فرهنگ نادرست ازدواج که در سایه کرونا کمرنگ شد
مدیر مرکز تخصصی ازدواج الوند در همدان با بیان اینکه ازدواج یک امر سنتی و یا عرفی نیست بلکه بخشی از تکامل انسانیت است، گفت: در کنار تمام آسیب‌هایی که کرونا در مسئله ازدواج ایجاد کرد، تغییر در باورها و سبک زندگی مهم‌ترین اثر مثبت ایجاد شده بود.
داوود فتحی، مدیر مرکز تخصصی ازدواج الوند در همدان در نشست بررسی اثرات مثبت و منفی کرونا بر ازدواج که به همت ایکنای همدان برگزار شد، اظهار کرد: ازدواج جوانان بدون اشتغال معنایی ندارد، اشتغال نیز دو منشأ فردی و حاکمیتی دارد.
وی افزود: در جامعه ما آن‌طور که باید در مسئله اشتغال آموزش لازم ارائه نشده است. باور به مسئله کار از جمله مسائلی است که متوجه حاکمیت است، البته در این مقوله منظور از اشتغال، اشتغالی پایدار و با مختصات درست است، چراکه دوام یک خانواده بدون شغل پایدار دشوار است.
این مدرس دانشگاه با تأکید بر اینکه در کنار مسئولیت‌هایی که در این زمینه بر عهده حاکمیت است، خود فرد باید مسیر درآمد خود را پیدا کند، توضیح داد: به‌طور مثال والدین پس از اینکه پسرشان به سن 18 سالگی رسید دیگر به‌طور کامل نباید نیازهای مالی او را برطرف کنند بلکه این نیازها تنها در حد حمایت باید رفع شود تا جوان خود به فکر تأمین درآمد و پیدا کردن شغل بیفتد.
فتحی تصریح کرد: رشد شخصیتی مسئله‌ای دیگر در امر ازدواج و عاملی فردی و درونی است، به این معنا که والدین باید فرزندان خود را برای ازدواج آماده کنند. ازدواج یک امر سنتی و یا عرفی نیست بلکه بخشی از تکامل انسانیت است که این تشکیل خانواده دلایل علمی نیز دارد. با توجه به تحقیقات علمی صورت گرفته، افراد متأهل موفقیت‌های بیشتری را در زندگی و جامعه کسب می‌کنند.
این روانشناس همدانی با بیان اینکه انسان سالم در زمان خودش میل به ازدواج دارد، یادآور شد: فردی که از یک رشد شخصیتی نسبتاً کاملی برخوردار باشد به‌دنبال ازدواج و تشکیل خانواده است، این رشد شخصیتی در بستر خانواده اتفاق می‌افتد. گاهی والدین با زندگی نزیسته خود، ابهام در باورها و اشکال در نقش‌های زندگی فرزندان خود را از ازدواج نهی می‌کنند که ازدواج موجب مشکلات آنان است.
این مشاور خانواده اظهار کرد: باورهای غلطی در جامعه وجود دارد که بازدارنده جوانان از ازدواج است، مثل اینکه ازدواج را محدودیت و از دست رفتن خوشی‌های زندگی می‌دانند.
وی با بررسی مشکلات موجود بر سر راه ازدواج جوانان، توضیح داد: در روابط خانواده با جامعه، با اقدامات حاکمیتی و با فرهنگ جامعه و آموزش‌ها، یک در هم تنیدگی وجود دارد که نمی‌توان ریشه یک مشکل را به یک منشأ ربط داد. مشکلات اقتصادی در بی‌انگیزه کردن جوانان در امر ازدواج بسیار مؤثر بوده، از این‌رو حق را به جوانان می‌دهیم.
فتحی گفت: زندگی پر از فراز و نشیب‌هایی است که ورود یک زوج به زندگی مشترک نیز عاری از این مشکلات و سختی‌ها نیست، چراکه هیچ‌کس تنها روی خوش آن را نمی‌بیند، فرزندان ما مهارت‌های سازگاری و برقراری ارتباط را نمی‌دانند و آموزش ندیده‌اند، وارد زندگی شده و همین نداشتن مهارت‌ها طلاق با آمار بالا را رقم می‌زند.
وی مسئله دیگر در تهدید ازدواج را وجود اختلالات شخصیتی در فرد دانست و بیان کرد: لذا اشتغال، امکانات مالی، رشد شخصیتی، باورهای فرهنگی، نداشتن مهارت‌های زندگی و اختلالات شخصیتی از جمله موارد مهم در امر ازدواج است.
