استقرار جریان نخبگی و ارائه تخصصی‌ترین نظرات حوزه زنان و خانواده در حوزه علمیه خواهران

به گزارش ایکنا؛ نشست خبری حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور، مدیر حوزه‌های علمیه خواهران، امروز، 19 اسفندماه برگزار شد و متن آن را در ادامه می‌خوانید؛

در اسفندماه سال 1375 به دستور مقام معظم رهبری، مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران افتتاح شد و از مجموعه مرکز مدیریت حوزه علمیه آقایان تفکیک شد. مبنای این تصمیم نیز این بود که برنامه‌ریزی برای نظام تعلیم و تربیت خواهران باید متفاوت از برادران باشد و خانم‌ها شرایطی دارند که باید در طراحی نظام‌های تربیتی و آموزشی مورد نظر باشد. بر این اساس لازم است اصولاً دستگاه برنامه‌ریزی تعلیم و تربیتی جداگانه‌ای با حداکثر مراعات ویژگی‌های زنانه در برنامه‌های تعلیم و تربیت شکل بگیرد.

زمانی که این مجموعه کار را شروع کرد، چند مدرسه متفرق در کشور تحت عنوان مکتب‌خانه‌ها و با تکرار نظام آموزشی برادران فعال بود، اما مدارک رسمی نداشتند و اساتید خواهر نیز وجود نداشت و یک مدرسه ارزشمند به نام جامعةالزهرا(ص) بود که بر اساس تأکیدات امام از سال‌های ابتدای انقلاب در قم شکل گرفته بود، اما وضعیت نظام آموزشی حوزه در بخش بانوان جایگاه خود را نداشت.

این شجره طیبه که از اراده‌های نظام جمهوری اسلامی و از ثمرات این مجموعه عزیز است، در حقیقت بیشترین ارزش و قیمت را به خانم‌ها داد. اگر در نظام‌های تربیتی جهانی بررسی کرده باشید یا حتی در داخل کشور جاهایی مانند وزارت علوم و ... را ببینید، این جداشدگی و این اختصاصی دیدن نظام تعلیم و تربیت خواهران را نمی‌بینید و این مسئله، اصلی‌ترین نقطه‌ای است که انقلاب اسلامی و رهبران آن بر آن تأکید کردند و مورد تأیید مراجع تقلید نیز بوده است. لذا بنا شد ویژگی‌های خانم‌ها و مطالبات آنها را در تمام ابعاد در نظام تعلیم و تربیت اشراب کنیم و این به منصه ظهور رسید.

در این مدت، ۵۰۰ مرکز آموزشی تعلیمی برای حوزه در سطح کشور افتتاح شد. بخش عظیمی از اینها یعنی ۴۲۰ مورد، در سطح 2 و الباقی در سطح ۳ و ۴ مشغول به فعالیت شدند. یعنی در این نظام تعلیم و تربیت بنا شد که برای ورودی‌های سیکل و دیپلم و بعد ورودی‌های با هفت سال تحصیل بتوانند کارشناسی بگیرند و دیپلم و بالاتر با ۵ سال تحصیل و ۱۹۰ واحد، سطح دو بگیرند و بعد از این وارد رشته‌های نیمه‌تخصصی شوند که ۲۰ رشته راه‌اندازی شده است و بعد از گذراندن حدود ۱۰۰ واحد درسی، فرصت برای ورود به سطح ۴ فراهم می‌شود و اینها محصول تلاش‌هایی است که پس از تشکیل مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه در کشور شکل گرفته است.

در این مدت مهم‌ترین وظیفه‌ای که بر عهده مرکز مدیریت حوزه سنگینی می‌کرد، اینکه باید این مجموعه از سوی خانم‌ها اداره می‌شد، اما خانم‌هایی که مدارک عالی داشته باشند و بتوانند مرکزی را اداره کنند، نداشتیم و تلاش کردیم به وسیله تعلیم و تربیت طلاب از آنها و مهارت‌هایی که به آنها داده شد، بتوانیم برای این حوزه استاد تدارک کنیم و مدیر نیز از خانم‌ها باشد. الآن در ۴۲۰ مدرسه، همه مدیران خانم هستند و کادر مدیریت نیز از خانم‌ها تشکیل شده است و پنج هزار استاد از مجموع شش هزار استاد که مشغول تدریس هستند نیز خانم هستند و تلاش می‌کنیم با روند روبه‌رو رشد، فرصت را به آنها بدهیم.

