالس و هیئات و باهمت جمعی از متفکران در این زمینه و صاحب‌نظران قابل حل است.

منصور آقامحمدی، قاری و مدرس قرآن کشورمان در ادامه گفت‌وگو با این خبرگزاری با اشاره به اینکه جلسه آموزش عمومی قرآنش که چهارشنبه‌ها در مسجد الحسین(ع) برگزار می‌شود، طی دهه اول ماه محرم تعطیل می‌شود، ادامه می‌دهد: من مخالف این هستم که جلسه آموزش عمومی قرآن به هیئت‌ها برود.

وی با اشاره به اینکه کنداکتور برنامه‌های هیئت‌های عزاداری مشخص است، می‌گوید: معمول است که هیئات مذهبی با زیارت عاشورا آغاز می‌شود و پس از آن یکی پیش مداح دارد و در ادامه سخنران به سخنرانی می‌پردازد و سپس مداح مدیحه‌سرایی می‌کند.

تلاوت آیات مرتبط با موضوع جلسه عزاداری سیدالشهدا(ع)

آقامحمدی با تأکید بر اینکه مگر غیر از این است که حضرت سیدالشهدا(ع) در شب عاشورا اجازه گرفت تا به نماز و قرآن بگذراند، اظهار می‌کند: بلکه من با این موضوع موافق هستم که قبل از سخنرانی اصلی، به قرائت آیاتی مرتبط با موضوع سخنرانی پرداخته شود.

این مدرس قرآن بیان می‌کند: به این معنا که قبل از اینکه سخنران اصلی در مراسم عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) به سخنرانی بپردازد آیات مورد سخنرانی را در هر جلسه مشخص کنند و با دعوت از قاری خوش‌خوانی تقاضا شود تا به قرائت آن آیات مربوطه و سپس ترجمه آنها بپردازد و در ادامه نیز که تفسیر آیات توسط خطیب جلسه بیان می‌شود و این امر موجب توجه بیشتر مردم را به آیات قرآن فراهم می‌کند.

این حافظ کل قرآن با اشاره به اینکه دلیل تعطیلی جلسات آموزش عمومی قرآن، این است که عموماً در مساجد برگزار می‌شود، می‌افزاید: و شرایط نیز به گونه‌ایست که مراسم عزاداری پس از اقامه نماز عشا در مساجد برگزار می‌شود به همین دلیل این جلسات تعطیل می‌شود که البته تعطیلی این جلسات لطمه‌ای قرآن‌آموزان نمی‌زند بلکه تأثیر تلاوت آیات مرتبط با سخنرانی در این دهه و یا مجالس عزاداری اباعبدالله الحسین(ع)، همراه با ترجمه و تفسیر بیشتر است.

وی تأکید می‌کند: تلاوت قرآن قبل از سخنرانی‌ها و متناسب با موضوع سخنرانی، موجب هدایتگری سخنرانی‌های خطیب جلسه و مستند و مستدل بودن آنها بر آیات و روایت نیز می‌شود.

در ادامه سعید زکی‌لو، مدرس قرآن که جلسه آموزش عمومی قرآنش روزهای یکشنبه در مسجد امام سجاد(ع) تشکیل می‌شود و دهه محرم تعطیل نمی‌شود، می‌گوید: سعی کرده‌ایم که با تغییر ساعت، جلسه به گونه‌ای برگزار شود که با عزاداری سیدالشهدا(ع) تداخل پیدا نکند.

وی با تأکید بر اینکه هم خودم و هم افرادی که در این جلسه حضور پیدا می‌کنند، تمایل به برپایی جلسه و استمرار آن در ایام محرم نیز داشته‌اند، ادامه می‌دهد: بهتر است سایر اساتید و دوستان ساعات برگزاری جلسات آموزشی‌شان را سیار قرار دهند چنانکه اکثر اساتید این سیاریت را در برنامه‌ریزی جلسات قرآن دارند به گونه‌ای که طی شش ماهه اول سال، جلسات قبل از نماز مغرب و عشا و در شش ماهه دوم سال پس از اقامه نماز مغرب و عشا برگزار می‌شود می‌توانند این موضوع را در ایام محرم نیز مراعات کنند و بکار بندند.

این مدرس قرآن عنوان می‌کند: اهمیت تلاوت قرآن در مکتب امام حسین(ع) مشهور است به گونه‌ای که ایشان و اصحابشان از این فرصت در شب عاشورا برای دعا، نماز و قرائت قرآن استفاده کرده‌اند لذا دلیلی برای تعطیلی این جلسات نیست.

وی ادامه می‌دهد: بلکه این زمان فرصت مناسبت‌تری است برای جذب بهتر مردم به سوی قرآن به دلیل اینکه طی این ایام جمعیت بیشتری برای برپایی مراسم عزاداری به مساجد و تکایا می‌آیند. چنانکه سال گذشته طرحی را در مسجد صاحب‌الزمان(عج) خیابان کمیل منطقه 10 طی ایام محرم و برپایی جلسه عزاداری امام حسین(ع) اجرا کردیم به گونه‌ای که قاری در ابتدای جلسه آیات مرتبط با تعظیم شعائر حسینی را قرائت می‌کرد و سخنران نیز روی همان موضوع، محور سخنرانی‌اش را قرار می‌داد که با استقبال روبرو شد.

زکی‌لو می‌افزاید: به دلیل موفق بودن این طرح پس از اجرا، قابلیت تعمیم به سایر مجالس عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) را دارد که مدیران و برنامه‌ریزان جلسات مذهبی و مراسم عزاداری می‌توانند با هماهنگی‌های لازم این تدابیر را بی‌اندیشند.

گفتنی است، علاقه‌مندان برای اطلاع از جلسات آموزش عمومی قرآن استان تهران می‌توانند اینجا کلیک کنند! همچنین لازم بذکر است جلسات این اساتید، مدرسان و قاریان و پیشکسوتان کشورمان به صورت تصادفی انتخاب شده‌اند.

سمیرا باباجهد انصاری