135 آیه قرآن درباره حضرت زهرا(س) است

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به مناسبت سال روز شهادت یگانه دختر پیامبر اکرم(ص) گفت: براساس روایات، 135 آیه از قرآن کریم در مورد حضرت زهرا(س) بیان شده است که از آن جمله چند آیه سوره کوثر و آیات نذر در سوره مبارکه دهر است.

وی با اشاره به آیات متعدد سوره مبارکه دهر در خصوص اهل‌بیت(ع) و حضرت زهرا(س) افزود: قرآن در مورد ابرار در این سوره سخن گفته است که «يُوفُونَ بِالنَّذْرِ» هستند، یعنی به نذر خود وفا می‌کنند؛ شان نزول این آیات این است که حضرت علی و حضرت زهرا به مناسبت بیماری حسنین(ع) نذر کردند تا روزه بگیرند و وقتی روزه گرفتند در سه شب متوالی و یا در یک روز سه نفر یتیم و مسکین و اسیر به منزل آنان مراجعه و طلب غذا کردند و آن‌ها ایثار کرده و غذای خود را به آنان بخشیدند.

رضایی اصفهانی عنوان کرد: قرآن در اینجا وقتی از «يُوفُونَ بِالنَّذْرِ» سخن می‌گوید؛ از ضمیر غایب صحبت کرده است؛ یعنی آنان اهل‌بیت(ع) نذر کرده، اطعام طعام کردند و این کار را از روی محبت که مراد از ضمیر «حبه» می‌تواند حب به غذا یا خدا باشد دادند.

وی افزود: ولی در «إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا» ضمایر تغییر می‌کند و متکلم می‌شود؛ فرمودند ما غذایمان را به خاطر خدا دادیم و مزدی نمی‌خواهیم «لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا» و در ادامه نیز گفتند «إِنَّا نَخَافُ مِنْ رَبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا» یعنی ما از روز قیامت می‌ترسیم و در ادامه نیز بیان شده است که «فَوَقَاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذَلِكَ الْيَوْمِ وَلَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُورًا»؛ در مورد این دو آیه وسط، برخی مفسران شیعه و سنی «قالوا» را در تقدیر گرفته‌اند چون آیات قبل و بعد این دو آیه سخنان خداوند است ولی این دو آیه سخن فاطمه و علی(ع) است.

رضایی اصفهانی بیان کرد: برخی مفسران تصریح کرده‌اند که دو آیه‌ای که ضمایر متکلم دارد عین سخنان و کلام حضرت علی (ع) و حضرت زهرا(س) و نقل قول مستقیم آنان است لذا اگر از ما بپرسند جمله و عبارت و نقل قول مستقیمی از آن حضرات در قرآن وجود دارد می‌توانیم به این آیات اشاره کنیم.

وی افزود: گفتند«إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ» ما به خاطر خدا کمک کردیم و هیچ جزا و شکوری را از غیرخدا نمی‌خواهیم؛ ولی در اواخر آیات که مسایل مربوط به بهشت و نعمات بهشتی را فرموده  آورده است که «إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاءً وَكَانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُورًا (22)» یعنی همه این نعمت‌های بهشتی جزای آنان است و سعی آنان مشکور است، یعنی اگر انسان برای خدا کاری کرد خداوند جزای او را می‌دهد و شکر آن را به جا می‌آورد و چیزی در این عالم گم نمی‌شود.

وی با بیان اینکه اهل بیت(ع) فرمودند «لانرید منکم» که امری درونی است تصریح کرد: این آیه نشان می‌دهد که اهل‌بیت(ع) حتی انتظار تشکر از کسی را نداشتند چه برسد به اینکه اجر و مزدی از کسی بابت این ایثار خود بخواهند در حالی که بر اساس آیات قرآن کریم، انبیاء گذشته در مقابل زحمات طاقت‌فرسا و جان‌کاه و سخت خود می‌گفتند «يَا قَوْمِ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى الَّذِي فَطَرَنِي أَفَلَا تَعْقِلُونَ(هود/51)» که با «لا نرید» خیلی تفاوت دارد؛ یعنی ممکن است در دلشان انتظار تشکر و اجری بوده است اما در مورد اهل بیت(ع) حتی اراده این مسئله نیز وجود نداشته است البته در مورد پیامبر اکرم(ص)، خود خدا فرموده است که بگو: قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى (شوری/23).

نویسنده تفسیر قرآن مهر اظهار کرد: پیامبر فرموده است اگر من اجری هم خواسته‌ام برای خودم نیست و برای مردم می‌خواهم یعنی محبت و تبعیت از اهل‌بیت(ع) من داشته باشید تا خودتان به سعادت برسید و اجر رسالت من نیز همین مسئله است.

وی افزود: یک وقتی انسان هدیه‌ای می‌دهد و در ذهنش نیست که کسی پاداش بدهد ولی یک وقتی است که منتظر پاداش است تا جبران شود و اهل بیت(ع) مصداق بارز نوع اول بودند که حتی تصور مزد و تشکر را نداشتند.

عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) ادامه داد: خداوند در ادامه آیات مربوط به وفای نذر اهل‌بیت(ع) مسایل مربوط به بهشت را مطرح کرده است، البته در سوره‌های دیگری نیز نعمات بهشتی بیان شده است ولی در سوره‌ها معمولا سخن از حورالعین به میان آورده است ولی در این آیات، سخنی از حورالعین نیست.

رضایی اصفهانی بیان کرد: آلوسی که سنی است و روابط خوبی هم با شیعه ندارد در تفسیر روح المعانی جلد 15 صفحه 174 آورده است که از لطائف این سوره آن است که خداوند برای رعایت حرمت حضرت زهرا(س)، دختر و نور چشم پیامبر(ص) سخنی از حورالعین به میان نیاورد که تعبیر آلوسی در ذیل آیات این است که رعایة لحرمة البتول و قرة عین الرسول.