به گزارش ایکنا؛ در هفتهای که گذشت، شاهد برگزاری رویدادها و نشستهای علمی مختلفی در حوزه علمیه و پژوهشگاهها بودیم که در ادامه اهم آنها از نظر میگذرد:
نشستهای علمی
همایش ملی «حکمت اشراقی در پرتو آراء و آثار شهابالدین سهروردی» برگزار شد
همایش ملی «حکمت اشراقی در پرتو آراء و آثار شهابالدین سهروردی»، هشتم مردادماه، با حضور جمعی از اندیشمندان و علاقهمندان در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.
غلامرضا اعوانی، چهره ماندگار فلسفه، در این همایش بیان کرد: شیخ اشراق بنیانگذار مکتبی در عالم اسلام است که به حکمت پرداخته، نه به فلسفه که امروزه مطرح است؛ این فلسفه با حکمت فاصله بسیاری دارد. حکمت تعاریفی دارد که برخی به افلاطون و سهروردی برمیگردد و گفته شده که علم به اشیاء کما هی علیه است. امروزه اما با این علم مواجه نیستیم و اینکه این علم بتواند به عمق حقایق مشعر باشد، امکان ندارد. دومین نکته تعریف تأله و خداگونه شدن است. برای اولین بار تأله از افلاطون است که تشبه به خدا را دارد، اما او تأله را وارد فلسفه کرد. معنای دیگر آن تولد ثانی است که همه تعاریف با دین و قرآن تطبیق دارد و در اینجا باید اشاره کنم که قرآن به حکمت توجه بسیاری دارد و همه ادیان را حکمت و همه پیامبران را نیز معلمان حکمت میداند، لذا باعث شد که مسلمانان به حکمت روی آوردند.
همچنین غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این همایش بیان کرد: قهرمان بحث از نور در فلسفه، سهروردی است که حکمت اشراقی او معرف همین حقیقت است. نام اشراق، حکایت از نوری بودن دارد که همه چیز حول محور نور است. فلسفه به آن شکلی که در عالم اسلام آغاز شد، میراث یونانیان بود و در ارسطو بحث از وجود و عدم مطرح بود و فلسفه مشائی نیز گفتمانش گفتمان وجودی است و متافیزیک هم احوال وجود بما هو وجود است و همهاش بحث از وجود را شامل میشود. البته فارابی و ابنسینا آمدند و این فلسفه یونانی را تا حد امکان توسعه دادند و سعی کردند که به معارف اسلام نزدیک کنند، اما همچنان در عالم اسلام متفکرانی بودند که این فلسفه و گفتمان و بیان را نمیپسندیدند و شما از سنائی، مولوی تا حتی عرفا و متکلمان و ... میبینید که برایشان این بحثهای خشک فلسفه مشائی دلچسب نبود. اینها گویی که یک نوع تباین و فاصلهای از فضای گفتمانی قرآنی با حکمت اشراق داشت.
مصاحبه با حوزویان و اندیشمندان
آیتالله اراکی: تساوی دیه زن و مرد حکم ثانویه و به صلاحدید حکومت است
آیتالله اراکی در گفتوگو با ایکنا و در پاسخ به این پرسش که تبیین فقهی شما در مورد تساوی دیه زن و مرد که اخیراً به تصویب رسیده چیست؟ گفت: دیه در شرع، احکام اولیه و ثانویه دارد و حکم اولیه عدم تساوی است.
وی با بیان اینکه حکم اولیه عدم تساوی دیه زن و مرد فلسفه دارد و فلسفه آن در فقه شیعه آمده و حکم روی هوا نیست، تصریح کرد: اگر حکومت اسلامی صلاح دید که بر دیه زن مقداری افزوده شود تا با دیه مرد برابر شود محدودیت شرعی ندارد. از روی حکم ثانوی میتوان برابری دیه انجام شود و مشکل شرعی هم ندارد.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با بیان اینکه دیه در شرع، احکام اولیه و ثانویه دارد و حکم اولیه عدم تساوی است، تصریح کرد: اگر حکومت اسلامی صلاح دید که بر دیه زن مقداری افزوده شود تا با دیه مرد برابر شود، محدودیت شرعی ندارد.
حجتالاسلام رودگر: عرفان اهل بیتی(ع) گفتمانسازی و جریانسازی شود
حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد رودگر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در گفتوگو با ایکنا، گفت: در کشور شیعی ما که بر اساس مکتب اهل بیت(ع) اداره میشود، صدر تا ذیل جامعه یعنی از ساختارهای حکومتی تا کف جامعه باید بر مبنای هویت و فرهنگ شیعی و اهل بیتی شکل بگیرد؛ لذا در ساحت عرفان نیز نیازمند تبیین و استخراج عرفان اهل بیتی(ع) در هر دو ساحت نظری و عملی هستیم.