در این مدت، صرف نظر از سه استانی که حوزه‌های آنها مستقل است، یعنی سه خراسان که مستقل اداره می‌شوند، ۲۸ استان دفتر نمایندگی حوزه را دارند و مدیریت‌های استانی شکل گرفتند و اینها نیز هر کدام چهار معاون و یک مدیر کل دارند که به امر سازمان‌دهی مشغول است و از این چهار معاون و مدیر کل، چهار نفر نیز جزو معاونین اداری مالی از خود خانم‌ها هستند و فرصت برای مدیریت کلان استانی به آنها داده شده است. در موارد نادری که مدیر استان از خانم‌ها انتخاب شدند نیز مدیر اداری مالی هم از آنها است.

تاکنون پنج مدیر استانی انتخاب شدند و در مرکز مدیریت نیز فرصت شده که در شرایطی که خواهران آماده باشند، فرصت را برای احراز پست‌ها به دست آنها فراهم کنیم و الآن در مرکز مدیریت، دو نفر از معاونین بنده از خانم‌ها هستند، لذا اراده جدی وجود دارد که حوزه علمیه خواهران به دست آنها اداره شود و یکی از اصلی‌ترین مأموریت‌هایی که پیگیری شده، این بوده که فرصت‌ها را برای خانم‌ها فراهم کنیم.

اگر بخواهم مجموعه توفیقات حوزه‌های علمیه خواهران را بگویم، به رشته‌های علمی توجه می‌دهم که تلاش شده است در بخش مهمی مطالبات آنها لحاظ شود. در حوزه علمیه، خواهران باید فقهی فرابگیرند که مرتبط با زن و خانواده باشد، لذا فقه خانواده را فراهم کردیم و یا فقه قضا که با رویکرد مسائل زنان بوده است. مطالعات اسلامی زنان را نیز داشته‌ایم که در این زمینه مطالعاتی مختلفی شکل گرفته است و مناسب است در این زمینه حوزه نظر خود را داشته باشد و شخصیت‌هایی را تربیت کند. لذا مطالعات اسلامی زنان را افزودیم. تبلیغ با گرایش حج نیز در زمینه مرتبط با زنان است. مبلغات باید مسائل مربوط به حوزه این عمل عبادی که در مورد زنان بود را فرابگیرند و همچنین مشاوره خانواده با رویکرد اسلامی نیز یکی از رشته‌ها بود. علاوه بر این، تربیت کودک و نوجوان و تعلیم و تربیت اسلامی نیز راه‌اندازی شد.

همچنین از نظر بناهایی که باید می‌ساختیم نیز تاکنون از مجموعه ۵۰۰ بنایی که باید طلبه‌های در آن مستقر می‌شدند، ۲۶۰ مدرسه را به طور قطع از ابتدا نوسازی شده و تأسیسی راه‌اندازی کردیم و مابقی نیز خریداری یا هبه شد و در اختیار حوزه قرار گرفت. بخش زیادی نیز ترمیم شدند و بخشی نیز در برنامه است که ترمیم شوند. دوره قبل، یک مدرسه با همان شرایطی که برای برادران بود، برای خواهران انتخاب می‌شد که طلبه نداشت و این را در اختیار خانم‌ها می‌گذاشتند، اما با توجه به نیازهای خانم‌ها و فضاهای مفرحی که باید برای آنها تدارک شود و خدمات جانبی که باید لحاظ شود، سعی شد محیط‌های مناسبی تامین شود و باید از دولت‌هایی که در این چند دهه کمک کردند تشکر کنم.

حوزه‌های علمیه شتاب مناسبی در این ۲۵ سال برای استقرار یک نظام تعلیم و تربیت مناسب در کشور داشتند و با تکمیل این چرخه نظام تربیتی، روزگاری را پیش‌بینی می‌کنیم که خانم‌ها در حوزه زن و خانواده، اندیشه‌های اسلامی را خودشان تولید کنند و به عنوان یک دستگاه اثربخش در افق ملی و فراملی اثربخش باشند. مسئله دیگر در مورد هدفی است که برای حوزه‌های علمیه تعیین شده است. در اساسنامه ما، وظایف مهمی را بر عهده داریم؛ اول اینکه باید خانم‌هایی با توان کافی برای جمع بین وظایف خانوادگی‌شان و تربیت، داشته باشیم که بتوانند در جامعه نقش‌های مثبتی در خانواده داشته باشند و اینها را به عنوان یکی از اهداف تعیین کردیم و باید مرجعیت تثبیت‌یافته حوزه‌های علمیه خواهران را برای زنان در افق ملی و فراملی تامین کنیم.

