امت میانه و معتدل از منظر قرآن

به گزارش ایکنا از اصفهان، خداوند در آیه 143 سوره بقره می‌فرماید:«وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَي النَّاسِ وَ يَکُونَ الرَّسُولُ عَلَيْکُمْ شَهيداً وَ ما جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتي‏ کُنْتَ عَلَيْها إِلاَّ لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلي‏ عَقِبَيْهِ وَ إِنْ کانَتْ لَکَبيرَةً إِلاَّ عَلَي الَّذينَ هَدَي اللَّهُ وَ ما کانَ اللَّهُ لِيُضيعَ إيمانَکُمْ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحيمٌ؛ و ما شما را این چنین امتی وسط قرار دادیم تا شاهدان بر سایر مردم باشید و رسول بر شما شاهد باشد و ما آن قبله را که رو به آن می‌ایستادی قبله نکردیم، مگر برای اینکه معلوم کنیم چه کسی رسول را پیروی می‌کند و چه کسی به عقب برمی‌گردد، هر چند که این آزمایش جز برای کسانی که خدا هدایتشان کرده بسیار بزرگ است و خدا هرگز ایمان شما را بی‌اثر نمی‌گذارد که خدا نسبت به مردم بسیار رئوف و مهربان است».

امت وسط یعنی معتدل از نظر عقیده که نه راه غلو را می‌پیمایند و نه راه شرک را؛ نه طرفدار جبراند و نه تفویض؛ نه درباره صفات خدا به تشبیه معتقدند و نه به تعطیل باور دارند. از نظر ارزش‌های مادی و معنوی معتدل‌اند؛ نه به کلی در جهان ماده فرو می‌روندکه معنویت به فراموشی سپرده شود و نه آن چنان در عالم معنا غرق می‌شوند که از جهان ماده به کلی بی‌خبر شوند. نه همچون گروه عظیمی از یهوداند که جز گرایش مادی چیزی را نشناسند و نه همچون راهبان مسیحی که به کلی دنیا را ترک می‌کنند. معتدل از نظر روابط اجتماعی و شیوه‌های اخلاقی و خلاصه، معتدل در تمام جهات زندگی.

 در مورد اینکه مراد از «امت وسط» چه کسانی‌اند، نظریه‌هایی ابراز شده است، ولی با چند مقدمه روشن می‌شود که مراد افراد خاصی هستند: الف. قرآن امت وسط را شاهد بر اعمال معرفی کرده است، پس باید در قیامت بر اعمال مردم گواهی دهد؛ ب. گواه شدن، علم، آگاهی و عدالت می‌خواهد؛ ج. همه افراد امت آگاهی و عدالت ندارند، به همین دلیل در روایات می‌خوانیم که: مراد از امت وسط، امامان معصوم علیهم السلام هستند که به کار ما علم دارند؛ چنانکه قرآن در آیه 105 سوره توبه می‌فرماید:«...فَسَيَرَي اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ...». مراد از مؤمنانی که اعمال مردم را می‌بینند و به آن علم پیدا می‌کنند، بر اساس روایات، امامان معصوم علیهم السلام هستند. همچنین عدالت دارند؛ چنانکه خداوند در آیه 33 سوره احزاب، «...إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَکُمْ تَطْهيراً»، عصمت و عدالت آنان را تبیین می‌کند. امام صادق(ع) می‌فرماید: مگر می‌شود امتی که برخی افرادش لایق گواهی دادن برای چند عدد خرما در دادگاه‌های دنیا نیستند، لیاقت گواهی دادن بر مردم در قیامت را دارا باشند؟!

منبع: گروه تخصصی تفسیر قرآن، ستاد عالی هماهنگی و نظارت بر کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور(1389)، «تفسیر همراه با تلاوت نور 1»، تهران، مؤسسه فرهنگی و آموزشی شبستان دانش.

انتهای پیام