وی افزود: مقصود از عرفان اهل بیتی، عرفانی است که بر مبنای اجتهادی و استنباط با روش فقاهتی متناظر با معارف انفسی و عرفانی از نصوص دینی دریافت شود یا به عبارتی عرفانی است که از معارف وحیانی استنباط و اجتهاد میشود و این نه بدان معناست که عرفان اهل بیتی در برابر و تضاد با عرفان اسلامی و موجود است، بلکه در عرفانی است که از تولید بر مبانی و منابع وحیانی تا تبیین براساس تراث عظیم و غنیم معارف عرفانی موجود را شامل میشود.
این محقق و پژوهشگر با بیان اینکه ما از «هندسه روشمند معرفتی» استفاده میکنیم، اظهار کرد: این هندسه روشمند مبتنی بر «استناد» در درجه اول، «اصطیاد» (شکارکردن) در درجه دوم و «استنباط» در مرحله سوم است؛ یعنی در مرحله نخست به ظاهر آیات و روایات و ادعیه که «ظهور در معارف عرفانی» داشته و آنها را بیان میفرمایند؛ در مرحله دوم باید «معارف باطنی» آن را شکار کنیم و در مرحله سوم نیز همان طور که در فقه اجتهاد میکنیم باید در عرفان نیز بر همان روش فقاهتی و مکانیسم خاص اجتهادی «اجتهاد و استنباط» کنیم.
حجتالاسلام قمرزاده: ۳۵۰ مقاله به همایش دیدگاههای علوم قرآنی آیتالله فاضل ارسال شد
حجتالاسلام والمسلمین محسن قمرزاده، دبیر علمی همایش بررسی دیدگاههای علوم قرآنی آیتالله العظمی فاضل لنکرانی، در گفتوگو با ایکنا؛ گفت: این همایش قرار بود اردیبهشت ماه سال جاری در قم برگزار شود، ولی به علت وقوع برخی حوادث از جمله سیل اخیر به تعویق افتاد.
وی با بیان اینکه براساس برنامهریزی اعلام شده این همایش در ۳۰ آبان برگزار میشود تصریح کرد: تاکنون چهار کتاب به مناسبت این همایش منتشر شده است که در روز همایش رونمایی خواهد شد؛ چهار کتاب مربوط به مقالات قرآنی فقهی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) است و دو کتاب هم نشستهای قرآنی قبل و ویژه همایش است.
نظارت و مبارزه با بیعدالتی؛ درسی از سیره مدیریتی امام رضا(ع)
علی نجاتبخش اصفهانی، معاون پژوهشی مرکز تمدن و دینپژوهی قم، در گفتوگو با ایکنا؛ با اشاره به سفر تاریخی و اجباری امام رضا(ع) از مدینه به مرو، بیان کرد: حکومت تلاش زیادی کرد تا امام(ع) را از مسیری بیاورند که با مردم مواجهه نداشته باشند، ولی برعکس امام(ع) از ۲۰ تا ۳۰ شهر در این مسیر با افراد زیادی مواجه شدند و مردم به استقبال ایشان آمدند که تنها در نیشابور و در جریان روایت سلسلةالذهب تا بیش از صدهزار نفر را نام بردهاند.
عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور قم با اشاره به پیشبینی شهادت امام رضا از سوی امام علی(ع) تصریح کرد: امیرمؤمنان(ع) در این زمینه فرمودند: «سَيُقْتَلُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِي بِأَرْضِ خُرَاسَانَ بِالسَّمِّ ظُلْماً اِسْمُهُ اِسْمِي وَ اِسْمُ أَبِيهِ اِسْمُ اِبْنِ عِمْرَانَ مُوسَى عَلَيْهِ السَّلاَمُ أَلاَ فَمَنْ زَارَهُ فِي غُرْبَتِهِ غَفَرَ اَللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْهَا وَ مَا تَأَخَّرَ وَ لَوْ كَانَ مِثْلَ عَدَدِ اَلنُّجُومِ وَ قَطْرِ اَلْأَمْطَارِ وَ وَرَقِ اَلْأَشْجَارِ؛ مردى از فرزندزادگان من در زمين خراسان با ستم به زهر كشته مىشود، نامش نام من و نام پدرش موسى(ع) است. هرآينه هر كس او را در غربتش زيارت كند خداوند گناهان گذشته و آيندهاش را مىآمرزد، هر چند به شمار ستارگان و دانههاى باران و برگ درختان باشد.» در ثواب زیارت آن امام همین یک روایت بس است.
