شیوه تکیه‌گذاری بر کلمات دارای ساکن + فیلم

به گزارش ایکنا، فایل تصویری و متن پنجمین قسمت «آموزش تکیه‌های صوتی بر کلمات» با تدریس مهدی حسنی، حافظ کل قرآن و مؤلف کتاب میزان‌القرائه (نخستین کتاب در کشور که درباره نَبر و آکسان‌ها در قرآن کریم به رشته تحریر درآمده است) ارائه می‌شود.

«در این قسمت به مبحث شیوه تکیه‌گذاری بر کلمات دارای ساکن» پرداخته می‌شود.

ساکن، در بسیاری از کلمات قرآن هست. در تمام قرآن این کلمات ساکن به سه شکل است؛

1- بعد از حرف ساکن، تنها یک حرف متحرک(چه کشیده و چه کوتاه) است و تکیه صوتی به حرف قبل از ساکن است، مثل «عَلَیکَ» که تکیه بر «لام» است و در «لَدَیه» که تکیه بر «دال» است.

2- کلماتی هستند که بعد از حرف ساکن، دو یا سه حرف متحرک وجود دارد و تکیه صوتی به حرف بعد از حرف ساکن است، مثل نَعبُدُ که تکیه بر روی «باء» است و در أهلَها که تکیه بر «لام» است.

نکته: کلمه نَعبُدُ در وصل اینگونه تکیه دارد و در غیر این صورت و در هنگام وقف جزو گروه اول می‌شود.

3- کلماتی هستند که بعد از حرف ساکن، چهار یا پنج حرف متحرک وجود داشته باشد، تکیه صوتی به سومین حرف بعد از حرف ساکن قرار می‌گیرد مثل أَفئِدَتَهُم که تکیه بر «ت» است.

نکته: باید در هنگام وقف انتهای کلمات، به تعداد حروف بعد از حرف ساکن توجه کرد و فهمید جزو کدام یک از این دسته‌ها هستند. (اگر یک حرف ساکن داشته باشیم، تکیه صوتی به حرف قبل از ساکن قرار می‌گیرد و اگر دو یا سه حرف اصلی متحرک بعد از ساکن باشد، تکیه به اولین حرف بعد از ساکن قرار می‌گیرد و اگر چهار یا پنج حرف متحرک بعد از ساکن باشد، تکیه بر روی سومین حرف است.) 

اگر بعد از ساکن در کلمه‌ای دو متحرک داشته باشیم، اما حرکت آخر کلمه، متحرکش اصلی نباشد، آیا همین قاعده پیاده می‌شود یا خیر؟ نه. چون بعد از ساکن، دو متحرک اصلی نداریم، مثل عَنکُمُ الرِّجسَ که تکیه بر روی «عین» است یا مِنهُمُ المِؤمِنُون که تکیه ب روی «میم» منهم است، چرا که حرکت آخر کلمه «عَنکُمُ» و «مِنهُمُ»، ضمه عارضی است و تمام ضمه‌های عارضی که در انتهای کلمه قرار می‌گیرد، حکم ساکن را دارد.»