امیدبخش‌ترین آیه قرآن از نگاه حضرت علی(ع)

حبیب‌الله صابری‌نسب، پیشکسوت و پژوهشگر قرآنی، در تشریح نکات کلیدی جزء دوازدهم کلام وحی در قالب سلسله مباحث معرفتی در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، گفت: این جزء از کلام وحی از آیه 6 سوره مبارکه «هود» آغاز شده و تا آیه 52 سوره «یوسف» ادامه دارد.

وی تصریح کرد: برخی از انسان‌ها گمان می‌کنند تمام حساب و کتاب‌ها در قیامت انجام می‌شود؛ اما با استناد به آیه 15 و 16 سوره «هود» که می‌فرماید «مَن کاَنَ یُرِیدُ الْحَیَوةَ الدُّنْیَا وَ زِینَتهَا نُوَفّ‌ِ إِلَیهْمْ أَعْمَالَهُمْ فِیهَا وَ هُمْ فِیهَا لَا یُبْخَسُونَ * أُوْلَئکَ الَّذِینَ لَیْسَ لهَمْ فیِ الاَخِرَةِ إِلَّا النَّارُ  وَ حَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِیهَا وَ بَاطِلٌ مَّا کَانُواْ یَعْمَلُونَ» متوجه خواهیم شد که خداوند با برخی از بندگان در دنیا تسویه حساب می‌کند.

اثرات معامله با خدا

صابری‌نسب ادامه داد: اخلاص در عمل و نیت بسیار مهم است، اگر انسان برای انجام عمل نیک نیت دنیوی داشته باشد، قطعاً خداوند در همین دنیا با او تسویه کرده و عمل نیکش برای او فایده اخروی نخواهد داشت. مؤمن و افراد با اخلاص باید دقت داشته باشند هرکاری را با نیت الهی و برای رضای خدا انجام دهند.

وی به آیه 86 سوره «هود» که می‌فرماید «بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ۚ وَمَا أَنَا عَلَيْكُمْ بِحَفِيظٍ» استناد کرد و در تشریح واژه «بقیت الله» گفت: نقل است از امام باقر(ع) که فرمودند «نخستین سخنی که حضرت مهدی(ع) پس از قیام خود می‌گوید آیه «بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» است و سپس می‌گوید منم بقیة‌الله و حجت و خلیفه او در میان شما، سپس هیچ‌کس بر او سلام نمی‌کند مگر اینکه می‌گوید: «السلام علیک یا بقیة‌الله فی ارضه».

صابری‌نسب با اشاره به اینکه حسنات، گناهانی که حق‌الناسی در آن نباشد را با استناد به آیه 114 سوره «هود» که می‌فرماید «إِنَّ الحْسَنَاتِ یُذْهِبنْ‌َ السَّیِّاتِ» از بین می‌برد، اظهار کرد: همه می‌دانیم انجام گناه و معصیت قلب‌ها را تیره و به سمت تاریکی هدایت می‌کند، اما این پایان راه نیست و خداوند متعال با بخشندگی و رأفت کامل انسان خطاکار را به شرط حرکت در مسیر حسنات بخشیده و در مسیر هدایت می‌کند. اگر هم فرد حق‌الناسی بر گردن داشته باشد باید قطعاً حلالیت بگیرد.

وی به امیدبخش‌ترین آیه از منظر مولا علی(ع) اشاره کرد و گفت: آن حضرت آیات 114 و 115 سوره «هود» که خداوند می فرماید «وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْرى لِلذّاکِرینَ* وَ اصْبِرْ فَإِنَّ اللّهَ لایُضیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنینَ» را از امیدبخش‌ترین آیات قرآن می‌دانند. خداوند در آیه 114 فرمودند «نماز را در دو طرف روز و اوایل شب برپا دار که صفات بد را برطرف می‌سازد و این تفکری است برای آنها که اهل ذکرند».

صابری‌نسب همچنین با بیان این نکته که خداوند متعال از آیات 25 تا 48 سوره «هود» به داستان حضرت نوح(ع) اشاره می‌کند، اظهار کرد: پاکسازی روی زمین، مجازات با طوفان، جاری شدن نام خدا در هر موقعیت، پناهگاه‌های الهی از جمله درس‌های تربیتی طوفان نوح است.

این پژوهشگر قرآن به درس‌های تربیتی داستان حضرت شعیب(ع) هم اشاره و اهمیت مسائل اقتصادی، توجه به اصالت‌ها، اقامه نماز و دعوت این فریضه به توحید و پاکی، هم سویی ایمان و عمل، اصلاح بندگان توسط انبیای الهی را از جمله درس‌های تربیتی بیان کرد.

نکات کلیدی سوره «یوسف»

وی با اشاره به اینکه داستان حضرت یوسف(ع) دارای درس‌ها و نکات تربیتی بسیاری است، به محقق شدن وعده و اراده حضرت باریتعالی اشاره کرد و افزود: خداوند در آیه 21 همین سوره می‌فرماید: «وَاللّهُ غَالِبٌ عَلَى أَمْرِهِ وَلَـكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ؛ و خدا بر كار خويش چيره است ولى بيشتر مردم نمى‏‌دانند».

صابری‌نسب با بیان اینکه جمله «وَاللّهُ غَالِبٌ عَلَى أَمْرِهِ» تنها در سوره «یوسف» ذکر شده است، تصریح کرد: در این داستان به سرگذشت پرفراز و نشیب این فرستاده خدا اشاره می‌شود که خداوند چگونه با وجود تمام مخالفت‌ها و دشمنی‌ها اراده خود را تحقق می‌بخشد.

وی ادامه داد: ما بندگان به ‌ویژه جوانان و نوجوانان نباید هیچ گاه از لطف خدا ناامید باشیم، ناامیدی بزرگترین گناه است. جوانان باید در همه حال خود را به خدا سپرده و از او طلب کمک کنند. حتی باید در نظر داشت برای ترک گناه نیز باید به ذات اقدس احدیت پناه برد و اوست که به تمام کردار و رفتار ما آگاه، بینا و شنواست و قادر است ما را در هر برهه زمانی یاری دهد.

صابری‌نسب در بخش دیگر از سخنان خود به برخی از موارد زندگی موفق از منظر قرآن در جزء دوازدهم اشاره کرد و گفت: خداوند در آیات مختلف سوره مبارکه «هود» نکاتی همچون روزی همه موجودات برعهده خداست، پس نه حرص بورزید و نه بترسید، مسخره نکردن کاری که حکمت آن را نمی‌دانید، قرآنی بودن شعار مرگ بر استکبار، ممکن شدن کارهای غیرممکن به اذن خدا، بردباری، نرم دلی و استغفار سه شاخصه انسان، کم نکردن حقوق دیگران، پاک و حال بودن روزی اندک بهتر از درآمدهای بسیار، اما حرام است، صبوری در مشکلات را بیان فرمودند.

این پژوهشگر قرآنی اضافه کرد: سرزنش نکردن دیگران به دلیل گرفتاری خود، از دست رفتن مالی که آسان به دست می‌آید، پرهیز از حسادت، آموختن صفت رازداری به فرزند از جمله نکاتی است که در آیات سوره مبارکه«یوسف» ذکر شده است.