در تلاش‌هایی که صورت گرفت، بنا بر این شد که ارزیابی از اقدامات قبل داشته باشیم و ببینیم بر این اساس، سرعت ما آیا طوری هست که در زمان مناسبی این اهداف را به دست آوریم یا خیر. بر اساس مطالعاتی که انجام شد، افقی تا ۱۴۱۴ تبیین شد و رسیدن به این افق، مستلزم اقدامات تمهیدی فراوانی است که حوزه‌های علمیه در این افق به اولین ایستگاه تحقق هدف کلان حوزه برسند و شروع به تولید کنند. وقتی می‌گوییم مرجعیت تثبیت‌شده داشته باشیم، یعنی بهترین پژوهش‌ها در زمینه خانم‌ها باید توسط خانم‌ها ارائه شود و بهترین اساتید و کارشناسان هم باید خانم‌ها باشند. لذا باید تا ۱۴۱۴ در این قطعه از توانایی باشیم که سرآمدی برای فعالیت‌های ملی و فراملی باشند.

از این‌رو تمرکز کردیم تا رسیدن به افق ۱۴۱۴ را هدف‌گذاری کنیم و به نحوی سامان‌دهی کنیم که پس از سه هدف میانی، هدف نهایی را محقق کنیم. تلاش این است که در گام اول تا ۱۴۰۴، استانداردهایی که برای حوزه خواهران نوشته‌ایم اعم از شاخصه‌ها برای مدارس و طلاب و ... را تامین کنیم و چشم‌انداز را به عنوان «تقویت درونی حوزه‌ها با رویکردهای رفع آسیب‌ها و تامین استانداردها» گذاشته‌ایم. در حوزه علمیه خواهران، بنا داریم، خانم‌ها جمع بین تحصیل و فعالیت آموزشی کنند و در اینصورت متعهد شده‌ایم که طلبه از شهرش به شهر دیگر نبریم و طلبه تهران به گیلان و یا حتی قم نرود و حتی این سیاست را تعقیب کردیم که طلاب از نزدیک‌ترین نقطه به منزل تحصیل کنند. لازمه کار این است که تیم مدیریتی ما زیاد شوند.

اگر به طور مناسبی این گام شکل بگیرد، زیرساخت گام بعدی فراهم می‌شود. برنامه این است که در ۱۴۰۴ حوزه علمیه خواهران تبدیل به یک حوزه نیمه‌تخصصی شود و خود را نمایان کند و در ۱۴۰۹ باید مستقر شود و برای این کار باید تلاش زیادی صورت بگیرد تا بخش مهمی از نخبگان از خانم‌ها باشند. همچنین از ۱۴۱۴ که سخن می‌گوییم، یعنی سعی می‌کنیم جریان نخبگی در حوزه چنان مستقر شود که بتواند تخصصی‌ترین نظرات مربوط به حوزه زن و خانواده را ارائه دهد و بیشترین کتاب را اینها تألیف کنند.

نکته پایانی نیز در مورد پذیرش حوزه علمیه است. ثبت نام از ۲۵ بهمن تا اواخر اردیبهشت‌ماه ادامه دارد و در تیرماه، در سطح ۲ تا ۴ آزمون گرفته می‌شود و در اول مهر و یا اواسط شهریور وارد مجموعه تعلیم و تربیت می‌شوند. دو کار را انجام خواهیم داد؛ یکی اینکه افرادی که انتخاب می‌شوند، از بیوتات صالحه جذب شوند. یعنی خانم‌هایی که بنا است رسالت حوزوی را به دوش بگیرند، باید از خانواده‌های شایسته تلقی شوند. می‌خواهیم توجه خانواده‌های صالح را برای حضور فرزندانشان فراهم کنند. دوم اینکه حوزه برای اینکه چشم‌انداز خود را به نحو شایسته‌ای احراز کند، باید ورودی‌هایش استعداد مناسب داشته باشند و جلب این استعدادها به این‌صورت است که چشم‌اندازها و کارکردهای حوزه علمیه خواهران برای جامعه جوان تبیین شود.