هدف‌گذاری و حرکت بر مدار آموزه‌های قرآن

حبیب‌الله صابری‌نسب، پیشکسوت و پژوهشگر قرآنی، در تشریح نکات کلیدی جزء هفدهم کلام وحی در قالب سلسله مباحث معرفتی در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، گفت: این جزء از سوره «انبیاء» آغاز و تا پایان سوره «حج» ادامه دارد.

وی با اشاره به اینکه نام 16 پیامبر الهی موسی، هارون، عیسی، ابراهیم، لوط، اسحاق، اسحاق، یعقوب، نوح، داود، سلیمان، ایوب، ادریس، ذوالکفل، ذالنون، زکریا، یحیی در سوره «انبیاء» ذکر شده است، توحید و پیروزی حق بر باطل را از جمله محتویات سوره دانست.

صابری‌نسب گفت‌وگوی حضرت ابراهیم(ع) با آزر و تهدید ابراهیم بر شکستن بت‌ها، شکستن بت‌ها و سرد شدن آتش، لوط و قومش، نوح و قومش، حوادث زندگی داود، ایوب نبی(ع)، اسماعیل، ادریس و ذوالکفل، یونس ذوالنون، دعای زکریا را از جمله داستان‌های این سوره برشمرد.  

توطئه از منظر خدا مخفی نمی‌ماند

وی به آیه اول از سوره مبارکه انبیاء «اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَ هُمْ فِى غَفْلَةٍ مُّعْرِضُونَ، روز حساب مردم نزديک شد و آنان هم چنان به غفلت رويگردانند» اشاره کرد و گفت: زمان حسابرسی در قیامت نزدیک‌تر از آن چیزی است که می‌پنداریم، خداوند در تمام دوران‌های مختلف انبیایی را برای هدایت جوامع بشری فرستاده تا حسابرسی اعمال در روز قیامت را به آنان هشدار دهد.

صابری‌نسب با اشاره به اینکه خداوند بر همه عالم دانا، بینا و شنواست به آیه 4 این سوره که می‌فرماید: «قَالَ رَبّى‏ يَعْلَمُ الْقَوْلَ فِى السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ؛ گفت: پروردگار من از هر سخنى در آسمان و زمين آگاه است و او شنوا و داناست» استناد کرد و گفت: توطئه، فتنه‌انگیزی هیچ‌گاه از منظر خدا مخفی نخواهد ماند، او بر پنهان و آشکار همه بندگان و آفریده‌های خود آگاه است و اگر اداره کند می‌تواند پرده از اسرار انسان‌ها بردارد.

این پژوهشگر قرآنی همچنین آیه 8 سوره انبیاء «وَ مَا جَعَلْنَاهُمْ جَسَدًا لَّا يَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَ مَا كاَنُواْ خَالِدِين؛ آنها را كالبدهايى نكرديم كه به طعام نيازمند نباشند و عمر جاويدان هم نداشتند» را یادآور شد و افزود: مرگ فراگیرست و هیچ جنبنده‌ای ابدی نیست و حتی انبیا و اوصیای الهی نیز ابدی نبودند و همه دیدار حق را لبیک گفتند.

لزوم هدف‌گذاری در زندگی

وی در ادامه لزوم هدفمندی در زندگی را مورد تأکید قرار داد و گفت: با استناد به آیه 32 «وَ جَعَلْنَا السَّمَاءَ سَقْفًا مَّحفُوظًا وَ هُمْ عَنْ ءَايَاتِهَا مُعْرِضُونَ؛ و آسمان را سقفى مصون از تعرض كرديم و باز هم از عبرتهاى آن اعراض مى‏‌كنند» می‌توان دریافت همه آفرینش روی حساب و کتاب بوده و خداوند از آفرینش آن هدفی را دنبال کرده است.

صابری‌نسب به جوانان و نوجوانان ضمن تأکید بر تلاوت مداوم قرآن، تصریح کرد: جوانان باید در آیات به ویژه آیات کاربردی تدبر در حد فهم خود داشته باشند و وظیفه ما مربیان قرآن نیز این است که آنان را در تدبر کمک کنیم، جوانان و نوجوانان از سنین پایین باید آموزش ببینند تا هدف‌گذاری و حرکت برمدار آموزه‌های قرآن را الگوی زندگی قرار دهند.

وی اظهار کرد: آیه 72 «وَ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَ يَعْقُوبَ نَافِلَةً وَ كُّلًا جَعَلْنَا صَالِحِين؛ و به او اسحاق و فرزندزاده‌اى چون يعقوب را بخشيديم و همه را از شايستگان گردانيديم» را از نگاهی آیه برکت خواند و تشریح کرد: برکت به دست خداست و اوست که برای زندگی ما تصمیم می‌گیرد، همه ما به نوعی برکت مال، عمر و فرزندان را در زندگی خود تجربه کرده‌ایم، اما نباید غافل شد که تمام برکات زندگی از طرف اوست.

