تغییراتی در اصول برگزاری جشنواره تئاتر فجر/ کاهش بخش رقابتی
گروه هنر ــ دبیر سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در نشست رسانه‌ای این رویداد گفت: امسال نظرات کارشناسان را بررسی و ارزیابی کردیم و اصول جشنواره بر مبنای این نظرات تغییراتی داشته است.
در ابتدای این نشست کرمی با اشاره به اینکه جشنواره تئاتر فجر بزرگترین گردهمایی خانواده نجیب تئاتر است گفت: برگزاری این جشنواره که تاکنون سی‌و‌هفت دوره آن برگزار شده و در آستانه برگزاری سی و هشتمین دوره آن هستیم سهم بزرگی در رشد و تعالی تئاتر کشور داشته است.
وی گفت: نخستین دوره این جشنواره در شرایط بحرانی متأثر از جنگ تحمیلی سال 1361 به وقوع پیوست و در طول ادوار برگزاری با سرمایه عظیم حمایت هنرمندان هم اکنون تبدیل به یک رویداد بزرگ در سطح خاورمیانه و یک رویداد بین‌المللی در مقاطع مختلف و در میان سایر کشورهای دنیا شده است.
مدیر کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: هر چند که ما در یک بازه زمانی 10 روزه شاهد برگزاری این جشنواره خواهیم بود اما باید به این نکته اشاره کنم که این دوره از جشنواره از مدت‌ها قبل و با برگزاری سی و چهار جشنواره استانی و با مشارکت هنرمندان در شهرهای مختلف برگزار شده است و اکنون در شرف برگزاری مرحله نهایی این جشنواره هستیم که آثار با کیفیت نمایشی در آن به اجرا درآمده و در معرض تماشای علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.
سرمایه جشنواره تئاتر
وی با اشاره به اینکه سرمایه واقعی این جشنواره حضور و مشارکت فراگیر هنرمندان بوده است گفت: در جریان برگزاری سی و هشتمین دوره جشنواره که دبیرخانه آن از 9 ماه قبل اقدامات اجرایی آن را به انجام رسانده است با چالش‌های گوناگونی روبرو بودیم که برخی از آن‌ها چالش‌های همیشگی تئاتر کشور است و از جمله مهمترین آن‌ها فقدان اعتبار لازم برای برگزاری هر چه باشکوه‌تر جشنواره است هر چند که با جذب حامی مالی سعی کردیم این خلاء را جبران کنیم اما همچنان با کسری بودجه مواجهه‌ایم.
جشنواره‌ای که همچنان نهاد متولی ندارد
رئیس سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تأکید کرد: جای تأسف دارد که با گذشت ادوار گوناگون این جشنواره همچنان یک نهاد یا یک کمپانی مشخص و یا حداقل یک واحد صنفی امور اجرای این جشنواره را متقبل نمی‌شود تا به این واسطه با تجمیع امکانات و مشارکت حداکثری هنرمندان شاهد برگزاری پربار این جشنواره باشیم.
وی ادامه داد: به واسطه کمبود منابع مالی سعی ما در برگزاری این دوره از جشنواره این بوده است که کلیه رویدادها را به شکل فشرده‌تر برگزار کنیم هر چند در تمام این مراحل حفظ بخش‌های اصلی جشنواره در اولویت سلسله اقدامات و اهداف ما بوده است.
تأثیر تحریم‌ها بر بعد بین‌المللی جشنواره
کرمی اظهار کرد: دومین چالش پیش روی این جشنواره تحریم‌های سیاسی و اقتصادی است که به شکلی ظالمانه و یک طرفه به کشور تحمیل شده و استقلال کشور را در ابعاد گوناگون از جمله فرهنگی و هنری نشانه رفته است. به این واسطه هر چند که یکی از جمله اهداف ما شرکت آثار خارجی با کیفیت در این دوره از جشنواره بوده است اما شرایط کشور حاصل تحریم‌های اعمال شده دست ما را در دعوت فراگیر از گروهای شناخته شده خارجی بسته نگه داشته است.
مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چالش سوم پیش روی این دوره از جشنواره را عدم تمایل برخی از گروههای نمایشی برای حضور در این دوره از جشنواره برشمرد و گفت: به سبب بروز چنین اتفاقی دوستانم در دبیرخانه جشنواره برای تنظیم جدول نهایی جشنواره دچار مشکل شده‌اند که البته با همدلی و هماهنگی که به انجام رسید توانستیم چند روز پیش از برگزاری رسمی جشنواره جدول را نهایی کنیم.
کرمی ادامه داد: من به آنچه موجب شده است برخی از گروههای تئاتری از حضور در این جشنواره امتناع کنند احترام می‌گذارم و آن را ناشی از بروز احساسات پاک این عزیزان می‌دانم اما معتقدم که هیچ برداشت دیگری از این اتفاق که سبب هجمه به فرهنگ این مرز و بوم شود شایسته نیست. خوشبختانه تمامی مراحل مقدماتی و اجرایی جشنواره با حضور و مشارکت هنرمندان دغدغه‌مند تا این لحظه طبق برنامه پیش رفته است و از این به بعد نیز حمایت اصحاب رسانه می‌تواند این دوره از جشنواره را به اوج بالندگی و پویایی برساند.
