«پژوهشنامه عرفان» به ایستگاه هفدهم رسید

به گزارش ایکنا؛ جدیدترین شماره دوفصلنامه علمی پژوهشی «پژوهشنامه عرفان» ویژه پاییز و زمستان ۹۶ با محوریت بررسی عرفان اسلامی به صاحب امتیازی انجمن علمی عرفان اسلامی ایران منتشر شد. در این شماره بررسی آموزه‌های عرفانی قرآن کریم مورد مطالعه ویژه قرار گرفته است.

عناوین مقالات منتشرشده در این شماره عبارت است از: زیبایی عرفانی در مرصاد العباد، تاویلِ آیاتِ قرآن به معرفت در متون عرفان و تصوف فارسی؛ چرایی و چگونگی، اخلاق عرفانی قرآن با تاکید بر دیدگاه علامه طباطبایی، ابن عربی و اجتماع نقیضین در عرصه خیال، تمایز میان نور و نار در قرآن و عرفان اسلامی و تاثیر آن بر مفهوم و کاربرد رنگ در نگارگری اسلامی - ایرانی، انتظام هستی براساس حب و قهر در نزد سهروردی و ملاصدرا، بررسی تحلیلی اهداف و ویژگی‌های معنویت در اندیشه فلسفی و عرفانی متفکران مسلمان، جایگاه فطرت در منظومه معرفتی حکیم شاه آبادی، تعالی معنوی در عرفان سینوی، تاملی در محتوا و مضمون رسائل فارسی پیر هرات با تاکید بر دو مفهوم «عشق و محبت» و «جایگاه انسان کامل»، رودلف اتو، ماده امر قدسی، و صورت‌های آن، پارادوکس سازش و ستیز با درد در تصوف.

مقاله «اخلاق عرفانی قرآن با تاکید بر دیدگاه علامه طباطبایی» تالیف رضا الهی منش و سعید حضوری به بررسی اخلاق عرفانی در آیات قرآن کریم به عنوان سرچشمه عرفان و اخلاق اسلامی پرداخته است. در این مقاله ضمن تبیین اخلاق خاص قرآن که می‌توان آن را «اخلاق عرفانی قرآن» نامید، تطبیق آن با عرفان به ویژه عرفان عملی صورت گرفته است. علامه طباطبایی ذیل تفسیر برخی آیات قرآن از سه نوع اخلاق «مادی- فلسفی»، «عام انبیا» و «خاص قرآن» نام برده و نوع اخیر را مخصوص اسلام و غیر مسبوق به سابقه معرفی نموده است. با تامل در ماهیت، مبانی و اهداف این نوع اخلاق، مشاهده می‌گردد که تشابهات فراوانی میان آن و عرفان عملی وجود دارد. ازاین رو این پژوهش با بیان ماهیت اخلاق خاص قرآن، آن را با عرفان نظری و عملی نیز تطبیق خواهد داد؛ زیرا این دو در مبانی، روش‌ها و اهداف بسیار با یکدیگر همخوانی دارند.

در یکی دیگر از مقالات با عنوان «جایگاه فطرت در منظومه معرفتی حکیم شاه آبادی» تالیف محمد غفوری نژاد جایگاه نظریه فطرت در اندیشه آن حکیم الهی مورد بازاندیشی قرار گرفته است. آیت الله میرزا محمدعلی شاه آبادی از بنیان گذاران نظریه فطرت در قرن اخیر به شمار می‌رود. رهیافت شاه آبادی به نظریه فطرت، درون دینی و احیانا آمیخته با رویکرد ذوقی و عرفانی است. درعین حال بیشتر نظریه پردازی‌های وی از پشتوانه فلسفی و عقلانی برخوردار است. اثبات اصول اساسی مذهب (اثبات واجب، نبوت و امامت عامه و معاد) براساس مقتضیات فطرت از طرق متعدد، استناد به مقتضیات فطرت در برخی مباحث فلسفی (نفی ماهیت، مکان مندی، جسمانیت، ... از واجب تعالی) و همچنین علم النفس، ارائه تحلیلی جامع از فطری بودن دین و تمسک به اقتضائات فطرت برای سیر و سلوک و خودسازی، مهم‌ترین نوآوری‌های وی در این باب قلمداد می‌شود. مهم‌ترین عامل توفیق شاه آبادی در پدید آوردن این نو آوری ها، اهمیت دادن او به آموزه‌های کتاب و سنت و تامل عمیق در آن هاست.

یادآور می‌شود «پژوهشنامه عرفان» ویژه پاییز و زمستان ۹۶ به صاحب امتیازی انجمن علمی عرفان اسلامی ایران، به مدیر مسئولی فاطمه طباطبایی و سردبیری قاسم کاکائی در ۲۵۳ صفحه منتشر شده است.