صابری‌نسب در ادامه به آیه 80 «وَ عَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَّكُمْ لِتُحْصِنَكُم مِّن بَأْسِكُمْ فَهَلْ أَنتُمْ شَاكِرُونَ؛ ما ساختن زره را به داود(ع) آموختیم، تا شما را در جنگهایتان حفظ كند. آیا شكر آن را به جا مى‌‏آورید» اشاره کرد و افزود: امنیت یکی از نعمات الهی است و همه جوامع امنیت پایدار خود را مدیون اندیشمندان و افسران نظامی هستند. خوشبختانه ایران پس از پیروزی انقلاب با اتکا به خداوند و همت والا توانسته است امنیت پایدار را نه تنها برای ایران بلکه در منطقه تأمین کند.

نویسنده کتاب دو گل درخشنده با بیان این نکته آیه 87 و 88 این سوره از آثار و برکات بسیاری برخوردارست اضافه کرد: در این آیه آمده است «وَ ذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَیْهِ فَنَادَى‏ فىِ الظُّلُمَتِ أَن لَّا إِلَاهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنىّ‏ِ كُنتُ مِنَ الظَّلِمِینَ(87) فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَ نجَّیْنَاهُ مِنَ الْغَمّ‏ِ وَ كَذَالِكَ نُجِى الْمُؤْمِنِینَ». این آیه در برگیرنده نکات و محتوای بسیار است و توسل به این آیه توانسته بسیاری از گره‌های زندگی را باز کند.

نکات کلیدی سوره «حج»

وی در بخش دیگر از سخنان خود به بیان نکات و پیام‌های مندرج در سوره مبارکه «حج» پرداخت و اظهار کرد: آیه 4 این سوره «کُتِبَ عَلَيْهِ أَنَّهُ مَن تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُ يُضِلُّهُ وَ يَهدِيهِ إِلَى‏ عَذَابِ السَّعِير؛ بر شيطان چنين مقرر شده كه هر كس را كه دوستش بدارد گمراه كند و به عذاب آتش سوزانش كشاند» بر این موضوع دلالت دارد که تبعیت از هواهای نفسانی و وسوسه‌های شیطانی، پذیرفتن ولایت اوست، باید مراقب باشیم تا با پناه بردن به آیات از شیطان ولایت‌پذیری نداشته باشیم.

صابری‌نسب در ادامه به آیه 24 همین سوره که می‌فرماید «وَ هُدُواْ إِلَى الطَّيِّبِ مِنَ الْقَوْلِ وَ هُدُواْ إِلَى‏ صِرِاطِ الحَمِيد؛ آنان به آن سخن پاك و به راه خداوند ستودنى راهنمايى شده‏‌اند» اشاره کرد و گفت: از قدیم دعای عاقبت بخیری یا خوش عاقبتی یکی از بهترین و کامیاب‌ترین دعا بوده و امروز نیز به عنوان یکی از مطلوب‌ترین دعاها محسوب می‌شود.

این پیشکسوت قرآن آیه 74 سوره حج «مَا قَدَرُواْ اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِىٌّ عَزِيز؛ خدا را چنان كه سزاى اوست نشناختند. هر آينه خدا نيرومند و پيروز است» را متذکر شد و افزود: اگر ولایت و تبعیت از حضرت باریتعالی را قبول داریم باید این تبعیت را با تمام اعضا و جوارح حس کنیم، در واقع زبان و عمل ما باید یکی باشد، مشرکان و خلفای بنی‌امیه و ... خود را به ظاهر مسلمان می‌دانستند، اما در اصل غیر او(شیطان) را نیز پرستش کرده و ولایت او را پذیرفته بودند.

صابری‌نسب طلب مغفرت و پرهیز از گناه را مورد تأکید قرار داد و گفت: آیه 76 «يَعْلَمُ مَا بَيْن‏َ أَيْدِيهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُور؛ خدا از ميان فرشتگان و مردمان رسولانى بر مى‏‌گزيند. هر آينه خدا شنوا و بيناست» بر این موضوع دلالت دارد که دیر یا زود همه به پیشگاه حق حاضر خواهیم شد؛ از این رو گناه کردن در دنیا ما را از رحمت الهی در قیامت دور می‌کند، پس دست از گناه و صفات ناپسند برداشته و مطیع فرمان الهی باشیم.