سیدمجتبی حسینی: عامل اصلی دینگریزی، عمل مدعیان دین است
سیدمجتبی حسینی با تأکید بر اینکه عامل اصل دینگریزی رفتارهای مدعیان و متولیان دین است، تصریح کرد: مشکلات جامعه ما دلایل مختلفی دارد که بسیاری از آنها هیچ ارتباطی به دین ندارد. این مشکلات ناشی از نوع تربیت و تعاملات زندگی اجتماعی ماست. باید آن عامل اصلی را پیدا کنیم، نه اینکه دین را مظلومانه مورد انتقاد قرار دهیم و همه مشکلات را به دین نسبت بدهیم.
وی افزود: با وجود این، یکی از مسائلی که در مقام عامل دینگریزی مطرح میشود مسئله کارکرد دین است. البته باز تصریح میکنم که مشکل اصلی دینگریزی این نیست؛ بلکه عمل دینداران است. دنیای جدید به همه چیزی نگاه کارکردی دارد. همچنین دنیای جدید انسان را مطالبهگر قرار داده است. در گذشته انسان صرفاً مسئول بود، ولی الآن «دیگریمسئول» شده است. فرق انسان جدید و انسان قدیم در این است. انسان قدیم خودش را مسئول میدانست و میگفت که از من چه میخواهند و باید چه کار بکنم؟ انسان جدید میگوید که برای من چه کار میکنند؟ به همین خاطر شما به مغازه هم میروید نوشته است «حق با مشتری است». خلاصه نوع نگاه ما فرق کرده است و الآن میپرسیم که دین برای من چه کار میتواند بکند؟
سایر رویدادها
درس «بهداشت» در حوزه علمیه خواهران تدریس میشود
حجتالاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجتپور، مدیر این حوزه، دهم مردادماه، در دیدار با خانم فاطمه الآوا نماینده سازمان جهانی بهداشت که در سالن جلسات مرکز مدیریت حوزههای علمیه خواهران برگزار شد، اظهار کرد: هرگاه در هر عرصهای روحانیت را وارد صحنه کردیم فواید و آثار بسیار زیادی را به دنبال داشت، علمای دین قدرت بسیج توده مردم را دارند که نمونه مهم آن تحریم استعمال توتون و تنباکو توسط میرزای شیرازی بود.
وی با بیان اینکه در سالهای اخیر برای کنترل استعمال دخانیات در ایران تلاشهای زیادی صورت گرفته است تصریح کرد: حدود ۴۰ سال پیش در بیشتر مجالس از قلیان و سیگار و دخانیات استفاده میشد و با کمک علما و مجالس دینی استعمال دخانیات کاهش بسیار شدیدی یافت.
انجمن «مطالعات فضای مجازی» به انجمنهای علمی حوزه پیوست
شورای اعطای مجوزها و امتیازهای علمی حوزه علمیه قم با تأسیس انجمن علمی مطالعات فضای مجازی موافقت کرد. این شورا در یکصد و یکمین جلسه که با حضور تمامی اعضا برگزار شد، با صدور مجوز تأسیس انجمن فضای مجازی موافقت کرد.
اعضای هیئت مؤسس این انجمن عبارتند از آیتالله اعرافی، حجج اسلام و المسلمین سیدجواد مظلومی، سیدسعیدرضا عاملی رنانی، علی اصغر عطاران طوسی، محمدحسن حاجی حسینی (نبوی)، محمدحسین بهرامی و بهروز مینایی بیدگلی.
کتاب «نماز در سیره علما» منتشر شد
این کتاب در پنج فصلِ «نماز، اهمیت و عظمت آن»؛ «آداب نماز و حالات نمازگزار»؛ «نماز اول وقت»؛ «نماز جماعت» و «نماز شب» تدوین شده که ذیل هر فصل عناوین و موضوعات مختلف همراه با خاطراتی از سیره علما و بزرگان نقل شده است.
این اثر به همت حجتالاسلام مهدی محمدی صیفار تدوین و به همت انتشارات مرکز مدیریت حوزههای علمیه منتشر شده است.
اعزام مبلغ از سوی دفتر تبلیغات با رویکرد مقابله با آسیبهای اجتماعی
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به مناسبت دهه محرم جهت تبلیغ دین اسلام، تبیین و گسترش معارف اسلامی با رویکرد مقابله و کاهش آسیبهای اجتماعی (طلاق، اعتیاد و مفاسد اخلاقی) اقدام به اعزام گروههای تبلیغی میکند.
