مراقب بال فرشتگان الهی در طبیعت باشیم

عید نوروز به سیزدهمین و آخرین روز خود رسیده است؛ امروز را ایرانیان سیزده به در و در تقویم آن را روزی برای پاسداشت طبیعت نام گذاری شده است. سیزده بدر یا جشن بدرقه نوروز از مهمترین رسوم مشترك در میان اقوام ایرانی است كه طی سال های اخیر روز آشتی با طبیعت نیز تلقی می‌‌شود.

ایرانیان از گذشته‌های دور، با آغاز بهار و ورود به سال جدید و پس از چند روز دید و بازدید و تبریك سال نو، گویا برای تكمیل شادی خود و دور كردن غم و غصه و خمودگی، در روز سیزدهم فروردین ماه، با بیرون آمدن از خانه و پناه گرفتن در طبیعت، مراسم سیزده بدر را اجرا می‌‌كنند. پر بی‌راه نیست که چنین روزی را در تقویم به عنوان روز طبیعت در نظر گیرند چرا که نوروز با نو شدن طبیعت آغاز می‌شود و چه بهتر که پایان عید آن نیز در طبیعت بوده و به پاسداری از آن بکوشند.

«سیزده به در»  و بودن در دشت و صحرا اگر چه می‌تواند به عنوان روزی نمادین در آشتی مردم عصر مدرن با طبیعت در نظر گرفته شود اما به تعبیر قرآن همزمان می‌تواند کلاسی آموزشی برای رسیدن انسان به حقیقت هستی باشد؛ «أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَكِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ؛ آيا در زمين گردش نكرده‏‌اند تا دل‌هايى داشته باشند كه با آن بينديشند يا گوش‌هايى كه با آن بشنوند در حقيقت چشم‌ها كور نيست ليكن دل‌هايى كه در سينه‏‌هاست كور است»(سوره الحج آیه 46)

در روایات اهل بیت(ع) نیز چنین نگاهی به طبیعت دیده می‌شود، چنانکه حضرت امام صادق(ع) نگاه کردن به آب را موجب نورانی شدن چهره و امام موسی کاظم(ع) همان نگاه را روشنی‌بخش چشم تلقی می‌کردند.

این طبیعت را که آیات و روایات بسیار بر گردش در آن و اندیشه کردن توصیه کرده، بسیار هم بر حفظ آن تأکید شده است؛ بسیاری از مردم روز سیزده فروردین را در کنار رودخانه‌ها و چشمه‌سار‌ها به سر می‌برند و همان مردم گاه بر اثر ناآگاهی و گاه بر اثر غفلت آنها را آلوده می‌کنند، اگر به توصیه‌های پیامبر رحمت حضرت خاتم المرسلین(ص)، عمل کنند هرگز چنین کاری را نکرده و در نگهداشت پاکی آن کوشا می‌شوند، حضرت رسول(ص) بارها در مورد تخلی کردن در آب گوارا یا رودخانه آب گوارا، انداختن آب دهان در چاه آب و آلوده کردن رودخانه آب جاری هشدار داده و می‌فرماید: «از آلوده کردن آبی که جاری بوده بپرهیزید تا مورد لعن قرار نگیرید».

پیامبر(ص) که بی شک برگزیده‌ترین انسان از ازل تا ابد از سوی خداوند بلند مرتبه است همواره امتش را به پاسداشت طبیعت فراخوانده و آنان را از هرگونه ضربه به طبیعت چه شاخه‌ نازک درختی باشد یا که چشمه آبی بر حذر می‌دارد. در نظر نبی مکرم اسلام(ص) شکستن شاخه درختی همچون شکستن بال فرشته‌ای است و هم اوست که مسلمانان را حتی در جنگ‌ها از قطع درختان و سوزاندن مزارع و کشتار حیوانات و پر کردن چاه‌های آب پرهیز داده و کاشت درخت را در زمره برترین و مقدس‌ترین کارها می‌پندارد.

پیامبر اکرم(ص) در رابطه با حفظ درختان، آبیاری آنان را هم ردیف سیراب کردن مسلمانان تشنه عنوان می‌کند و کیفر کسی که سر درختی را قطع می‌کند فرورفتن سر او در آتش توسط خداوند می‌داند.

چه گونه است که ما خود را مسلمان و امت محمد(ص)، پنداشته و بیشترین ضربه به طبیعت نیز از سوی ما انجام می‌گیرد، روشن کردن آتش در کنار درختی که تازه از خواب زمستانی بیدار شده و هنوز آب در شاخه‌های آن جریان نیافته، یا قطع شاخه‌ به بهانه بر افروختن آتشی که قرار است چایی ما را دم کرده و ذغالش منقل کباب ما را گر دهد کیفری جز این ندارد که در فردای قیامت سر ما نیز در همان آتشی رود که خود در این دنیا بر افروخته‌ایم.

خود را مسلمان می‌نامیم اما  کنار هر چشمه‌ای را با بدترین شیوه ممکن آلوده و هر آبی را گل کرده مبادا سیره‌ای در آن پر شوید و یا که کبوتری آب خورده و درویشی در آن لقمه نان خشکی را بخیساند هو هو گویان آن را بخورد.

بی‌شک طبیعت آیات و امانتی از خدا نزد ما برای آیندگان است؛ حفظ آن حراست از این امانت و تخریبش خیانت در امانت است؛ چه بهتر که در عید اندوه دل خود را با صله رحم زدوده‌ایم با تفکر در طبیعت و حراست از حریمش خود را با آن یکی کنیم.

یاسر مختاری