افزایش درد و رنج مردم افغانستان، حاصل طولانی‌ترین جنگ تاریخ آمریکا

به گزارش ایکنا، ایالات متحده در پی حملات یازده سپتامبر 2001 از سوی القاعده که به دنبال پناهگاه در افغانستان بود، در سال 2001 به این کشور  حمله کرد.

یازده سپتامبر، بهانه حمله به افغانستان

حمله آمریكا به افغانستان در ابتدا به عنوان بهانه‌ای برای انتقام از حمله القاعده به برج‌های دوقلوی نیویورک آغاز شد. در 7 اکتبر 2001 یعنی کمتر از یک ماه پس از حملات 11 سپتامبر که منجر به کشته شدن حدود سه هزار نفر در ایالات متحده شد، جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهور وقت آمریکا عملیات موسوم به «تضمین آزادی» (Enduring Freedom) را در افغانستان آغاز کرد.

در آن زمان به ادعای آمریکا، طالبان که بر افغانستان حکومت می‌کردند  اسامه بن لادن و جنبش القاعده را پناه داده بودند. این عملیات یک جبهه نظامی تازه را در آنچه آمریکا «جنگ علیه تروریسم» می‌خواند، باز کرد و طی چند هفته، نیروهای تحت رهبری ایالات متحده، طالبان را که از سال 1996 در قدرت بودند سرنگون کردند.

یک ماه بعد، حدود هزار و سیصد سرباز آمریکایی در افغانستان بودند که در سال بعد این تعداد تقریباً به 10 هزار نفر رسید. در سال 2003، نیروهای آمریکایی وارد جنگ دیگری شدند؛ جنگ عراق، برای برکناری صدام حسین.

با انحراف توجه آمریكا از افغانستان، طالبان که انسجام خود را از دست داده بودند و سایر گروه‌های شبه نظامی دوباره در سنگرهای خود در جنوب و شرق افغانستان جمع شدند. آنها از آنجا می‌توانستند به راحتی بین پایگاه‌های خود در مناطق قبایلی پاكستان تردد كنند.

وعده آموزش نیروهای افغان

در سال 2008، فرماندهی آمریكا در افغانستان خواستار نیروی انسانی بیشتری شد و بوش سربازان دیگری را نیز اعزام كرد و در مجموع به 48 هزار و پانصد سرباز آمریكایی در این کشور مستقر شد.

دو سال بعد، باراک اوباما  با وجود وعده انتخاباتی خود برای پایان جنگ در عراق و افغانستان، تعداد سربازان آمریکایی را به حدود 100 هزار سرباز افزایش داد. 

تا پایان سال 2014،  ناتو به مأموریت جنگی خود در افغانستان پایان داد و فقط حدود 12 هزار سرباز خارجی در این کشور باقی مانده بودند که حدود 10 هزار نفر آنها آمریکایی بودند. آنها با وعده آموزش نیروهای افغان برای کنترل کشور و انجام عملیات ضد تروریستی باقی ماندند.

اما در سال 2015 اوضاع امنیتی در افغانستان با گسترش عملیات طالبان همچنان رو به وخامت بود و همزمان شاخه‌ای ازگروهک داعش در جنوب آسیا فعال شد.

توافق دولت ترامپ و طالبان

دو سال بعد، دونالد ترامپ به قدرت رسید و بلافاصله طرح عقب نشینی را لغو کرد و هزاران سرباز دیگر را به افغانستان فرستاد اما حملات طالبان به ویژه علیه سربازان افغان به طور گسترده‌ای ادامه یافت و ایالات متحده آمریکا را وادار به افزایش حملات هوایی کرد.

در سال 2018، دولت ترامپ مذاکرات محرمانه‌ای را با طالبان آغاز کرد و پیشنهاد داد که در ازای وعده‌های طالبان، که قول داده بودند اجازه ندهند افغانستان به پناهگاه گروه‌هایی مانند القاعده. تبدیل شود، نیروهای آمریکایی را از این کشور بیرون بکشد.

تا سال 2020، یک توافق تاریخی بین طالبان و آمریکا به امضا رسید که زمینه را برای عقب‌نشینی نیروهای نظامی آمریکا تا ماه مه 2021 در ازای تضمین‌های امنیتی از طالبان و توافق برای برگزاری مذاکرات صلح با دولت افغانستان فراهم می‌کرد.

با روی کار آمدن جو بایدن، در سال 2021، تعداد نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان به 2500 نفر کاهش یافت و بایدن قول داد که به توافق‌نامه خروج احترام بگذارد.

هفته گذشته نیروهای آمریكا و ناتو از پایگاه هوایی بگرام، بزرگترین پایگاه نظامی آمریكا در افغانستان و مركز فرماندهی برای عملیات ضد طالبان، خارج شدند و بدین ترتیب توانایی آمریكا در ارائه پشتیبانی هوایی از نیروهای افغان به شدت كاهش یافت.

روز گذشته ارتش آمریکا آمار به‌روز شده‌ای از خروج نیروهای خود ارائه داد. فرماندهی مرکزی (Centcom) روز سه‌شنبه، 15 تیر اعلام کرد که ارتش حدود 984 فروند هواپیمای باری از تجهیزات خود را از  افغانستان خارج کرده است.

تشدید جنگ و تباهی، میراث 20 ساله آمریکا

بر اساس تحقیقات بیل روجو، از بنیاد دفاع از دموکراسی در شش روز گذشته، طالبان 38 منطقه از 407 منطقه افغانستان را تحت کنترل خود درآورده‌اند. در کل، طالبان در حال حاضر 195 منطقه از افغانستان را تحت کنترل دارند و بر سر 129 منطقه دیگر در حال نبرد هستند. همچنین گزارش‌ها از فرار صدها سرباز افغان به تاجیکستان به دلیل سقوط ولسوالی‌های شمال به دست طالبان حاکی است.

فرماندهی مرکزی آمریكا روز سه‌شنبه اعلام كرد كه ارتش آمریكا 90 درصد از خروج وعده داده شده نیروهای خود از افغانستان را به اتمام رسانده است. این خبر چند روز پس از تخلیه پایگاه هوایی بگرام، نقطه اصلی حضور آمریکا در افغانستان طی 20 سال گذشته منتشر شد.

بایدن روز جمعه گفت: ما دقیقاً در جایی كه انتظار داریم در مسیر درست قرار داریم و مطابق با مهلت تعیین شده برای پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ آمریكا تا 11 سپتامبر که بیستمین سالگرد حملات تروریستی 2001 است در حرکت هستیم.

گزارش‌ها حاکی است که مقامات اطلاعاتی آمریكا هشدار داده‌اند كه دولت افغانستان ممکن است در مدت شش ماه آینده سقوط كند. بیل روجیو در بیانیه‌ای گفت: اگر دولت افغانستان از پس اوضاع امنیتی برنیاید و راهی برای بازپس‌گیری كنترل شمال کشور پیدا نكند، ممكن است در چند هفته یا چند ماه آینده سقوط کند. 

بدین ترتیب دولت آمریکا در آستانه پایان طولانی‌ترین جنگ خارجی تاریخ خود است؛ جنگی که هیچ دستاوردی برای مردم افغانستان نداشته و نه تنها از درد و رنج آنها نکاسته است که اوضاع افغانستان را به وضعیتی بدتر از 20 سال قبل بازگردانده است.

گزارش از محسن حدادی