ارائه درخواست اعزام گروه از سازمان تبلیغات اسلامی یا نهادهای فرهنگی منطقه از طریق سامانه سمتا از ۲۶ مردادماه، ارائه طرح و برنامه تبلیغی گروه و تکمیل جدول برنامهها و معرفی اعضای گروه، ثبت تأیید و موافقت اعضای گروه بعد از تأیید طرح و برنامه گروه، تکمیل گزارش عملکرد گروه و مبلغان از سوی سرگروه حداکثر یک هفته پس از اتمام تبلیغ از طریق سامانه سمتا و اعلام به نهاد درخواستکننده جهت تأیید از شرایط اعزام مبلغان گروهی ایام دهه محرم الحرام است.
سایت جدید انجمن گفتوگوی دینی و قرآنی رونمایی شد
سایت جدید انجمن گفتوگوی دینی و قرآنی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه امروز، هشتم مردادماه، با حضور جمعی از کارشناسان این مرکز در قم برگزار شد. در این مراسم، مهمترین مسائل انجمنهای گفتوگوی دینی و قرآنی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی مورد بررسی قرار گرفت و در پایان، نرمافزار جدید سایت انجمن گفتوگوی دینی رونمایی شد.
از مهمترین ویژگیهای سایت جدید انجمن گفتوگوی دینی میتوان به طراحی مناسب، کاربری آسانتر، بومیسازی و استفاده از دیتابیس اختصاصی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی اشاره کرد. سایت انجمن گفتوگوی دینی مرکز ملی پاسخگویی به نشانی www.askdin.com و انجمن گفتوگوی قرآنی به نشانی www.askquran.ir زمینه گفتوگوی طولانی مدت راجع به یک سؤال و موضوع را فراهم کرده است.
پاسخ استاد حوزه به شبهه رایج درباره علامه نائینی
حجتالاسلام والمسلمین محمدحسین ملکزاده، استاد حوزه علمیه هفتم مرداد در مدرسه تابستانه منهاج با موضوع ساختار حکومتی اسلام که از سوی دبیرخانه مفتاح و با همکاری مدرسه تخصصی فقه امام کاظم(ع) برگزار شد، گفت: فردی که میخواهد در عرصه نظامسازی در مکتب شیعه کار کند، باید بارها کتاب «تنبیهالامة و تنزیهالملة» مرحوم نائینی را مطالعه کند.
این استاد حوزه با بیان اینکه رایجترین شبهه درباره مرحوم نائینی این است که ایشان از نظرات کتاب «تنبیهالامة و تنزیهالملة» پشیمان شده و دستور جمعآوری آن را داده است، تصریح کرد: پسر کوچک مرحوم نائینی این موضوع را به کلی نفی کرده است. این شبهه برای نخستین بار در ایران طرح شده در حالی که ایشان در نجف زندگی میکردهاند.
آیتالله سبحانی: روزانه ۸ ساعت کار علمی برای طلبه نیاز است
آیتالله سبحانی هفتم مردادماه در پایان جلسه هفتم از سلسله دروس اندیشه اسلامی، در مشهد به توصيههاي اخلاقي پرداخته و گفتند: وقتی طلاب وارد حوزه علمیه میشوند ابتدا باید هدف خود را مشخص کنند، چون هدف میتواند برای فعل انسان قانون بسازد.
ایشان افزودند: اگر هدف از طلبگی این است که راهنمای خود و دیگران باشید، باید سرمایه فراهم کنید، زیرا انسان بدون سرمایه نمیتواند به کار خود ادامه دهد، به همين خاطر جوانی که لباس سربازی امام زمان(عج) را میپوشد مي بايست با درسخواندن برای خود سرمایه ایجاد کند.
«برگزیده استفتائات جدید» در الزهراء(س) تدوین شد
اداره پاسخ به سؤالات جامعةالزهراء(علیهاالسلام)، به صورت حضوری، تلفنی، ایمیلی و مکاتبهای با کسب آراء و نظرات مراجع عظام از آخرین منابع و مآخذ فقهی آنان به پرسشهای شرعی بانوان پاسخ میدهد.
از این رهگذر مجموعهای از پنجاه موضوع فقهی در مسائل مستحدثه را برای دسترسی آسان اساتید به پاسخ صحیح و مستند، با عنوان «برگزیده مسائل مبتلیبه و استفتائات جدید» در ۱۲ مجلّد تدوین کرده است.