برگزاری سلسله نشست‌های آسیب‌شناسی
در ادامه این نشست نادر برهانی مرند دبیر سی‌و‌هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به ایراد سخن پرداخت و گفت: بهتر است در ابتدا گریزی به بندها و مفاد فراخوان جشنواره بزنم من در طول یکسال گذشته و حتی در آستانه برگزاری دوره سی و هفتم جشنواره که دبیری آن را نیز به عهده داشتم در سلسله نشست‌های آسیب‌شناسی این جشنواره شرکت کردم و می‌توانم مجموعه آرا و نظرات کارشناسان را که نسبت به روند اجرای جشنواره ایراداتی را وارد کردند در چند محور به عرض برسانم.
وی ادامه داد: ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که دوستان معتقد بودند جشنواره عریض و طویلی داریم که این امر موجب می‌شود از کیفیت آن کاسته شده و دوم اینکه دوستان ایراد می‌گرفتند که جشنواره به سبب رقابتی برگزار شدن تبدیل به رویدادی شده است که در آن آثاری نه چندان کیفی و حتی نکوهیده مجال حضور پیدا می‌کند که من در ابتدایی‌ترین اقدام تلاش کردم تا بخش روایتی جشنواره را کمرنگ کنم.
این هنرمند تئاتر تأکید کرد: از سال 94 که این جشنواره در سه بخش رقابتی برگزار می‌شد اکنون آن را به تنها به یک بخش رقابتی تقلیل دادیم که بر این اساس قرار بر این بود تا در بخش غیر رقابتی میزبان سی گروه نمایشی و در بخش رقابتی میزبان 20 گروه رقابتی باشیم که صرف نظر از بخش تئاتر ملل این جشنواره پذیرای 57 اثر نمایشی باشد.
249 درخواست برای بخش رقابتی
وی افزود: اما در عرصه عمل متأسفانه اتفاق دیگری افتاد و شاهد بودیم که در بخش رقابتی 249 تقاضا به ثبت رسید و در بخش غیر رقابتی تنها 50 اثر متقاضی حضور در جشنواره بودند و این در حالی است که آن دسته از عزیزانی که در بخش رقابتی شرکت کردند غالباً از جمله منتقدان جشنواره بودند که می‌گفتند باید جشنواره غیر رقابتی برگزار شود.
برهانی مرند تصریح کرد: حتی ما برای بخش رقابتی 20 میلیون تومان کمک هزینه در نظر گرفتیم و برای بخش غیر رقابتی 30 میلیون تومان که این امر گروه‌ها را ترغیب کند که در بخش غیررقابتی بیشتر فعال شوند که متأسفانه این اتفاق نتیجه عکس داد و ما شاهد بودیم که همچنان دوستان شرکت‌کننده اصرار به حضور در بخش رقابتی جشنواره را داشتند.
وی گفت: در بخش ملل یا تئاتر بین‌المللی قید الزام مسابقه بودن را برداشتیم زیرا اگر قرار بود این بخش به شکل رقابتی برگزار شود حداقل 30 گروه شرکت کننده باید در آن حضور می‌داشتند که از این میان 10 اثر آثار تئاتر کشورهای گوناگون بودند و با توجه به وضعیت مالی اسفباری که جشنواره با آن مواجه است لذا میزبانی از این تعداد گروه نمایشی خارج از کشور برای ما مقدور نبود. اما تلاش کردیم تا برای جبران چنین خلاء حداقل بازار بین‌الملل را برای معرفی تئاتر ایران به کشورهای گوناگون ایجاد کنیم که حدود 25 میهمان در بخش بازار این دوره از جشنواره حضور دارند.
وی ادامه داد: با این تفاسیر 22 اثر در بخش رقابتی 27 اثر در بخش غیر رقابتی این جشنواره حضور دارند و 6 اثر برای حضور در بخش بین‌الملل اجرای آن‌ها قطعی شده است و البته 23 اثر در بخش تئاتر خیابانی 11 اثر در بخش رادیو تئاتر در این دوره از جشنواره اجرای برنامه خواهند داشت.
اختصاص بخش خیابانی و رادیو تئاتر به سردار سلیمانی
برهانی مرند اظهار کرد: بخش تئاتر خیابانی و رادیو تئاتر در برخی از آثار نمایشی به موضوع سردار شهید سلیمانی و حوادث اخیر در منطقه اشاره شده است و در بخش بعلاوه فجر 40 اثر با حضور در 8 سالن خصوصی به اجرای برنامه خواهند پرداخت و 18 گروه نیز در بخش دیگر گونه‌های اجرای برنامه را در پیشگاه مخاطبان خواهند داشت.
برهانی مرند گفت: داوران بخش رقابتی را مسعود دلخواه، رضا مهدی زاده و کیومرث مرادی تشکیل می‌دهند و حسین مسافر آستانه، سید مجید صالحی و علیرضا استادی نیز داوری بخش خیابانی را برعهده دارند.
وی در پایان با اشاره به مکتوبات این دوره از جشنواره گفت: کتاب جامع تاریخچه جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از ابتدا تا دوره سی و هفتم در 900 صفحه تدوین شده است که حداقل نسخه دیجیتال آن در این دوره از جشنواره رونمایی می‌شود. کتاب عکس تئاتر جشنواره نیز در حال چاپ است، همچنین کتاب پوستر این جشنواره نیز منتشر خواهد شد و ما در تلاشیم که کتاب آثار برگزیده بخش نمایشنامه این جشنواره را نیز به زودی منتشر کنیم مضاف بر اینکه آثار برگزیده بخش نمایشنامه جشنواره نیز در اختتامیه مورد تقدیر قرار خواهند گرفت.
یاد‌آور می‌شود سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به دبیری نادر برهانی مرند از 10 تا 21 بهمن برگزار خواهد شد.