فتحی ادامه داد: در کشور ما مردان برای رسیدن به شرایط ازدواج سختی‌ها و مشکلات زیادی را پشت سر می‌گذرانند از طرفی گرفتن مدرک برای یافتن شغل و از طرفی گذراندن دو سال از عمر خود در سربازی موجب شده پس از صرف زمانی طولانی و با وضعیت اقتصادی حاکم بر جامعه برخی از آنان با نداشتن حداقل امکانات لازم از صرافت ازدواج بیفتند.
از دل‌خوشی‌های کوچک لذت ببریم
فتحی با اشاره به اثرات مثبت کرونا بر ازدواج، یادآور شد: تغییر در باورها و سبک زندگی مهم‌ترین اثر مثبت این بیماری بود، این اثر مثبت بر این پایه استوار است که مرگ بسیار نزدیک ماست و اگر از فرصت‌هایمان استفاده نکنیم زندگی را از دست داده‌ایم. کرونا به ما یاد داد از دل‌خوشی‌های کوچک لذت ببریم و به اعضای خانواده خود بیشتر محبت کنیم، همچنین نکته دیگری را به ما گوشزد کرد که دنیا بر مبنای اصول علمی پایه‌ریزی شده حتی مسائلی که فکر می‌کنیم مبنای علمی ندارد.
وی افزود: در مشاوره‌های ازدواج نیز یک فرمول علمی وجود دارد که براساس آن و تجربیاتی که یک مشاوره به‌دست آورده است می‌تواند سازگاری و خوشبختی یک زوج را پیش از ازدواج بیان کند البته در مواردی هم خطاهایی وجود دارد.
فتحی با اشاره به راهکارهایی در حل معضل اصلی ازدواج یعنی اشتغال، اظهار کرد: برای اشتغال جوانان لازم است که آموزش‌هایی ارائه و بستر آن ایجاد شود. در جوانان باید باور لازم شکل بگیرید و ثبات اقتصادی را ایجاد کرد که تمام این‌ها مبتنی بر علم و برنامه‌ریزی است.
وی با ذکر اثر مثبت دیگر کرونا بر ازدواج یادآور شد: پیش از کرونا در برخی موارد و در رسومات مختلف دخالت و اظهارنظر افرادی از فامیل در زندگی زوج دیده می‌شد که با شیوع این بیماری کمی از حضور این افراد و دخالت‌ها و عیب‌جویی‌هایشان کاسته شد.
فتحی با اشاره به آسیب‌های ایجاد شده در طول دو سال شیوع کرونا حذف مراسم عروسی به‌صورت کلی را اشتباه بیان کرد و گفت: معتقدم برگزاری مراسم عروسی به‌خصوص برای تازه‌عروسان یک لازمه است، مراسمی که یک آئین ایرانی و اسلامی است بهتر است که به‌صورت یک مراسم کوچک با رعایت پروتکل برگزار شود، چراکه طبیعت و ذات یک خانم پوشیدن لباس عروسی و برگزاری یک مراسم کوچک را قلبا خواستار است و این نباید به سالگردهای ازدواج موکول شود بلکه در همان ابتدای تشکیل زندگی مشترک باشد تا اثرات منفی و حس بد در زندگی شکل نگیرد.
این مشاور همدانی تصریح کرد: کرونا اثرات منفی دیگری ایجاد کرد از جمله اینکه اختلافات زناشویی افزایش پیدا کرد، مشکلاتی که پیش از کرونا بین زوجین به چشم نمی‌آمد و به‌عنوان مشکلات حل‌نشده مانده بود به خاطر در کنار هم بودن در شرایط کرونایی سر باز کردند، نقص مهارت‌های آموزشی و زندگی در بحران کرونا بیش از گذشته نمایان شد، همچنین غوطه‌ور شدن در فضای مجازی بین اعضای خانواده بسیار زیاد شد.
وی ادامه داد: تنهایی‌های جزیره‌ای در خانواده زیاد شد، همچنین در بین فرزندان خانواده مشکلات جسمی و فقر حرکتی افزایش پیدا کرد، به‌طور کلی کرونا بحران جدی در ساختار دنیا به‌جای گذاشت و مسیر تمدنی را تغییر داد و تبعات زیاد فرهنگی به‌جا گذاشت. مردم با وجود اینکه مرگ را به خود نزدیک می‌بینند، اما باورهای مذهبی مردم کاهش پیدا کرد، البته این مسئله می‌تواند بستری برای ایجاد باورهای عمیق باشد. در این جریان شاید بسیاری از باورها فروریخت اما باورهای اصلی از دل یک خاکستر باورهای ناکارآمد بر می‌‌آید، باوری که خدا رأس امور است.