ساخت دبیرستان برای سیلزدگان لرستان از سوی آیتالله فاضل
با امضاء تفاهمنامهای، دبیرستان ۱۲ کلاسه ائمه اطهار(ع) در زمینی به مساحت چهارهزار مترمربع در سه طبقه به مساحت قریب به دوهزار متر از سوی آیتالله فاضل لنکرانی در منطقه سیلزده شهر نورآباد لرستان ساخته میشود.
مراسم امضاء تفاهمنامه ساخت دبیرستان ۱۲کلاسه ائمه اطهار(ع) با حضور معاون مشارکتهای مردمی و نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان لرستان و همچنین مسئول حقوقی املاک اداره کل آموزش و پرورش لرستان در قم و نماینده تامالاختیار آیتالله فاضل لنکرانی برگزار شد.
آیتالله محمدجواد فاضل لنکرانی در مراسم امضای این تفاهمنامه با اشاره به حادثه سیل سال جاری و فداکاری و همدلی آحاد مردم ایران در کمک به حادثهدیدگان گفت: ملت ایران در قضایای سیل اخیر هویت واقعی خود یعنی اسلامیت و انسانیت را به خوبی نشان دادند و روحیه همدلی و برادری را در حد اعلی به اثبات رساندند.
آیتالله جوادی آملی: جهانی بیاندیشید و حرف بزنید
آیتالله جوادی آملی، ششم مردادماه در جمع مسئولان، اساتید و طلاب حوزه علمیه مشهد، در مدرسه علمیه عالی نواب به موضوع «رسالت حوزههای علمیه» پرداخت و با اشاره به اینکه وقتی دین طلوع کرد، اولین بیان او «طَلَبُ اَلْعِلْمِ فَرِيضَةٌ» بود، گفت: جاهلیت وقتی به تمدن و مدنیت تبدیل میشود که عنصر محور آن «علم» باشد. حضرت نفرمود که طلب علم واجب است، بلکه فرمود: طلب علم «فَرِيضَةٌ» است؛ این «تا»ی فریضه، تای مبالغه است، یعنی یادگرفتن و علم آموزی بسیار بسیار واجب است.
وی ادامه داد: آن علمی که یادگیریاش فریضه و بسیار واجب است، متن آن را قرآن کریم برای ما مشخص کرد و فرمود که «و یعلّمهم الکتاب و الحکمة»، این نیازمند به شرح است که این کتاب و حکمت چیست؟
حجتالاسلام مهدویراد: شهید مطهری نقش آرایشگری و پیرایشگری تفکر اسلامی را داشت
حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی مهدویراد، دبیر علمی همایش «بازاندیشی آراء استاد مطهری در مواجهه با مسائل امروز»، ششم مرداد در نشست خبری با خبرنگاران با ابراز امیدواری برای اینکه اتفاق خاص و مهمی در جریان این همایش رقم بخورد، گفت: در سالهای آستانه پیروزی انقلاب که اندیشههای راستگرایانه، چپ، سوسیالیستی و ... در کشور وجود داشت و حتی برخی طلاب حوزه هم تحت تأثیر قرار میگرفتند، استاد مطهری به تبیین اندیشه درست پرداخت.
دبیر علمی همایش به محورهای آن اشاره و تصریح کرد: قرآن و پرسشهای نوپدید، فهم دین، ایمان، عقلانیت، الحاد جدید، علم دینی و ...؛ سنت و مدرنیته، پیشرفت و انحطاط، سبک زندگی، اسلام و ایران، تمدن اسلامی، تاریخاندیشی، جهانیشدن و هویت ملی، انقلاب و اصلاح، تقلید و استقلال فکری، مسئله خودی و تربیت و جامعهسازی، معنویت، گسست نسلی، آسیبهای اجتماعی، عدالت اجتماعی، روحانیت و نظام سرمایهداری از جمله موضوعات این همایش است.
کتاب «علوم قرآنی۲» منتشر شد
کتاب «علوم قرآنی۲؛ اعجاز، تحریفناپذیری» حاصل تلاش علمی حجتالاسلام و المسلمین فتحالله نجارزادگان است که براساس سرفصلهای مصوب علوم قرآنی در قالب مشارکت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور وزارت طراحی و تدوین شده است. در این طرح، ۲۱ عنوان کتاب درسی مصوب وزارت علوم تحقیقات و فناوری از سوی کارویژهای تدوین میشود که تاکنون پنج اثر از این مجموعه منتشر شده است.
انتهای پیام