هزینه‌های اضافی وارد زندگی خود زوجین شد
هاجر ایزدی، مشاور و روانشناس دیگر حاضر در این نشست به ایکنا گفت: اشتغال یکی از مهم‌ترین مسائل در امر ازدواج است که این مقوله پیش از شیوع و اثرگذاری کرونا بر این موضوع نیز به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مسائل مورد بحث است. مسئله دوم که اواخر بیشتر اهمیت پیدا کرده است، وجود تنوع زیاد در فضای مجازی و حقیقی جامعه است که میل مردان و حتی زنان را به ازدواج کمتر کرده است و تا حدودی نیازهای عاطفی و جنسی افراد را تأمین کرده است، این مسئله متأسفانه در مشاوره‌هایی که ارائه می‌دهیم به چشم می‌خورد.
وی ادامه داد: جوانی که می‌بیند نیازهای خود از طریقی غیر ازدواج تأمین می‌شود زیر بار تعهدی که هزینه دارد نمی‌رود. از سویی سن ازدواج در سال‌های اخیر بالاتر رفته، که با بالا رفتن سن ازدواج توقعات نیز بالا می‌رود و این امری طبیعی است که به شرایط پایین‌تر نسبت به همسر خود دیرتر رضایت دهند و توقعاتی بالاتر از گذشته داشته باشند.
ایزدی با اشاره به رسوماتی که در برگزاری مراسم ازدواج در کشور ما وجود دارد، بیان کرد: تا حدودی این رسوم در همدان پررنگ‌تر است، مراسمی با هزینه بالا و شاید ورود تجملات در برگزاری آن، کرونا فرصتی ایجاد کرد تا ساده‌تر برگزار شود و بیشتر این مراسم حذف شد، هزینه‌های اضافی وارد زندگی خود زوجین شده و برخی از مخارج اضافه از این رو حذف شد.
وی اظهار کرد: هم عروس و هم داماد برای حذف مراسم باید با این موضوع کنار بیاند، چراکه در غیر این صورت تا سالیان طولانی به‌خصوص برای خانم حسرت آن باقی می‌ماند.
این مشاور خانواده اضافه کرد: زوجی که برگزاری یک مراسم بزرگ برای آنان در اولویت است می‌توانند در سالگرد ازدواج، مراسم مورد نظر خود را برگزار کنند، اما در ابتدای ورود به زندگی خود یک مراسم ساده که حتما خانم لباس عروس بپوشد تا از لحاظ روانی برای ورود به زندگی جدید آماده شود و احساس کند که از زندگی مجردی خود فاصله گرفته لازم است.
ایزدی با اشاره به اثرات مثبت کرونا بیان کرد: صحبت‌های چالش‌زا یا به اصطلاح عامیانه خاله‌زنکی در دوران کرونا به‌دلیل کمرنگ شدن حضور برخی از افراد کمتر شد، کرونا از طرفی باعث شد ازدواج‌هایی که روی هم مانده بود و به دلایلی هنوز زندگی مشترک آن زوجین تشکیل نشده انجام شود، چراکه کرونا پیر و جوان نمی‌شناخت و بسیاری با دیدن این شرایط با خود گفتند فرصت زندگی آنقدر کوتاه است که ارزش ندارد به خاطر برخی رسوم و مراسم، کنار هم بودن را تجربه نکنیم و از این رو دسته‌ای با در نظر گرفتن چنین موضوعی زودتر سامان گرفتند.
وی ادامه داد: اما از طرفی برخی از زوجین و خانواده‌ها به خاطر داشتن مراسم عروسی، تشکیل زندگی را به بعد از کرونا موکول کردند که آسیب دیگری شامل این خانواده‌ها می‌شود از جمله بی‌ثباتی در تشکیل زندگی که این بلاتکلیفی بسیار آسیب‌زا است.
این روانشناس یادآور شد: مهم‌ترین اثر مثبتی که کرونا در مسئله ازدواج ایجاد کرد فرهنگ‌سازی درست در زمینه حذف تجملات و برخی رسوم و مراسم اضافه است، در غیر این صورت اگر اثر مثبتی هم باشد در کوتاه‌مدت است و در بلندمدت این اثر تبدیل به یک آسیب می‌شود.
ایزدی گفت: اثر مثبت دیگر کرونا باعث شد تا احتمال فرزندآوری بیشتر شود البته برای کسانی که آگاهانه و هدفمند ازدواج کردند.
این مشاور خانواده با اشاره به اثرات منفی بیان کرد: برخی با برگزار نشدن مراسم بزرگ کنار نیامدند و این حس حسرت و یا حتی عقده تا سال‌ها در زندگی نمود پیدا می‌کند. متأسفانه کرونا بعضی از مشاغل را از بین برد و بی‌ثباتی اقتصادی ایجاد شده نیز موجب کاهش ازدواج شد.
